Kim jest freelancer i jak nim zostać?

Standardowa praca na etacie i związanie się na dłuższy czas z jednym pracodawcą coraz częściej ustępują miejsca bardziej elastycznemu podejściu, jakim jest freelancing. To szczególnie atrakcyjny model świadczenia usług dla osób poszukujących większej niezależności i różnorodności. Może być także świetnym pomysłem na biznes.

Zawód freelancer – co to takiego?

Eksperci mogą liczyć na ciekawe propozycje współpracy nawet w wymagających dla gospodarki czasach. Aby się rozwijać i zarabiać, nie muszą decydować się na standardową umowę o pracę, która nie zawsze najlepiej odpowiada na zapotrzebowanie współczesnego rynku. Część wykonawców decyduje się na współpracę przy wybranych projektach i działanie jako freelancer. Kto to jest, na czym dokładnie polega jego praca i jakie formalności trzeba załatwić, żeby legalnie zarabiać jako tzw. wolny strzelec? To najważniejsze pytania, na które znajdziesz odpowiedzi w tym artykule.

Jak dokładnie wygląda praca freelancera? W praktyce wiele zależy od tego, w jaki sposób zleceniobiorca ureguluje swoje relacje z klientami. Część wolnych strzelców ceniących pełną niezależność wybiera życie tak zwanego cyfrowego nomady – wybiera i dowolnie zmienia miejsce zamieszkania, w pełni zdalnie realizując projekty. Freelancingu nie należy jednak utożsamiać z pracą zdalną, choć obecnie bardzo często freelancerzy wykorzystują głównie komunikację online. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w ramach umowy freelancer realizował zlecenia stacjonarnie czy hybrydowo, jeśli zajdzie taka potrzeba. 

Jak popularny jest freelance? Freelancerów – według portalu Upwork – w samych Stanach Zjednoczonych jest 60 mln. Oczywiście taką karierę wyjątkowo chętnie wybierają przedstawiciele młodszych pokoleń: aż 43% freelancerów to przedstawiciele pokolenia Gen Z, a 46% millenialsów. Według danych The World Bank samozatrudnienie w skali globalnej wybiera 46,4% wszystkich aktywnych zawodowo osób. W Polsce jest to natomiast co piąta pracująca osoba. Co prawda nie każdy w tej grupie jest freelancerem, ale statystyki te pokazują, jak ważny w gospodarce jest trend samozatrudnienia.

W jakich zawodach pracują freelancerzy?

Bez wątpienia popularność freelancingu rośnie, na co duży wpływ ma rozwijająca się technologia. Jednocześnie nie każdy może pracować jako freelancer. Czym najczęściej zajmuje się przedstawiciel tej grupy? W ten sposób bardzo często pracują specjaliści zajmujący się obszarami:

• marketingu i PR,
• copywritingu,
• tłumaczeń,
• grafiki komputerowej,
• programowania,
• tworzenia stron internetowych,
• fotografii i wideo, 
• edukacji i szkoleń, 
• architektury, 
• rozwoju i treningu personalnego.

Co jest ważne? Przede wszystkim posiadanie umiejętności poszukiwanych przez zleceniodawców. Warto rozważyć przejście na freelance, jeżeli pracujesz w branży kreatywnej albo masz doświadczenie z nowymi technologiami. Zmiana przyzwyczajeń wynikająca z doświadczeń pandemii i rozwój technologii sprawiają, że specjaliści kolejnych obszarów mogą przechodzić ze standardowych form zatrudnienia na współpracę w ramach freelance – i z większą liczbą klientów. Można zaliczyć do nich z jednej strony ekspertów od pozycjonowania stron internetowych, z drugiej tłumaczy czy lektorów prowadzących lekcje języka obcego.

Jak zostać wolnym strzelcem?

Jedną z największych zalet freelancingu jest możliwość szybkiego przystąpienia do działania. W większości przypadków nie będzie konieczne inwestowanie większych środków np. w wyposażenie biura czy szczególne przygotowywanie się do tej roli – zwłaszcza jeśli jesteś ekspertem w swojej dziedzinie. Również pod względem formalnym przejście na freelance nie powinno wiązać się ani z dużymi problemami, ani z kosztami.

Jak zostać freelancerem? Przede wszystkim musisz pozyskać pierwszych klientów. Choć brzmi to stosunkowo prosto, w rzeczywistości dla wielu wolnych strzelców jest to najtrudniejsze zadanie. Od liczby zleceń zależą osiągane dochody i stabilność finansowa. W wielu przypadkach rozpoczynający działanie na własną rękę specjaliści korzystają z kontaktów pozyskanych w trakcie pracy na etacie, jednak oczywiście nie jest to reguła. Równie dobrze możesz zacząć od poszukiwań ogłoszenia odpowiadającego Twoim oczekiwaniom albo wysłać portfolio do firm, które mogłyby być zainteresowane Twoimi usługami.

