Składka zdrowotna a ryczałt

Dla niektórych przedsiębiorców ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może okazać się korzystną metodą opodatkowania, między innymi ze względu na wysokość składki zdrowotnej i możliwość jej częściowego odliczenia. Poniżej przeczytasz, ile wynosi i jak ją obliczyć.

Co wpływa na wysokość składki zdrowotnej przy ryczałcie?

Co do zasady każdy przedsiębiorca musi opłacać składki ZUS. Ryczałt nie jest pod tym względem wyjątkiem. Istotną częścią odprowadzanej co miesiąc kwoty jest składka zdrowotna. Wraz z wejściem w życie tak zwanego Polskiego Ładu sporo zmieniło się w zasadach jej ustalania i rozliczania. W przypadku skali podatkowej i podatku liniowego pod uwagę bierze się dochód, a na ryczałcie decydująca okazuje się kwota przychodu. Poza tym Ustawodawca zmienił zasady odliczenia składki zdrowotnej.

W jakiej wysokości zapłacisz składkę, jeśli przejdziesz na ryczałt? Wysokość składki zdrowotnej zależy od rocznych przychodów firmy (bieżących albo z roku ubiegłego (pod warunkiem że działalność gospodarcza była prowadzona przez cały rok), pomniejszonych o opłacone składki społeczne. Przewidziano przy tym trzy progi, które wpływają na to, jak kształtuje się podstawa składki zdrowotnej. Ryczałt pozwoli także na odliczenie połowy opłaconych składek zdrowotnych od podlegającego opodatkowaniu przychodu.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może oznaczać niższą składkę zdrowotną niż w przypadku innych form opodatkowania. Warto wziąć to pod uwagę, analizując różne formy opodatkowania. Poniżej przeczytasz, ile wyniesie w konkretnym przypadku.

Stawki składki zdrowotnej dla ryczałtowców

Osoby, które wybrały podatek liniowy lub skalę, rozliczając składkę zdrowotną zapłacą od dochodu odpowiednio: 9% na skali podatkowej i 4,9% w przypadku podatku liniowego. Inaczej wygląda propozycja Ustawodawcy dla przedsiębiorców wybierających ryczałt. Podstawa składki zdrowotnej zależy od tego, ile wyniosą przychody firmy w danym roku (bądź ubiegłym). W każdym przypadku wysokość składki to 9% wartości podstawy. 

Progi ZUS na ryczałcie to:

• 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla przychodu niższego niż 60 tys. zł. 
• 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla przychodów niższych niż 300 000 zł. 
• 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla przychodów wyższych niż 300 000 zł.

Dostrzeżesz także dodatkową korzyść, jeśli wybierzesz ryczałt ewidencjonowany. Odliczenie składki zdrowotnej od przychodu podlegającego opodatkowaniu jest w tym przypadku możliwe. Przysługuje Ci odliczenie 50% składki zdrowotnej. Ryczałt jest pod tym względem korzystniejszy niż skala podatkowa, na której przedsiębiorcy w ogóle nie mogą odliczać składek. Inaczej wygląda również odliczenie składki zdrowotnej na podatku liniowym: na 2024 rok przewidziano roczny limit w wysokości 11 600 zł.

Jak obliczyć składkę zdrowotną na ryczałcie?

Podstawowe znaczenie w rozliczaniu składki zdrowotnej na ryczałcie ma suma przychodów w bieżącym lub ubiegłym roku kalendarzowym. Ryczałt bazuje na stosunkowo prostych zasadach wyliczeń, ponieważ od przychodu można odliczyć opłacone składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, chorobowe, wypadkowe, rentowe) połowę składki zdrowotnej oraz straty z lat ubiegłych. 

Przedsiębiorcom, którzy przez cały poprzedni rok prowadzili działalność gospodarczą (także jeśli zdecydowali się na zmianę formy opodatkowania po zakończeniu roku podatkowego), przysługuje prawo do skorzystania z uproszczonego rozliczenia: składka zdrowotna na ryczałcie ustalana jest na podstawie poprzedniego roku. Pod uwagę bierze się więc kwotę przychodu i na tej podstawie określa się wysokość składek do zapłaty w roku kolejnym. Zatem każdego miesiąca taka sama kwota trafia na konto ZUS. 

Składkę zdrowotną rozlicza się zawsze za poprzedni rok (w DRA za kwiecień) – w przypadku przekroczenia progu dochodzi do niedopłaty, którą należy uregulować. Nie ma jednak konieczności korygowania poprzednich miesięcy. 

Przedsiębiorcy, którzy nie mogą lub nie chcą skorzystać z uproszczonego rozliczenia, są zobowiązani do stałego monitorowania przychodów i dostosowywania do nich wysokości odprowadzanej składki w trakcie trwającego roku. W 2024 roku do przekroczenia kwoty 60 000 zł będzie to więc 419,46 zł, następnie 699,11 zł, a osiągnięcie przychodu na ryczałcie 300 tys. zł oznacza składkę w wysokości 1 258,39 zł. Również w tym przypadku konieczne będzie wyrównanie składki zdrowotnej. Ryczałt w takim rozliczeniu zakłada konieczność wyrównania do wysokości dwunastokrotności stawki obowiązującej za ostatni miesiąc roku.

Rocznego rozliczenia składki zdrowotnej należy dokonać w deklaracji ZUS DRA (jeżeli nie zatrudniasz pracowników) lub ZUS RCA składanej w kwietniu roku następującego po tym, którego dotyczy rozliczenie. 

W przypadku formularza ZUS DRA w części XII należy wskazać przede wszystkim kwotę przychodów osiągniętych z działalności gospodarczej (punkt 20). Na tej podstawie określisz roczną podstawę wymiaru składki (punkt 21), a następnie wysokość rocznej składki (punkt 22), która wynosi 9% podstawy wymiaru. W polu 23 wprowadź sumę należnych miesięcznych składek. Po odjęciu należnych składek od sumy rocznej składki przekonasz się, czy konieczna będzie dopłata, czy zwrot – informacje na ten temat umieść w polu 24 lub 25, a następnie – w polach 26 lub 27 – wykaż łączną kwotę do dopłaty lub zwrotu z rozliczenia rocznego. W analogiczny sposób rozliczysz roczną składkę w bloku III.F druku ZUS RCA.

Wniosek o zwrot nadpłaty zostanie utworzony na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Sprawdź go i podpisz. Środki trafią na rachunek zapisany na koncie płatnika. Jeżeli natomiast stwierdzisz niedopłatę, kwota powinna zostać przekazana wraz z kwietniową składką. 

Jak wygląda odliczenie składki zdrowotnej? Ryczałt daje możliwość obniżenia kwoty przychodu podlegającej opodatkowaniu. Można w ten sposób zakwalifikować 50% opłaconych składek zdrowotnych. Należy jednak pamiętać, że w rozliczeniu uwzględnia się zapłacone składki zdrowotne dotyczące danej formy opodatkowania. Przykładowo, jeżeli w 2023 roku formą rozliczenia przedsiębiorcy była liniówka, a w 2024 roku zmienił ją na ryczałt i w styczniu 2024 roku zapłacił ZUS za grudzień 2023 roku, to nie można uwzględnić tej składki zdrowotnej w styczniowym wyliczeniu.