PPK – co to jest i jakie obowiązki nakłada na przedsiębiorców?

Pracownicze Plany Kapitałowe, czyli PPK, są jednym z elementów systemu emerytalnego. Choć oszczędności należą do konkretnego pracownika, to pracodawca odpowiada za dokonywanie wpłat. To jednak niejedyny z jego obowiązków. Poniżej przeczytasz, co to jest PPK dla pracownika i co musisz zrobić, aby działać zgodnie z przepisami. 

Co to jest PPK?

W zamyśle ustawodawcy Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) mają być atrakcyjnym sposobem oszczędzania z myślą o emeryturze. W ich przypadku wpłaty są finansowane z trzech źródeł – wnoszą je nie tylko pracownicy, ale również pracodawcy, a cyklicznie stan rachunku uzupełnia państwo. 

Samo wdrożenie PPK jest ważnym obowiązkiem nakładanym na pracodawców przez państwo. Przedsiębiorca jest z tego zwolniony jedynie w ściśle określonych przypadkach. Jednocześnie masz spory wpływ na to, jak będzie wyglądało oszczędzanie w ramach programu i jakie zyski osiągnie pracownik. Plany PPK mogą stać się więc benefitem zachęcającym do podjęcia zatrudnienia w Twojej firmie.

PPK to dobrowolny program emerytalny, który przyjmuje szczególną formę. Każdy pracownik w wieku 18-55 lat ma możliwość samodzielnego przekonania się, co to jest PPK i czy warto oszczędzać w ten sposób. W przeciwieństwie do innych programów tego typu, zapis do planów jest automatyczny i w przypadku chęci rezygnacji konieczne jest złożenie odpowiedniej deklaracji. 

Osoby, które mieszczą się w przedziale 55-70 lat również mogą skorzystać z programu. Zapis nie dzieje się jednak automatycznie, a jedynie na wniosek pracownika.

O wysokości wpłat może decydować zarówno sam pracownik, jak i pracodawca. Wpłaty dzielą się przy tym na obowiązkowe i dobrowolne, a w każdym przypadku punktem odniesienia jest wynagrodzenie brutto.

Pracownicy mają możliwość wypłaty środków w dowolnym momencie. W takim scenariuszu otrzymają jednak 100% własnych wpłat oraz 70% wpłat wniesionych przez pracodawcę – pozostałe 30% przekazywane jest natomiast w formie składki emerytalnej do ZUS.

Informacje na temat tego, co to są Pracownicze Plany Kapitałowe i jak wyglądają prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców w ich kontekście, są wskazane w Ustawie z 4 października 2018 r. o PPK. 

Obowiązki przedsiębiorcy w związku z PPK

Znaczna część formalności i kosztów związanych z obsługą kont ciąży na pracodawcy. Jeśli zatrudniasz choć jedną osobę, masz obowiązek zawarcia umowy o zarządzanie PPK, a następnie zawarcie umowy o prowadzenie PPK dla konkretnego pracownika. Musisz więc samodzielnie znaleźć fundusz PPK. Jest to instytucja finansowa, która zgodnie z Ustawą może prowadzić Pracownicze Plany Kapitałowe. Co ważne: wybór powinien być dokonany po konsultacji z organizacją związkową lub reprezentacją pracowników. 

Zwróć także uwagę, że PPK musisz objąć wszystkie zatrudniane osoby pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, dla których jesteś płatnikiem obowiązkowych składek emerytalno-rentowych. Będą to wobec tego nie tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ale również umowy zlecenia i agencyjne. Długotrwała nieobecność, spowodowana np. chorobą, urlopem macierzyńskim czy wychowawczym, nie powoduje wykreślenia pracownika z PPK – jednak w tym okresie nie naliczasz wpłat do PPK. Pracownikom pomiędzy 55 a 70 rokiem życia musisz z kolei przekazać informację o możliwości złożenia wniosku o przystąpienie do PPK. 

Ustawodawca wprowadzał Pracownicze Plany Kapitałowe stopniowo. Jako pierwsi – 1 lipca 2019 roku – do programu dołączyli pracodawcy zatrudniający co najmniej 250 osób. 1 stycznia 2020 roku to grono poszerzyło się o firmy zatrudniające przynajmniej 50 osób, w kolejnym etapie, 1 lipca 2020 roku, obowiązek objął przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 20 osób, a od 1 stycznia 2021 roku obowiązuje wszystkich pracodawców. 

Jakie podmioty są zwolnione z umowy o zarządzanie PPK?

Jako przedsiębiorca nie musisz zawierać umowy o zarządzanie PPK jedynie w dwóch przypadkach: 

Trzeci wyjątek dotyczy podmiotów, które są pracodawcą, ale nie prowadzą działalności gospodarczej – np. rodzic zatrudniający nianię do dziecka.

Za zaniechanie obowiązków w tym zakresie grożą dotkliwe kary. Jeśli nie zawrzesz umowy o prowadzenie PPK, nie będziesz dokonywać wpłat i prowadzić dokumentacji lub podasz nieprawdziwe dane, grzywna może wynieść nawet 1 mln zł. Za brak zawarcia umowy o PPK we wskazanym terminie grozi natomiast kara w wysokości do 1,5% funduszu wynagrodzeń. Taką samą karę może zapłacić pracodawca, jeśli pracownik pod przymusem złoży deklarację o rezygnacji z PPK. Co to znaczy z Twojej perspektywy? Pamiętaj, że ewentualna decyzja pracowników o zaprzestaniu oszczędzania lub rezygnacji z niego musi być dobrowolna. W każdej chwili mogą również złożyć deklarację o przystąpieniu do PPK.