Freelancer a działalność gospodarcza

Świadczenie usług na rzecz innych podmiotów wiąże się z określonymi obowiązkami m.in. względem fiskusa i innych instytucji. Freelancing – niezależnie od przedmiotu działania – to forma samozatrudnienia, czyli pracy na własny rachunek. To natomiast często oznacza prowadzenie jednoosobowej działalności bez zatrudniania dodatkowych pracowników. Jako freelancer możesz współpracować z innymi i np. podzlecać część zadań.

Czy freelancer musi mieć działalność gospodarczą? To tylko jedna z możliwości. Prowadzenie firmy nie jest obowiązkowe, ale może być zaletą, którą docenią Twoi klienci. Przede wszystkim oznacza to wyższą wiarygodność i prostsze rozliczenia. Możliwe jest również zweryfikowanie wykonawcy w bazach firm, co jest istotne dla klientów biznesowych.

Oczywiście działalność gospodarcza wiąże się z określonymi kosztami. Części z nich, w tym podatków czy składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, nie uda się uniknąć, jednak wiążą się też z pewnymi benefitami. Nie musisz natomiast ponosić dodatkowych kosztów na księgowość – wielu freelancerów decyduje się samodzielnie zająć firmową administracją, co w przypadku jednoosobowej firmy nie powinno być zbyt skomplikowane i czasochłonne.

Alternatywą dla działalności gospodarczej są umowy cywilnoprawne zawierane ze zleceniodawcą. Wykonywanie części usług będzie możliwe na podstawie umowy o dzieło, co z finansowego punktu widzenia może okazać się bardzo korzystne, ponieważ w jej przypadku nie jest konieczne opłacenie składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne. W niektórych sytuacjach zastosowanie może mieć też umowa zlecenie.

Gdzie szukać zleceń dla freelancera?

Bez wątpienia poszukiwanie klientów, utrzymywanie z nimi odpowiednich relacji i negocjowanie stawek to wyzwania, z jakimi musi liczyć się każdy freelancer. Zlecenia można znaleźć w różnych miejscach. Przede wszystkim możesz skorzystać z portali internetowych, na których przedsiębiorcy publikują oferty współpracy. Tego typu informacje często trafiają też na portale społecznościowe. W sieci znajdziesz również serwisy pomagające dotrzeć klientom do specjalistów konkretnych dziedzin. Dzięki ich wsparciu nawiązywanie kontaktów będzie prostsze.

Interesujący projekt można również znaleźć, korzystając z pośrednictwa innego podmiotu. Marketingowiec freelancer może otrzymywać zlecenia od agencji marketingowej, tłumacz od biura tłumaczeń, a grafik od agencji kreatywnej. Co prawda w takim scenariuszu trzeba liczyć się z niższym wynagrodzeniem, jednak to znaczne ułatwienie – zwłaszcza na początku, kiedy nie dysponujesz jeszcze szeroką bazą kontaktów.

Zalety i wady freelancingu

Freelancing ma bez wątpienia wiele zalet, jednak można również zaobserwować pewne wady tego modelu pracy. Jeżeli myślisz o zastąpieniu standardowego etatu działalnością na własną rękę, weź je pod uwagę.

Zalety freelancingu:

• niezależność: freelancer nie wykonuje zadań pod nadzorem pracodawcy, sam decyduje więc o tym, w jaki sposób realizuje powierzone mu zlecenie,
• różnorodność: zwykle pracownik skupia się na jednym projekcie, freelancer może natomiast równocześnie realizować różne zadania,
• możliwości rozwoju: freelancing pozwala zdobyć nowe doświadczenia, budować portfolio i nabywać umiejętności doceniane na rynku,
• brak ograniczeń dotyczących miejsca pracy: freelancing nie wymaga przebywania w określonym miejscu. Można więc połączyć go np. z podróżowaniem po świecie.
• atrakcyjne perspektywy finansowe: współpraca z kilkoma podmiotami może być bardzo dochodowa. W wielu przypadkach zarobki będą zdecydowanie wyższe od tych, które oferuje etat.

Zwróć uwagę, że wady freelancingu w pewnym stopniu wynikają z jego zalet. Freelancer musi samodzielnie poszukiwać zleceniodawców, a brak zleceń oznacza brak dochodów. Praca w tym charakterze jest również bardzo wymagająca pod względem organizacyjnym. Musisz umieć dobrze planować czas i zarządzać projektami. 

Jeżeli sądzisz, że to formuła dla Ciebie, bez wątpienia warto spróbować. Nie zapomnij jednak o odświeżeniu informacji dotyczących biznesowej strony przedsięwzięcia, aby zbudować stabilne fundamenty swojej jednoosobowej firmy!