Student a własna firma, czyli jak założyć działalność gospodarczą na studiach

Studiujesz i rozważasz założenie swojej firmy? Jeśli tak, ten tekst jest dla Ciebie. Poruszymy w nim najważniejsze zagadnienia związane z tym tematem, począwszy od korzyści z prowadzenia własnej firmy przez sprawy związane z podatkami i składkami. Podpowiemy, czym się kierować, szukając pomysłu na biznes i jak zdobyć kapitał na start. Zaczynajmy.

Jakie są korzyści z założenia firmy przez studenta?

W obecnych czasach coraz więcej młodych osób już podczas studiów pracuje i się uczy. Część z nich idzie o krok dalej i decyduje się na założenie własnego biznesu. Też chodzi Ci to po głowie? Własna firma daje wiele korzyści. Dzięki temu nie tylko nauczysz się przedsiębiorczości w praktyce, ale także sprawdzisz swój pomysł na biznes, zdobędziesz unikalne doświadczenie i nawiążesz relacje, które mogą zaowocować nawet wiele lat później. Dla wielu kusząca jest też wizja pracy bez szefa :)

Nawet w ciągu kilku miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej, w tym również mikrofirmy, możesz dowiedzieć się o biznesie więcej niż przez całe studia. Kształcenie możesz zakończyć, mając za sobą nawet kilka lat prowadzenia firmy. Młody przedsiębiorca, który odpowiednio wcześnie weźmie sprawy w swoje ręce, szybciej stanie się partnerem biznesowym dla innych firm. A jeśli po studiach zdecydujesz się jednak poszukać pracy „na etacie” - Twoje doświadczenie sprawi, że będziesz na uprzywilejowanej pozycji na rynku pracy. 

Pomysł na biznes to dopiero początek

Lista pomysłów na własną firmę może nie mieć końca. Najważniejsze jest to, aby wybrać coś, w czym jest się dobrym, a nie to, co wpasowuje się w modne trendy. Niektórzy czują się dobrze w tradycyjnym biznesie, inni wręcz przeciwnie – wolą działać online.

Szukając pomysłu na biznes, zacznij od zadania sobie kilku pytań. Przede wszystkim:

• co lubię robić?
• Co umieć robić?
• Czy ludzie tego potrzebują?
• Czy będą gotowi za to zapłacić?
• Czy będą gotowi zapłacić tyle, ile oczekuję?

Sam pomysł to nie wszystko. Nawet najpiękniejsza wizja, może zakończyć się niepowodzeniem, jeśli realnie nie oceni się popytu, szans na rozwój, konkurencji itp. 

Wiele wskazuje też na to, że w najbliższych latach powstaną też całkiem nowe zawody związane np. z dynamicznym rozwojem sztucznej inteligencji, czyli AI (artificial intelligence). Ostatnie tygodnie pokazały jak wiele zastosowań może mieć Chat GPT i narzędzia wykorzystujące AI. Dla studenta, który na co dzień biegle porusza się w świecie technologii, daje to ogromne możliwości rozwoju.

Student zakłada firmę – jak pogodzić biznes ze studiami?

Jeśli jako student planujesz założyć firmę, pewnie zmagasz się z wieloma dylematami. Zastanawiasz się pewnie, czy podołasz samodzielnemu prowadzeniu biznesu? Wiele zależy od  organizacji, priorytetów i dobrego pomysłu. Daj sobie najpierw czas na sprawdzenie, jak studia wyglądają w praktyce – i jeśli czujesz, że znajdziesz czas i energię na własny biznes – działaj!

Możesz też rozważyć indywidualny tok nauczania, który zapewni większą elastyczność harmonogramu zajęć – o ile zdasz wszystkie egzaminy zgodnie z realizowanym programem. W grę wchodzi też zmiana trybu kształcenia – studia dzienne i działalność gospodarcza mogą nie iść w parze. Taką decyzję musisz jednak dobrze przemyśleć. Niektóre kierunki studiów (np. medycyna, stomatologia, weterynaria) całkowicie wykluczają możliwość studiów zaocznych ze względu na dużą liczbę zajęć praktycznych.

