Dzień dobry, w tym filmie postaramy się odpowiedzieć na pytanie, która forma opodatkowania indywidualnego przedsiębiorcy jest czy może być najlepsza. Jest to pytanie podchwytliwe, ale zaraz wytłumaczę dlaczego.
Jestem Rafał Frączyk. Jestem doradcą podatkowym i starszym menedżerem w dziale doradztwa podatkowego.
No właśnie, czy można z góry powiedzieć, że któraś z tych trzech forma, a mianowicie:
jest w cudzysłowie najlepsze. Takich odpowiedzi z góry ustalić się nie da. W konkretnym przypadku przedsiębiorcy może być korzystna każda z tych form. Natomiast spróbujemy sobie odpowiedzieć na pytanie: kiedy warto daną formę rozważyć?
Tym niemniej serdecznie zachęcam, żeby przy decydowaniu się na wybraną formę dokonać kalkulacji każdorazowo i w swoim konkretnym przypadku przeliczyć, czy na pewno jest ona najbardziej opłacalna.
Opodatkowanie skalą podatkową
Zacznijmy od opodatkowania skalą podatkową. Przypomnę tylko, że jest to opodatkowanie progresywne, a więc według stawki 12% do kwoty 120 tys. zł rocznie i 32% ponad tę kwotę.
Jakie są zalety tej formy opodatkowania? Stawka w pierwszym progu podatkowym, a więc do kwoty 120 tys. zł rocznie, wynosi 12%. Jest to stosunkowo niska stawka w porównaniu do innych form opodatkowania, więc w tym pierwszym progu jest ona dosyć atrakcyjna. Kolejnym plusem tej formy opodatkowania jest kwota wolna od podatku, a więc jeśli nasz przychód czy dochód nie przekracza 30 tys. zł, to finalnie na koniec roku podatku należnego w ogóle nie będzie. Jest to dodatkowa wartość przy innych formach opodatkowania. Właściwie od każdej zarobionej złotówki trzeba ten podatek zapłacić.
Skala podatkowa, podobnie jak podatek liniowy, pozwala odliczyć koszty uzyskania przychodu. Oznacza to, że jeśli w ramach prowadzonej działalności gospodarczej naliczane są duże wydatki, czy to dlatego, że zatrudniani są pracownicy, czy wysokie są koszty materiałów, czy towarów używanych w ramach działalności, to wówczas jedna z tych dwóch form może być “ciekawsza” niż ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Tylko skala podatkowa umożliwia rozliczenie wspólne z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Takie rozliczenie jest szczególnie korzystne właśnie, jeśli małżonek nie osiąga dochodów lub te dochody są w niskiej wartości, dlatego że można dwukrotnie skorzystać z kwoty wolnej, a więc sumarycznie wynosi ona 60 tys. i dwukrotnie z progu podatkowego, a więc wówczas wynosi on 240 tys. zł w skali roku. Jest to korzyść istotna. Może się przełożyć nawet na kilkanaście czy ponad 20 tys. złotych podatku w skali roku, więc warto to również wziąć pod uwagę przy analizie opłacalności danej formy opodatkowania. Również skala podatkowa umożliwia zastosowanie najszerszego katalogu ulg i odliczeń.
Warto też przeanalizować, czy kwalifikują się Państwo do niektórych z tych ulg i być może wówczas takie odliczenie spowoduje, że to właśnie skala podatkowa będzie tym najkorzystniejszym sposobem opodatkowania. Niestety, jak każdy medal, również skala podatkowa ma tę drugą, złą stronę. Po pierwsze, po przekroczeniu kwoty 120. tys. zł rocznie wpadamy w stawkę 32%. Jest to dużo. Jest to najwyższa stawka spośród tych wszystkich form opodatkowania. Po drugie, jeśli chodzi o skalę podatkową, mamy najmniej korzystny sposób naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Po pierwsze wynosi ona aż 9% faktycznie uzyskiwanego dochodu, a więc jeśli zestawimy to z tą 32-procentową stawką podatku w drugim progu, to robi się nam już ponad 40% stawka efektywna takich obciążeń publicznoprawnych. Po drugie nie można jej odliczyć w żadnym stopniu, czyli ani zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, ani pomniejszyć o te składki podatku. Jest to więc istotne, dodatkowe obciążenie w ramach tej formy opodatkowania. I trzeci minus to jest to, że przychód czy dochód uzyskiwany w ramach działalności wlicza się wówczas do podstawy daniny solidarnościowej, a więc dodatkowego obciążenia 4-procentowego dla dochodów przekraczających 1 mln zł rocznie. Dla kogo więc skala może być korzystna? .
