Czym jest CSR, czyli społeczna odpowiedzialność biznesu i jak ją wdrożyć w firmie?

Prowadząc firmę, bierzesz na siebie sporą odpowiedzialność. Dotyczy to nie tylko wyników finansowych przedsiębiorstwa, ale również tego, jak wpływasz na swoje otoczenie, w tym społeczność i środowisko naturalne. Poniżej dowiesz się, co to CSR i w jaki sposób możesz wykorzystać założenia tej koncepcji w swojej firmie.

Co to jest społeczna odpowiedzialność biznesu?

Kompleksowa ocena przedsiębiorstwa musi brać pod uwagę zróżnicowane kryteria. Jednym z najważniejszych z nich – zwłaszcza w kontekście najnowszych wyzwań – jest to, w jaki sposób firma realizuje cele związane z zapewnianiem zrównoważonego rozwoju, jak wywiązuje się ze swoich obowiązków i angażuje się w działalność na rzecz środowiska naturalnego oraz społeczności. Ten zestaw czynników skupia w sobie społeczna odpowiedzialność biznesu, czyli CSR (ang. Corporate Social Responsibility). Definicja jest więc bardzo pojemna. Odnosi się zasadniczo do wszystkich świadomie podejmowanych działań, które mają w pozytywny sposób wpływać na te obszary.

Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu rozwija się od XIX wieku. Już wtedy majętni przedsiębiorcy zaczynali angażować się w działalność charytatywną i filantropijną. Jedną z niewątpliwych ikon był John D. Rockefeller, założyciel Standard Oil. Przedsiębiorca uważany za najbogatszego człowieka w historii sowicie dotował wiele inicjatyw, w tym tych mających na celu wsparcie lokalnych społeczności oraz osób borykających się z problemem wykluczenia. Był także założycielem Uniwersytetu w Chicago oraz utworzył komisję edukacyjną, której celem było propagowanie edukacji w całych Stanach Zjednoczonych. Oczywiście na przełomie XIX i XX wieku takie zaangażowanie wynikało z dobrej woli jednostek, a nie z celowego działania przedsiębiorstw. Odpowiedzialność w biznesie została na nowo zdefiniowana w latach 70. XX wieku. Komitet Rozwoju Gospodarczego w USA zaproponował wówczas zawarcie umowy społecznej, zgodnie z którą świat biznesu miał zaangażować się w odpowiadanie na społeczne potrzeby. 

Początkowo wydzielano trzy obszary społecznej odpowiedzialności biznesu:

• zapewnianie miejsc pracy i wzrostu gospodarczego poprzez optymalne zarządzanie, 
• prowadzenie biznesu w sposób etyczny i uczciwy wobec pracowników i klientów,
• wsparcie dla społeczności i środowiska, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo¹.

Z biegiem czasu katalog tych czynników znacząco się powiększył. Bez wątpienia wpływ na to miał przede wszystkim rozwój świadomości społecznej, postępująca globalizacja (która pozwoliła milionom firm działać na zdecydowanie szerszą skalę) oraz zupełnie nowe wyzwania związane w znacznej mierze z wpływem biznesu na środowisko naturalne.

CSR a regulacje prawne

Sama społeczna odpowiedzialność biznesu dotyczy przede wszystkim obszaru etyki i ma na celu nieustanne podnoszenie standardów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstw. Wraz z rozwojem świadomości zmieniają się oczywiście również normy prawne, które regulują zasady współpracy przedsiębiorstw z ich otoczeniem. Wiele przepisów odnosi się wobec tego bezpośrednio lub pośrednio do działań, które wpisują się w ideę zrównoważonego rozwoju.

Ustawodawcy w szczególny sposób podchodzą do kwestii środowiskowych. Społeczna odpowiedzialność biznesu w Polsce w tym zakresie jest regulowana między innymi przez Ustawę z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Jej celem jest doskonalenie zarządzania odpadami i przetwarzania ich oraz minimalizacja powstawania odpadów niebezpiecznych dla środowiska naturalnego. Powstało również BDO, czyli Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, która wprowadza rozbudowane wymogi raportowania i dokumentowania procesu powstawania odpadów. 

Kolejnym obszarem wchodzącym w ramy CSR, który w znacznym stopniu regulują przepisy, jest oczywiście prawo pracy. Relacje pomiędzy przedsiębiorstwem a pracownikami nieustannie się zmieniają. Znakomicie świadczy o tym nowelizacja Kodeksu pracy implementująca dwie unijne dyrektywy: tak zwaną dyrektywę work-life balance i rodzicielską. Dzięki nim warunki współpracy mają stać się jeszcze bardziej przejrzyste i sprzyjać zachowaniu równowagi pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym. Społeczeństwo ma odnosić korzyści między innymi dzięki wsparciu świadomego rodzicielstwa.

