Kim jest mikroprzedsiębiorca i jak uzyskać taki status?

Mikroprzedsiębiorstwa, czyli najmniejsze firmy, są fundamentem gospodarki. Przepisy wyraźnie określają, jakie podmioty należą do tej grupy i z jakiego rodzaju udogodnień mogą skorzystać. Koniecznie sprawdź!

Kim jest mikroprzedsiębiorca?

Choć świat biznesu kojarzy się zwykle z największymi podmiotami, to w rzeczywistości najmniejsze firmy stanowią o sile gospodarki. Według Raportu o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce 2022 PARP aż 97% wszystkich polskich firm to mikroprzedsiębiorstwa. Łącznie sektor MŚP, w którym uwzględnia się również firmy małe i średnie, obejmuje natomiast 99,8% wszystkich podmiotów gospodarczych. Co ciekawe: to właśnie mikroprzedsiębiorstwa odpowiadają za największą część PKB (30,6%)¹. Aby zaliczać się do tego grona, konieczne jest spełnienie określonych warunków.

Definicja mikroprzedsiębiorcy znajduje się przede wszystkim w art. 7. Ustawy prawo przedsiębiorców. Zgodnie z nim to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

• zatrudniał mniej niż 10 pracowników w ujęciu średniorocznym
• jego roczny obrót netto ze sprzedaży usług, towarów, wyrobów czy operacji finansowych nie przekroczył równowartości 2 milionów euro lub suma jego aktywów z bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości 2 milionów euro.

Pojęcie jednostki mikro wprowadza także Ustawa o rachunkowości. Odnosi się do spółek, innych osób prawnych oraz oddziałów przedsiębiorców zagranicznych, które w sprawozdaniu finansowym wykazały, że w danym  roku obrotowym oraz w ciągu roku poprzedzającego spełniły co najmniej dwa z trzech warunków: 

• nie przekroczyły sumy aktywów 1 500 000 zł na koniec roku obrotowego, 
• nie przekroczyły kwoty 3 000 000 zł przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów,
• nie zatrudniają więcej niż 10 osób w przeliczeniu na pełne etaty (w ujęciu średniorocznym).

Mikrofirma a samozatrudnienie

W obiegowej opinii mikroprzedsiębiorstwa często kojarzą się z samozatrudnieniem – czyli działalnością wykonywaną osobiście przez samego przedsiębiorcę bez wsparcia innych osób. Czy samozatrudniony jest mikroprzedsiębiorcą? Tak: nawet jeśli wyniki finansowe przedsiębiorstwa przekraczają wskazane w ustawie limity, to taka działalność spełnia z pewnością warunek dotyczący zatrudnienia. Jednocześnie samozatrudnieni stanowią ważną grupę wśród mikroprzedsiębiorstw: według danych GUS z 2020 roku tworzyli 73,4% tych firm².

Mikroprzedsiębiorca a jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza może mieć status mikrofirmy, ale w praktyce nie jest to regułą. Ile osób można zatrudniać w takiej firmie? Tak jak wskazuje ustawa, w ujęciu średniorocznym nie może być ich więcej niż 10. Jeżeli natomiast w firmie przedsiębiorcy znajduje zatrudnienie większa liczba pracowników, a na dodatek podmiot przekracza limit obrotów wskazany w ustawie, to traci status mikroprzedsiębiorcy. 

Mikroprzedsiębiorca a mały przedsiębiorca

W tej drugiej grupie mieszczą się przedsiębiorstwa, które nie są mikroprzedsiębiorstwami i w których:

• liczba zatrudnionych osób jest niższa od 50,
• roczny obrót netto lub suma aktywów w aktualnym roku lub na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekracza 10 milionów euro.

W przypadku średnich przedsiębiorstw wartości te rosną odpowiednio do 250 pracowników i 50 mln euro.

JPK dla mikroprzedsiębiorcy

Oczywiście mikrofirmy muszą również wywiązywać się z wielu obowiązków dotyczących wszystkich przedsiębiorstw. Jednym z nich jest przesyłanie JPK, czyli Jednolitego Pliku Kontrolnego. W tym kontekście decydujące jest jednak to, czy właściciel firmy jest czynnym podatnikiem VAT.
Wśród ułatwień, jakie ustawodawca przewidział dla najmniejszych jednostek, można wyróżnić np. kwestię mikroprzedsiębiorców i PPK: jeżeli w tym typie firm wszyscy pracownicy zrezygnują z uczestnictwa w programie, przedsiębiorca nie musi stosować się do zapisów ustawy o pracowniczych prawach kapitałowych.

¹ https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport-o-stanie-sektora-maych-i-rednich-przedsibiorstw_13_10_2022.pdf