Tak, jak mówiłem, ciężko znaleźć jednoznaczną odpowiedź, ale pewnie w dużej mierze mogą być to osoby, których dochód nie przekracza około 170 tys. zł w skali roku i szczególnie wtedy, kiedy ich koszty są wysokie. To ten próg 170 tys. to jest ten moment, w którym podatek liniowy staje się bardziej opłacalny. Po drugie, jeśli rozliczamy się jako małżonkowie lub jako osoby samotnie wychowujące dzieci, to również może być ten czynnik, który sprawia, że skala podatkowa jest bardziej opłacalna. Wówczas w ogóle te liczby się różnią. No i zachęcam wtedy do przeliczenia właśnie, czy nie jest to najkorzystniejsza forma opodatkowania.
Opodatkowanie liniowe
Jeśli chodzi o opodatkowanie liniowe, to tutaj dużą zaletą jest to, że mamy płaski podatek 19%, niezależnie od uzyskanych dochodów. A więc czy zarabiamy 10 zł, czy zarabiamy 10 mln zł, on zawsze wynosi 19%. Nie mam tutaj tego dodatkowego progu, jak w przypadku skali podatkowej. Po drugie, zaletą jest to, że można odliczyć od przychodu koszty uzyskania przychodu, czyli pomniejszyć podstawę opodatkowania o wydatki ponoszone w ramach działalności gospodarczej.
Jakie są jednak wady opodatkowania liniowego? Przede wszystkim brak kwoty wolnej od podatku. Tu każda zarobiona złotówka podlega opodatkowaniu tą stawką 19%. Nie ma więc tego minimalnego progu można powiedzieć, bez podatku. Po drugie… czy to jest minus czy plus? Zaliczyłbym to do minusów, choć spośród tych trzech form jest to pewnie środkowa opcja, a mianowicie składka zdrowotna jest naliczana mimo wszystko od faktycznie uzyskanego dochodu. Jest ona niższa od skali podatkowej, bo jest to 4,9%. Dodatkowo część może być odliczona od podstawy opodatkowania. Natomiast wciąż jest to dosyć wysokie obciążenie publicznoprawne. Skala podatkowa uniemożliwia rozliczenie wspólne z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dziecko i to w ramach wszystkich źródeł przychodów. Czyli nawet jeśli poza działalnością gospodarczą mieliby Państwo np. umowę zlecenia albo umowę o pracę, to również w ramach tamtych zeznań podatkowych rozliczyć się wspólnie nie można. Więc jest to ważny czynnik, który również powinien być wzięty pod uwagę. No i przy skali podatkowej mamy najbardziej ograniczony katalog usług i odliczeń. Tutaj niektórych z tych usług w ogóle zastosować nie można, więc również w Państwa konkretnej sytuacji warto przeanalizować, czy być może w związku z takim odliczeniem inna forma opodatkowania nie będzie korzystniejsza. Dla kogo więc podatek liniowy może być korzystny? Przede wszystkim dla tych przedsiębiorców, którzy osiągają wysokie koszty uzyskania przychodu, a ich dochód w skali roku przekracza 170 tys. zł. Dlaczego? Dlatego że to jest już ten próg, od którego podatek liniowy jest korzystniejszy od skali podatkowej. A w związku z tym, że przy ryczałcie kosztów uzyskania odliczać nie można, to w wielu przypadkach to właśnie ten podatek liniowy jest tą najkorzystniejszą formą opodatkowania.
Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
Tu dużą zaletą są niższe stawki podatkowe. One się wahają od 2 do 17%. W przypadku wolnych zawodów jest to właśnie 17%, przy takiej działalności doradczej 15. Informatycy mogą skorzystać z 12%, a nawet niekiedy z 8,5%. Natomiast tu stawka zależy od faktycznie wykonywanej działalności, więc również zachęcam do tego, aby sprawdzić, do jakiej stawki kwalifikują się Państwa kod PKWiU, czyli Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Drugą zaletą jest to, że osiągając przychody opodatkowane ryczałtem, nie wliczają się one do podstawy daniny solidarnościowej, a więc jeśli przekraczają one 1 mln zł w skali roku, no to nie ma tego dodatkowego obciążenia 4% właśnie tej daniny. Stosunkowo niskie są też składki na ubezpieczenie zdrowotne. Tu mamy trzy koszyki, w zależności od przychodów rocznych:
- do 60 tys. zł
- między 60 a 300 tys. zł
- powyżej 300 tys. zł rocznie.
Te składki są stałe, no i właśnie zwykle niższe niż składki w ramach dwóch pozostałych form opodatkowania. Jakie są natomiast wady opodatkowania ryczałtowego? Przede wszystkim brak kwoty wolnej. Tu również każda złotówka jest opodatkowana. Nie ma możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu, a więc podstawą opodatkowania jest właściwie to, co przedsiębiorca wystawia na fakturach wobec swoich zleceniodawców. A więc jeśli dany biznes jest kosztochłonny i te koszty są wysokie, pewnie może to powodować, że ten ryczałt wcale taki korzystny nie jest. Ryczałt, podobnie jak podatek liniowy, wyklucza opodatkowanie małżeńskie oraz dla osób samotnie wychowujących dzieci. Dla kogo więc ryczałt może być korzystny? Przede wszystkim dla tych przedsiębiorców, którzy osiągają niskie koszty uzyskania przychodu. Zwykle są to osoby samozatrudnione, dla których pewnie głównym kosztem jest czy to leasing samochodu, czy jakaś część czynszu. Ale jeśli te koszty są niewielkie w porównaniu do przychodów to być może jest to korzystna opcja. I wtedy, kiedy ten przychód przekracza ok. 130-140 tys. zł rocznie. Dlaczego? Bo w tych niższych przedziałach skala podatkowa może być korzystniejsza ze względu na kwotę wolną od podatku i 12-procentową stawkę w pierwszym przedziale.
Przykładowa kalkulacja
Przygotowałem też dla Państwa takie krótkie porównanie liczbowe. Ono jest oparte o kilka założeń, takich że m.in. nie ma tutaj kosztów uzyskania przychodu. ZUS jest obliczany według standardowej wysokości, a więc nie według preferencji dla nowych przedsiębiorców.
Ale jeśli spojrzymy na to porównanie, to widzimy, że dużą wagę tego, która z tych opcji jest opłacalna, odgrywa wartość faktycznie uzyskiwanych przychodów. I tak w pierwszej części tabeli, a więc tam, gdzie te przychody są najniższe, zwykle najbardziej opłacalna jest skala. Właśnie między innymi ze względu na kwotę wolną od podatku oraz stosunkowo niską stawkę w pierwszym progu. Natomiast kiedy przekroczymy te 140 czy 150 tys. zł, jeśli chodzi o podatek ryczałtowy albo 170, jeśli chodzi o podatek liniowy, to wówczas ten koszt przy skali podatkowej drastycznie rośnie. Wyjaśnię jeszcze tylko, że tutaj w tej tabeli, są podane sumaryczne koszty obciążeń publicznoprawnych, a więc podatku PIT, ZUS i składki na ubezpieczenie zdrowotne. A więc im wyższa wartość, tym gorzej dla przedsiębiorcy. I właśnie widać, że w tej dolnej tabeli, czyli tam, gdzie te przychody są najwyższe, skala podatkowa jest najmniej opłacalna. Wówczas pewnie decyzja następuje między podatkiem liniowym, tam, gdzie koszty są wysokie albo ryczałtem, tam, gdzie koszty są stosunkowo niskie.
Bardzo serdecznie dziękuję za uwagę i zapraszam do zapoznania się w innymi filmami.