Pamiętaj jednak, że samo dostosowywanie firmowych procedur i decyzji do obowiązującego prawa jest po prostu obowiązkiem każdego przedsiębiorcy. Działanie w obrębie CSR jest zdecydowanie bardziej wymagające: przede wszystkim obejmuje inicjatywy wykraczające poza minimum, jakie wyznaczają aktualne przepisy. Tylko na tej podstawie możliwe jest budowanie wizerunku odpowiedzialnego przedsiębiorstwa.

Korzyści płynące z wdrażania zasad CSR w firmie

Bez wątpienia inwestowanie w obszar społecznej odpowiedzialności biznesu wiąże się z koniecznością zapewnienia odpowiednich nakładów czasu i środków. Ale warto zdecydować się na ten krok, ponieważ przyczynia się do rozwoju Twojego biznesu i wzrostu jego potencjału.

Narzędzia CSR

Koncepcja CSR wymaga wprowadzenia w życie konkretnej strategii i jej konsekwentnej realizacji. W jej ramach musisz przede wszystkim sformułować odpowiednie założenia w zakresie zrównoważonego rozwoju korzystać z dostępnych możliwości.

Oczywiście o tym, czy strategia CSR jest skuteczna, możesz dowiedzieć się wyłącznie dzięki analizowaniu osiąganych efektów i pozyskiwaniu wymiernych danych. Jedną z metod oceny jakości wdrożenia koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu jest norma ISO 26000, która pozwoli Ci przyjrzeć się swoim działaniom w siedmiu obszarach⁵. Metodologią, która pod wieloma względami pokrywa się z CSR, ale bazuje na jeszcze bardziej wymiernych danych i raportowaniu, jest ESG. To podejście łączy w sobie czynniki środowiskowe, obszar społecznej odpowiedzialności i ładu korporacyjnego.

Wdrażanie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu a cykl Deminga

Jeżeli zależy Ci na wprowadzeniu koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w Twojej firmie, pewne jest jedno: to nie jednostkowy projekt, a proces, który nigdy się nie kończy. Aby zachować wiarygodność i osiągnąć cele, musisz nieustannie podnosić standardy zarządzania biznesem i zwiększać zaangażowanie w obszarze CSR. Zastosowanie tutaj znajduje cykl Deminga, który zakłada istnienie czterech zapętlonych etapów: planowania, wykonywania, sprawdzania i działania. Bezpośrednio z tej koncepcji wyrasta także idea ciągłego doskonalenia, która rozbudowuje cykl o pomiar, analizę, doskonalenie i standaryzację. Dzięki nim osiągniesz najlepsze rezultaty. 

Zwróć uwagę, że coraz bardziej piętnowane w świecie współczesnego biznesu są działania, które mają na celu wykorzystanie elementów CSR do polepszenia wizerunku firmy, o ile nie stoi za nimi rzeczywista chęć wsparcia zrównoważonego rozwoju (np. greenwashing odnosi się do obszaru ekologii). Wpływa to zarówno na relacje z konsumentami, jak i inwestorami – w każdym przypadku działaj więc odpowiedzialnie, rzetelnie i buduj zaufanie.

Czy społeczna odpowiedzialność biznesu to rozwiązanie dla małych firm?

CSR jest wymogiem w świecie dzisiejszego biznesu niezależnie od rozmiaru firmy czy branży, w której działa. Im szybciej wdrożysz w swoim przedsiębiorstwie inicjatywy mające wpływ na obszar społecznej odpowiedzialności biznesu, tym lepiej. Będzie Ci łatwiej o budowanie wiarygodności, podejmowanie kolejnych inicjatyw społecznych i środowiskowych oraz właściwe zarządzanie firmą. Oczywiście nie bez znaczenia pozostaje również komunikacja. Działanie zgodne z ideami CSR jest powodem do dumy, a odpowiednie mówienie o tym interesariuszom pozwoli Ci szybko rozwinąć skrzydła i znaleźć nowe biznesowe perspektywy.

¹ https://accp.org/resources/csr-resources/accp-insights-blog/corporate-social-responsibility-brief-history/

² https://www.businesswire.com/news/home/20191002005697/en/Consumers-Expect-the-Brands-they-Support-to-be-Socially-Responsible

³ https://assets.ey.com/content/dam/ey-sites/ey-com/pl_pl/topics/climate-change/raport_ing_ey_biznes-dla-klimatu_raport_o_zmianie_priorytetow_20-09-2021.pdf

⁴ https://doublethedonation.com/how-csr-impacts-businesses/

⁵ https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/37A32C021D2946D4C1258801002F6ED4/$file/Infos_295.pdf