Jak widzisz, odpowiedź na pytanie, czy student może założyć firmę, jest prosta: oczywiście! Co więc Cię powstrzymuje? Prowadzenie biznesu może kojarzyć się z mnóstwem formalności. Tak naprawdę jednak wiele zależy od tego, jaka jest jego skala. Od studenta jednoosobowa działalność gospodarcza nie wymaga wielu formalności. Spełniając pewne warunki, nie musisz nawet rejestrować swojej działalności, a wiele spraw załatwisz szybko i łatwo przez internet.

Zarejestrowanie działalności gospodarczej przez studenta i pierwsze kroki w biznesie

Czas przejść do konkretnych działań, które doprowadzą do założenia firmy. Tak naprawdę wystarczą 3 kroki, żeby ruszyć z biznesem. 

1. Jeśli chcesz zarejestrować działalność, np. jednoosobową, musisz złożyć wniosek do CEIDG, czyli Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Możesz to zrobić za pośrednictwem banku lub bezpośrednio na stronie CEIDG i postępuj zgodnie z instrukcją. Opis poszczególnych kroków procesu rejestracji JDG znajdziesz w tym artykule. 
2. Własna firma dla studenta jest okazją do założenia firmowego konta bankowego, które wykorzystasz w biznesie. Warto je założyć w celu oddzielenia finansów osobistych od firmowych oraz żeby zyskać większą wiarygodność w oczach kontrahentów i banków. Konto firmowe od strony technicznej niewiele różni się od osobistego. Praktycznie każdy bank ma je w swojej ofercie, czasem możesz też trafić na promocyjną ofertę, np. brak opłat za prowadzenie konta przez określony czas. Coraz częściej banki oferują też usługi dodatkowe np. prowadzenie księgowości dla mikrofirm.
3. Musisz zdecydować, kto zajmie się księgowością. Możesz:
   • skorzystać z oferty banku, w którym masz konto,
   • założyć konto na jednej z platform, które zajmują się księgowością online w ramach miesięcznego abonamentu,
   • skorzystać z usług stacjonarnego biura księgowego. Ta opcja jest jednak najdroższa i skierowana raczej do większych firm niż studentów z JDG.

Fakturowanie i opodatkowanie studenckiej działalności gospodarczej

To, o czym należy wspomnieć na samym początku jest fakt, że działalności gospodarczej nie dotyczy tzw. zerowy PIT dla młodych. Ulga ta obejmuje jedynie osoby zatrudnione na umowę o pracę lub zlecenie. W kwestii podatków student prowadzący firmę podlega zatem pod te same przepisy co każdy inny przedsiębiorca. Ostateczna wysokość podatku zależy od tego, którą formę opodatkowania wybierzesz: 

• W przypadku skali podatkowej obowiązuje 12% stawka do 120 000 zł dochodu rocznie i 32% dla nadwyżki dla tej kwoty. Dodatkowo w przypadku tej formy możesz skorzystać z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.
• Podatek liniowy objęty jest stawką 19% bez względu na wysokość dochodów. Zalecany jest firmom, które notują dochody wyższe niż wspomniane 120 000 zł rocznie.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, a więc ustalony procent podatku, którego podstawą jest uzyskiwany przychód, a nie dochód jak w przypadku dwóch pierwszych form opodatkowania. 

Jeśli składki i podatki są barierą, która zniechęca Cię do założenia firmy, możesz spróbować innej opcji. Mowa tu o akademickich inkubatorach przedsiębiorczości. Podmioty takie działają często przy uczelniach i umożliwiają studentom sprawdzenie się w roli przedsiębiorcy bez rejestracji i płacenia składek ZUS. Rozwiązanie to ma swoje ograniczenia, ale warto wiedzieć o takiej alternatywie.

Decydując się na prowadzenie firmy na studiach, możesz skorzystać z opcji fakturowania dostępnej przez platformy internetowe. Ważne jest, aby faktura zawierała niezbędne dane kontrahenta oraz sprzedawcy, datę wystawienia oraz numer, a także wskazywała przedmiot sprzedaży. Warto też rozważyć opcję biura rachunkowego dla przedsiębiorców, które zapewni Ci profesjonalną obsługę i pozwoli skoncentrować się na rozkręcaniu biznesu, a nie na księgowości. Pamiętaj, że jako student jesteś już objęty ubezpieczeniem, więc uważaj na podwójne opodatkowanie.

