50% koszty uzyskania przychodu – kto może skorzystać z takiej ulgi?

5 min

Stosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu jest jedną z preferencyjnych form rozliczania podatku przez twórców, która umożliwia zmniejszenie podstawy opodatkowania. Przepisy jasno regulują, kto może z niej skorzystać i na jakich warunkach. Wyjaśniamy, kiedy koszty uzyskania przychodu 50% mają zastosowanie i jakie zasady obowiązują.

Definicja 50% kosztów uzyskania przychodu

Zasady stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu reguluje art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT. Ten instrument jest specjalnym rodzajem odliczenia, który polega na uznaniu połowy uzyskanego przychodu za koszty jego uzyskania. W praktyce oznacza to, że tylko 50% wynagrodzenia, po odpowiednich odliczeniach (np. składki na ubezpieczenia społeczne), podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Pracodawca może wykorzystywać tę ulgę w przypadku wynagrodzeń związanych z działalnością twórczą, w której ochronie podlegają prawa autorskie. 

Kto jest uprawniony do odliczenia połowy KUP? 

Kto może skorzystać z tego instrumentu? Czy są to osoby zatrudnione na umowę o pracę, umowę-zlecenie a może umowę o dzieło? 50% kosztów uzyskania przychodu mogą stosować ci, którzy uzyskują przychody z działalności twórczej.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim uznaje się za nią taką działalność, w wyniku której powstaje dowolny twór o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Produkty działalności twórczej to zatem m.in.: utwory literackie, artykuły publicystyczne, naukowe czy audiowizualne. Organy skarbowe precyzują także w swoich interpretacjach, że utwór powinien mieć materialną postać, tzn. musi zostać wyrażony lub zapisany, a nie pozostawać jedynie w sferze idei. W związku z powyższym do tej kategorii kwalifikują się również: 

  • bazy danych lub zbiory informacji, 
  • dokumentacja techniczna zawierająca kod źródłowy, 
  • część programów komputerowych. 

Ustawa o PIT precyzuje tę kwestię, wskazując zamknięty katalog zawierający m.in. przychody z tytułu:

  • wynagrodzenia za przekazanie praw własności do różnych form własności intelektualnej, takich jak wynalazki czy znaki towarowe;
  • opłat za udzielenie licencji na korzystanie z własności intelektualnej;
  • praw autorskich i pokrewnych;
  • działalności twórczej w różnorodnych dziedzinach, w tym np. w architekturze, sztukach plastycznych, muzyce, programowaniu;
  • tworzenia produkcji dźwiękowych i audiowizualnych;
  • pracy publicystycznej;
  • działalności muzealnej w różnych aspektach, w tym wystawiennictwie i edukacji;
  • prac konserwatorskich;
  • usług tłumaczeniowych;
  • działalności naukowej i edukacyjnej, w tym badawczo-rozwojowej i dydaktycznej na uczelniach wyższych.

Przepisy nie ograniczają prawa do stosowania instrumentu w zależności od formy zatrudnienia. Oznacza to, że kwalifikują do 50% kosztów uzyskania przychodu umowa o pracę oraz umowy cywilnoprawne. Ważne jest jednak, aby część wynagrodzenia pracownika była związana z działalnością twórczą i wiązała się z przeniesieniem autorskich praw majątkowych.

Warunki formalne korzystania z 50% KUP

Aby skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu, umowa o dzieło, zlecenie czy inna musi spełniać konkretne wymogi formalne. Przede wszystkim jej przedmiot musi stanowić praca o charakterze twórczym. Jej efektem powinien być utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dodatkowo konieczne jest dysponowanie dowodami potwierdzającymi, że taki utwór faktycznie powstał. Ostatnim warunkiem jest wyodrębnienie wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich. Powinno być ono oddzielone od innych składników wynagrodzenia w umowie. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy wynagrodzenie jest wypłacane za pracę zarówno twórczą, jak i nietwórczą.

Dokumentacja niezbędna do odliczania 50% kosztów

Jeszcze zanim pracodawca oraz pracownik odpowiedzą sobie na pytanie o to, czy zastosować w ramach umowy o dzieło koszty uzyskania przychodu 20% czy 50%, powinni dokładnie przemyśleć kwestię dokumentacji. Do podstawowych dokumentów, które warto zabezpieczyć i zarchiwizować, zaliczają się:

  • umowa z wyodrębnioną częścią twórczą, a więc honorarium za przeniesienie praw autorskich;
  • dokumentacja utworów – w zależności od specyfiki prac mogą to być: raporty z wykonanych prac, portfolio, opisy projektów, ewidencja czasu pracy lub inne dowody potwierdzające powstanie dzieła;
  • ewidencja prac twórczych – pracodawcy często decydują się na prowadzenie ewidencji utworów. Powinna ona pozwalać na identyfikację dzieła oraz jego twórcy.

Ograniczenia w stosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodu

Stosowane w przypadku umowy o pracę, umowy o dzieło czy umowy zlecenie 50% koszty uzyskania przychodu wiążą się z pewnymi ograniczeniami. Limit roczny wynosi 120 000 złotych. Oznacza to, że od tej kwoty pracownik może odliczyć 50% kosztów uzyskania przychodu, a nadwyżka podlega standardowemu opodatkowaniu. 

Ponadto osoby korzystające z ulg (np. ulgi dla młodych, ulgi 4 plus czy ulgi dla pracujących seniorów) mogą skorzystać z możliwości zastosowania instrumentu do limitu przychodu wynoszącego 85 528 złotych rocznie. 

Korzyści wynikające z możliwości odliczenia 50% kosztów uzyskania przychodu

Stosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu pod wieloma względami jest korzystne.

