Samochód w firmie a opłata środowiskowa – czy dotyczy wszystkich przedsiębiorców?

Korzystanie z samochodu w ramach działalności gospodarczej wiąże się z różnymi kosztami. Jednym z nich jest opłata środowiskowa. Kto musi ją opłacić i jak obliczyć należność? To zobowiązanie może Cię dotyczyć, nawet jeśli prowadzisz mikrofirmę.

Tworzenie odpadów i zanieczyszczeń jest szkodliwe dla środowiska naturalnego. W przypadku przedsiębiorców formę rekompensaty stanowi opłata środowiskowa. Obowiązek jej uiszczania dotyczy wielu działalności. Bardzo często jest to wynik korzystania z floty samochodów, również pojazdów osobowych. Co więcej: opłata dotyczy aut nie tylko należących do przedsiębiorcy, ale także leasingowanych czy wypożyczonych. Jednocześnie nie zawsze konieczne będzie jej wniesienie. Wszystko zależy od konkretnego przypadku i indywidualnych obliczeń.

Czym jest opłata środowiskowa i kogo dotyczy?

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska podmioty oddziałujące na środowisko ponoszą szczególną odpowiedzialność za jego stan. Do tego grona zalicza się przede wszystkim:

• osoby prowadzące działalność gospodarczą, w tym przedsiębiorców zagranicznych;
• osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa lub rybactwa śródlądowego;
• jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorcy;
• osoby fizyczne, które korzystają ze środowiska w zakresie wymagającym uzyskania specjalnych zezwoleń.

Jednym z podstawowych obowiązków wymienionych podmiotów jest ponoszenie opłaty za korzystanie ze środowiska, która najczęściej bywa określana jako opłata środowiskowa. Zgodnie z art. 273 ustawy Prawo ochrony środowiska opłata jest ściągana za:

• wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;
• wydane uprawnienia do emisji na zasadach określonych w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych;
• składowanie odpadów.

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli w ramach swojej działalności zanieczyszczasz środowisko pyłami lub poprzez emisję gazów, musisz prowadzić odpowiedni wykaz dotyczący zakresu korzystania ze środowiska i należnych z tego tytułu opłat. Samodzielnie musisz również ustalać wysokość należnej opłaty i wnosić ją w odpowiednim terminie.

Co oczywiste, zanieczyszczenie powietrza powodują również pojazdy wykorzystywane w Twojej firmie. Wobec tego może się okazać, że będziesz uiszczać opłatę także za ich posiadanie.

Kto może być zwolniony z opłaty środowiskowej?

Istnieje jednak dobra informacja dla właścicieli firm: nie każdy podmiot, który korzysta ze środowiska, jest zobowiązany do wnoszenia opłaty środowiskowej. Decydujące znaczenie ma kwota należności za konkretny rok:

• jeżeli roczna wysokość opłaty nie przekracza 800 zł, nie masz obowiązku poniesienia jakichkolwiek kosztów;
• jeżeli roczna wysokość opłaty z tytułu poszczególnych rodzajów korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł, nie masz obowiązku złożenia wykazu.

Zwróć uwagę, że bez względu na to, w jakim stopniu realnie korzystasz ze środowiska, musisz ustalić wysokość opłaty. To oznacza również konieczność wypełnienia i przechowywania wykazów, które udowodnią, że masz prawo do korzystania ze zwolnienia. Wzór i instrukcję sporządzania takiego wykazu znajdziesz na stronie Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami IOŚ-PIB¹.

Jak ustalić wysokość opłaty środowiskowej za samochód firmowy?

Wysokość opłaty zależy przede wszystkim od zakresu korzystania ze środowiska, czyli ilości i charakteru zanieczyszczeń, jakie produkuje przedsiębiorca. W przypadku samochodów kluczowym obciążeniem dla środowiska jest oczywiście spalanie paliw. Na wysokość opłaty wpływ mają trzy podstawowe czynniki:

• rodzaj silnika, uwzględniający również typ pojazdu,
• rodzaj paliwa,
• ilość spalonego paliwa.

Opłata środowiskowa za samochód jest regulowana przez jednostkowe stawki opłaty za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza w procesach spalania paliw w silnikach spalinowych. Kwoty te można znaleźć w obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na konkretny rok. Wskażą one, jaki jest koszt wprowadzenia do powietrza gazów i pyłów z jednostki spalonego paliwa. Zależność jest prosta: im bardziej ekologiczny silnik, tym niższe koszty.

Przykładowo: jeśli korzystasz z samochodu osobowego zarejestrowanego przed 31 grudnia 1992 r., napędzanego silnikiem benzynowym, stawka wynosi 88,41 zł rocznie. Jeżeli silnik Twojego auta jest zgodny z normą EURO 5, stawka wynosi jedyne 6,74 zł.

Za jednostkę spalonego paliwa przyjmuje się przy tym megagram (Mg), czyli tonę paliwa. W pierwszym kroku musisz wobec tego przeliczyć zakupione w ciągu roku paliwo z faktur, na których wartości wyrażone są w litrach. Aby to zrobić, uwzględnij gęstość określonych typów paliwa:

• benzyna silnikowa: 0,755 kg/l,
• gaz płynny propan-butan: 0,5 kg/l,
• sprężony gaz ziemny: 0,74 kg/m³,
• oleje napędowy i biodiesel: 0,84 kg/l.

Opłata środowiskowa: jak ją obliczyć w przypadku firmowego samochodu?

Załóżmy, że w swojej działalności korzystasz z samochodu osobowego napędzanego silnikiem spalinowym zasilanym benzyną, który spełnia normę EURO 5. W takim przypadku stawka wynosi 6,74 zł za tonę zużytego paliwa. W ciągu roku, którego dotyczy rozliczenie, zatankowano 2500 l paliwa, co daje 1,89 Mg. Do uiszczenia pozostawałoby więc 12,74 zł. Należna wartość musi jednak przekraczać 800 zł, aby obowiązkowe było uregulowanie płatności, więc nie musisz wnosić opłaty środowiskowej.

Weźmy pod uwagę inny scenariusz: w działalności korzystasz z autobusu o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, który został zarejestrowany po raz pierwszy przed 30 września 1993 r. i jest napędzany olejem napędowym. W takim przypadku stawka wynosi 66,84 zł. W ciągu roku Twój pojazd zużył 20 tys. l paliwa, co przekłada się na 16,8 Mg. Opłata środowiskowa wyniesie 1122,91 zł, więc musisz ją uregulować.

Gdzie i kiedy należy odprowadzić podatek środowiskowy?

Opłata środowiskowa powinna trafić na konto urzędu marszałkowskiego województwa odpowiedniego ze względu na miejsce prowadzonej przez Ciebie działalności. Również marszałek województwa powinien otrzymać wykaz z informacją o ilości i charakterze zanieczyszczeń.

Należność musisz wpłacić do 31 marca roku następującego po tym, którego dotyczy rozliczenie.

Zwróć uwagę, że obecnie kwestie dotyczące opłaty środowiskowej załatwisz online: możesz przygotować wykazy opłatowe, korzystając ze specjalnego oprogramowania, w tym darmowych systemów udostępnianych przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Interaktywny formularz pozwoli Ci w łatwy sposób dokonać obliczeń i ustalić należność.

¹  https://krajowabaza.kobize.pl/o-krajowej-bazie/show