Jednoosobowa działalność gospodarcza prowadzona przez studenta a składki ZUS

Warto wiedzieć, że jako student prowadzący działalność gospodarczą musisz płacić składki ZUS  tak samo jak każdy inny przedsiębiorca. Z myślą o osobach, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z biznesem, ustawodawca przygotował dwa ułatwienia w opłacaniu składek. Są nimi:

1. Ulga na start, która pozwala młodemu przedsiębiorcy przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności opłacać jedynie składkę zdrowotną. Jej wysokość zależy od wybranej formy opodatkowania. I tak:

• dla skali podatkowej jest to 9% podstawy wymiaru składki,
• dla stawki liniowej jest to 4,9% podstawy wymiaru składki,
• w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest ona powiązana z osiąganym w skali roku przychodem.

2. Preferencyjny ZUS, który pozwala płacić 30% pełnej składki (sprawdź wysokość stawek ZUS w 2023). Możesz zdecydować się na tę opcję od razu, nawet jeśli nie skorzystasz z ulgi na start.

Łącznie więc początkujący przedsiębiorca może skorzystać z ulg przez 2,5 roku i  w tym czasie zaoszczędzić ponad 30 000 zł w porównaniu do przedsiębiorców opłacających pełne składki. 

Czy osoba ze statusem studenta może liczyć na dofinansowanie otwarcia własnej firmy?

Najlepszy pomysł może pozostać na zawsze na papierze, jeśli nie będzie kapitału na jego wdrożenie. Dlatego, zanim zdecydujesz się na założenie firmy, zastanów się, ile pieniędzy potrzebujesz na start i skąd je weźmiesz. Czym innym jest bowiem np. sprzedaż przez internet, a czym innym stacjonarna działalność, przy której należy płacić za czynsz, prąd i gaz – bez względu na to, czy są klienci, czy nie.

Wiele małych firm rozwija się przy pomocy środków własnych, tj. oszczędności i pomocy rodziny. Dopiero potem w grę wchodzą różnego rodzaju dotacje i kredyty. Jeśli nie masz zgromadzonych środków i nie możesz liczyć na pomoc rodziny, jednym z rozwiązań może być sięgnięcie po dotację na założenie firmy z Urzędu Pracy. Co ważne – dotacja jest przeznaczona jedynie dla studentów studiów zaocznych. Miej na uwadze, że istnieją różne programy i dotacje, które mają na celu wspieranie rozwoju młodych przedsiębiorców, w tym również studentów. Niektóre programy oferują wsparcie finansowe w formie grantów oraz bezpłatne szkolenia i doradztwo biznesowe. W tym przewodniku znajdziesz kilka podpowiedzi, skąd wziąć pieniądze na start swojej działalności.

Sprawdź też, czy w Twoim regionie nie działa jakaś lokalna inicjatywa czy fundusz. Często takie wsparcie jest realizowane przez samorządy czy organizacje pozarządowe. Dostępność takiego dofinansowania zależy od wielu czynników, w tym np. rodzaju działalności gospodarczej oraz warunków danego programu. Dlatego przed podjęciem decyzji o założeniu działalności gospodarczej na studiach, warto dokładnie przeanalizować dostępne opcje finansowania oraz skonsultować swoje plany z ekspertem lub doradcą.

Inną opcją jest kredyt dla nowo powstałych firm. W tym przypadku należy być jednak ostrożnym – jeśli biznes nie wypali, trzeba będzie oddać pożyczkę plus odsetki, nawet pomimo strat czy zamknięcia biznesu. Na rynku działa wielu przedsiębiorców, którzy dzięki pieniądzom z kredytu z powodzeniem rozwinęli swój biznes, ale nie brakuje i takich, którzy zbyt optymistycznie podeszli do tematu i skończyli z długami do spłacenia.

Każdy student, który planuje założenie firmy, powinien mieć świadomość, że biznes wiąże się z ryzykiem. Jest to jednak doświadczenie, którego nie da żadna uczelnia. A w przypadku powodzenia może Ci zapewnić świetny start! 
Najważniejsze to przemyśleć strategię, nie bać się spróbować, zachować optymizm i nie podejmować zbędnego ryzyka, szczególnie za pożyczone pieniądze. Dzięki nowoczesnym technologiom zarówno założenie firmy, jak i prowadzenie biznesu online z własnego mieszkania jest bardzo proste. Nie warto odkładać marzeń o własnej firmie na później.