Baza Danych Odpadowych – kompleksowy przewodnik po tym rejestrze

Jeżeli prowadzisz firmę i w związku z tym wytwarzasz odpady, importujesz produkty w opakowaniach albo określone grupy towarów, może okazać się, że musisz dokonać rejestracji BDO. Czym jest i z jakimi obowiązkami się wiąże? Sprawdź, kiedy musisz prowadzić ewidencję odpadów i jak możesz usprawnić sprawozdawczość.

System BDO – co to jest i kogo dotyczy?

Zarządzanie odpadami to poważne wyzwanie, które przede wszystkim dotyczy aktywnych podmiotów gospodarczych. W wielu przypadkach wprowadzane przez nie na rynek odpady, w tym opakowania, wymagają szczególnego podejścia i kontroli. Obowiązkiem rejestracji objętych jest wiele działalności, w tym również mikrofirmy. 

Składanie cyklicznych sprawozdań i ewidencjonowanie w formie elektronicznej wszystkich odpadów oraz sposobu ich przechowywania i przetwarzania ma ograniczyć skalę nieodpowiedniego obracania odpadami, w tym tworzenia nielegalnych składowisk.

Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, określana akronimem BDO, to system teleinformatyczny, którego celem jest zintegrowane zarządzanie odpadami. Jego rolę podkreśla Ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Art. 79 wskazuje na zakres danych gromadzonych w BDO. Należą do nich między innymi informacje o:

• wprowadzanych na terytorium kraju opakowaniach, produktach z opakowaniami, uwzględniając podział na poszczególne rodzaje opakowań;
• wprowadzanych na terytorium kraju olejach smarowych, oponach oraz o wynikających z nich odpadach;
• wprowadzanych na rynek pojazdach, zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, bateriach i akumulatorach;
• poziomie recyklingu odpadów powstałych z opakowań i wymienionych produktów;
• rodzajach i ilości wytwarzanych odpadów, osadów ściekowych i ich wytwórcach;
• rodzaju i ilości odpadów poddanych przetwarzaniu i procesach przetwarzania;
• przemieszczaniu odpadów poza granice kraju;
• decyzjach dotyczących gospodarowania odpadami, uwzględniając także pozwolenia na wytwarzanie odpadów;
• miejscach składowania odpadów.

Ważną częścią BDO jest Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami, czyli rejestr BDO. To dzięki niemu przedsiębiorcy mogą w wygodnej formie dokonać rejestracji, prowadzić ewidencję odpadów i zadbać o zapewnienie zgodnej z wymogami sprawozdawczości.

Prowadzenie ewidencji odpadów w BDO – najważniejsze informacje

Z perspektywy przedsiębiorców najważniejszą rolę odgrywa obowiązek BDO dotyczący rejestracji i składania sprawozdań. O tym, czy musisz prowadzić rejestr odpadów firmy, nie decyduje wbrew powszechnej opinii jej rozmiar czy wysokość obrotu. Może dotyczyć również mikrofirm, a nawet osób na samozatrudnieniu.
Według interpretacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska ewidencję musi prowadzić każdy podmiot wytwarzający lub gospodarujący odpadami. Nie każdy ich rodzaj będzie jednak odpadem wymagającym zgłoszenia.

Nie musisz tego robić, jeżeli Twoja firma wytwarza odpady komunalne, a więc odpady typowe dla gospodarstw domowych. Można za nie uznać np. papier i tekturę, bioodpady, zużyte meble czy zanieczyszczenia wytworzone podczas standardowego sprzątania i konserwacji powierzchni. 

W ten sposób nie zakwalifikujesz jednak chociażby odpadów z produkcji czy odpadów budowlanych lub pochodzących z rozbiórki, czy też zbiorników bezodpływowych i sieci kanalizacyjnych. Jeżeli w Twojej firmie są pojazdy wycofane z eksploatacji, nie musisz dokonywać rejestracji BDO, o ile zostaną przekazane do przedsiębiorcy zajmującego się demontażem. 

Poza tym w Rozporządzeniu z 23 grudnia 2019 r. wymieniono szczegółowo typy odpadów, które zostały objęte zwolnieniem BDO. Co to oznacza w praktyce? 

Ewidencja nie musi być prowadzona w każdym przypadku. Wiele zależy od tego, jakie odpady i w jakiej ilości produkuje przedsiębiorca. Tego typu zwolnieniami są objęte między innymi odpady z rozbiórek czy produkty spożywcze nieprzydatne do spożycia.

Pamiętaj, że wniosek BDO muszą złożyć również np. sklepy czy hurtownie podlegające opłacie recyklingowej za torebki foliowe.

Jeżeli będziesz wytwarzać odpady, wpis BDO musi zostać opublikowany jeszcze przed rozpoczęciem działalności. Weź również pod uwagę czas rozpatrywania i przetwarzania wniosku: marszałek województwa ma 30 dni na opublikowanie wpisu. Podczas rejestracji otrzymasz również numer BDO, czyli indywidualny numer rejestrowy, który będziesz podawać w każdym dokumencie dotyczącym ewidencji odpadów.

Organy nadzorujące zgodność danych w BDO – co musisz wiedzieć?

Sam rejestr BDO został założony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska i zgodnie z tekstem ustawy jest nadzorowany przez marszałków województw właściwych dla lokalizacji firmy. Urzędy marszałkowskie wprowadzają do niego również wpisy i zmiany, które ich dotyczą. 

Baza odpadów pozostaje pod kontrolą odpowiednich służb, w tym wojewódzkich inspekcji ochrony środowiska oraz podlega nadzorowi urzędu marszałkowskiego. Wiele czynności kontrolnych odbywa się przy tym w sposób elektroniczny. 

Baza Danych Odpadowych: opłaty i grzywny

Jeżeli nie możesz uniknąć obowiązku ewidencjonowania odpadów, musisz robić to w sposób zgodny z przedstawionymi w ustawie i rozporządzeniach warunkami. Zaniechania mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami. Za brak wniosku o wpis do rejestru, brak zgłoszenia zmian, wykreślenia z rejestru albo złożenie wniosku, który nie odpowiada stanowi faktycznemu, grozi kara grzywny lub nawet aresztu. Takie same konsekwencje dotyczą osób, które gospodarują odpadami niezgodnie ze zgłoszonymi informacjami. 

Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu oznacza karę administracyjną w wysokości od 5 000 do nawet 1 000 000 zł. Tyle samo mogą zapłacić przedsiębiorcy, którzy nie umieszczą w dokumentach związanych z rejestrem BDO numeru rejestrowego. Jak widzisz, zobowiązane do prowadzenia ewidencji podmioty biorą na siebie dużą odpowiedzialność. Nie warto szukać oszczędności, tym bardziej że roczna opłata BDO jest niska: wynosi 100 zł w przypadku mikroprzedsiębiorców i 300 zł dla pozostałych właścicieli firm.

Czy można zlecić prowadzenie rejestru BDO podmiotom zewnętrznym?

Prowadzenie ewidencji odpadów i sprawozdawczości w systemie BDO jest kolejnym wymogiem formalnym nakładanym na wielu przedsiębiorców. Możesz oczywiście zajmować się tym samodzielnie, tym bardziej że do Twojej dyspozycji pozostaje oprogramowanie ułatwiające tworzenie dokumentacji. Jednak nie jest to konieczne. Zajmują się tym również wyspecjalizowane firmy. Dzięki temu kompleksowe zarządzanie odpadami będzie prostsze. Zewnętrzny podmiot będzie również pamiętał o terminach i koniecznej dokumentacji.