  • Niższe zaliczki na podatek – co w konsekwencji przekłada się na wyższe wynagrodzenie netto;
  • Obniżenie podstawy opodatkowania – odliczenie 50% kosztów uzyskania przychodu znacząco zmniejsza dochód do opodatkowania, co przekłada się na niższy podatek dochodowy do zapłaty;
  • Większa elastyczność – z ulgi mogą skorzystać nie tylko artyści, ale również przedstawiciele z branży dziennikarskiej czy wydawniczej (w szczególności osoby realizujące tłumaczenia dzieł) oraz niektórzy specjaliści z branży IT.
  • Obniżenie składki zdrowotnej – w przypadku niektórych form opodatkowania niższa podstawa opodatkowania przekłada się też na niższą składkę zdrowotną;
  • Łatwość stosowania – odliczenia mają charakter zryczałtowany, więc podatnik nie musi dokumentować faktycznie poniesionych wydatków. Pomocne przy rozliczeniach jest korzystanie z kalkulatora 50% kosztów uzyskania przychodów.
     
Czy ten artykuł był przydatny?
średnia: 0 | 0 ocen

Przeglądaj tematy

  • #na startwięcej artykułów z tagiem:#na start
  • #bizneswięcej artykułów z tagiem:#biznes
  • #podatkiwięcej artykułów z tagiem:#podatki
  • #marketingwięcej artykułów z tagiem:#marketing
  • #prawowięcej artykułów z tagiem:#prawo
  • #strategiawięcej artykułów z tagiem:#strategia
  • #pracownicywięcej artykułów z tagiem:#pracownicy
  • #księgowośćwięcej artykułów z tagiem:#księgowość
  • #wideowięcej artykułów z tagiem:#wideo
  • #finansowaniewięcej artykułów z tagiem:#finansowanie
  • #sprzedażwięcej artykułów z tagiem:#sprzedaż
  • #ekowięcej artykułów z tagiem:#eko
  • #markawięcej artykułów z tagiem:#marka
  • #ESGwięcej artykułów z tagiem:#ESG
  • #pomysł na bizneswięcej artykułów z tagiem:#pomysł na biznes
  • #e-commercewięcej artykułów z tagiem:#e-commerce
  • #zmiany w prawiewięcej artykułów z tagiem:#zmiany w prawie
  • #wsparcie dla firmwięcej artykułów z tagiem:#wsparcie dla firm
  • #automatyzacjawięcej artykułów z tagiem:#automatyzacja
  • #internetwięcej artykułów z tagiem:#internet
  • #przewodnikwięcej artykułów z tagiem:#przewodnik
  • #AIwięcej artykułów z tagiem:#AI
  • #samodzielna księgowośćwięcej artykułów z tagiem:#samodzielna księgowość
  • #SEOwięcej artykułów z tagiem:#SEO
  • #ZUSwięcej artykułów z tagiem:#ZUS
  • #leasingwięcej artykułów z tagiem:#leasing
  • #service designwięcej artykułów z tagiem:#service design
  • #instrukcjawięcej artykułów z tagiem:#instrukcja
  • #dokumentywięcej artykułów z tagiem:#dokumenty
  • #kredytwięcej artykułów z tagiem:#kredyt
  • #media społecznościowewięcej artykułów z tagiem:#media społecznościowe
  • #RODOwięcej artykułów z tagiem:#RODO
  • #oszczędnościwięcej artykułów z tagiem:#oszczędności
  • #fakturywięcej artykułów z tagiem:#faktury
  • #bankowośćwięcej artykułów z tagiem:#bankowość
  • #dotacjewięcej artykułów z tagiem:#dotacje
  • #technologiewięcej artykułów z tagiem:#technologie
  • #ochrona środowiskawięcej artykułów z tagiem:#ochrona środowiska
  • #ITwięcej artykułów z tagiem:#IT
  • #podcastwięcej artykułów z tagiem:#podcast
  • #kontrahentwięcej artykułów z tagiem:#kontrahent
  • #analizawięcej artykułów z tagiem:#analiza
  • #google analyticswięcej artykułów z tagiem:#google analytics
  • #ubezpieczeniewięcej artykułów z tagiem:#ubezpieczenie
  • #Polski Ładwięcej artykułów z tagiem:#Polski Ład
  • #umowywięcej artykułów z tagiem:#umowy
  • #badaniewięcej artykułów z tagiem:#badanie
  • #długiwięcej artykułów z tagiem:#długi
  • #faktoringwięcej artykułów z tagiem:#faktoring
  • #USwięcej artykułów z tagiem:#US
  • #konkurencjawięcej artykułów z tagiem:#konkurencja
  • #wynagrodzeniawięcej artykułów z tagiem:#wynagrodzenia
  • #płynność finansowawięcej artykułów z tagiem:#płynność finansowa
  • #urlopywięcej artykułów z tagiem:#urlopy
  • #CEIDGwięcej artykułów z tagiem:#CEIDG
  • #inwestycjewięcej artykułów z tagiem:#inwestycje
  • #zakupywięcej artykułów z tagiem:#zakupy
  • #zdolność kredytowawięcej artykułów z tagiem:#zdolność kredytowa
  • #webinarwięcej artykułów z tagiem:#webinar
  • #kosztywięcej artykułów z tagiem:#koszty
  • #REGONwięcej artykułów z tagiem:#REGON
  • #współpracawięcej artykułów z tagiem:#współpraca
  • #SEMwięcej artykułów z tagiem:#SEM
  • #gwarancjawięcej artykułów z tagiem:#gwarancja
  • #BHPwięcej artykułów z tagiem:#BHP