Koszty ZUS – porównanie B2B i umowy o pracę

Dzień dobry, jestem Rafał Frączyk i jestem doradcą podatkowym i senior managerem w zespole doradztwa podatkowego CRIDO. I w tym filmiku będę miał przyjemność opowiedzieć Państwu o różnicach między umową o pracę a umową B2B w kontekście składem na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. 

Może tak tylko dla ustrukturyzowania. Jeśli mowa o B2B, chodzi tutaj o relację między zlecającym a indywidualnym przedsiębiorcą, czyli osobą, która prowadzi działalność gospodarczą będzie wykonywać usługi dla spółki. I właśnie. Często ten temat się pojawia, jest to coraz powszechniejsza forma współpracy na rynku, szczególnie w niektórych branżach. Tu pewnie od razu na myśl przychodzi branża IT i często pojawia się pytanie: jakie to ma skutki od strony ZUS.  Dużo jest artykułów jeśli chodzi o podatki, natomiast tu skupimy się wyłącznie właśnie na kwestii ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. 

Celem tej prezentacji jest pokazanie porównania między umową o pracę a B2B, zarówno z perspektywy firmy, jak i z perspektywy osoby indywidualnej. 

Koszty składek na ubezpieczenia społeczne - pracodawca/zleceniodawca

Zacznijmy od perspektywy firmy, czyli pracodawcy albo zleceniodawcy.
I tu, jeśli zaczniemy od umowy o pracę, widzimy, że zakłady pracy są obciążone składkami na ubezpieczenia społeczne w stosunkowo dużym zakresie. Oczywiście mamy ubezpieczenia emerytalne, rentowe. Mamy ubezpieczenie wypadkowe, które jest zależne od branży, w jakiej działa firma, od wypadkowości czy od czynników szkodliwych. Mamy ubezpieczenie Fundusz Pracy i składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Jeśli to wszystko zsumujemy, to te kwoty, składki obciążające pracodawcę oscylują w okolicach 20%. Oczywiście składki emerytalno-rentowe są ograniczone. Mamy roczne ograniczenie podstawy składek, które co roku jest zwiększane. W 2023 jest to 208 tys. 50 zł, ale wciąż te kwoty są dosyć znaczące. One podnoszą koszt wynagrodzenia pracowników od strony zakładu pracy. 

Jeśli chodzi o umowę B2B, tu sprawa jest prosta. Składki na ubezpieczenia społeczne w całości obciążają przedsiębiorcę, z którym spółka zawiera taką umowę. To znaczy, że spółka jako zleceniodawca nie ponosi kosztów ubezpieczenia społecznego takiego indywidualnego przedsiębiorcy, takiego indywidualnego konsultanta. Więc ta korzyść jest tutaj znacząca. 

Koszty składek na ubezpieczenia ZUS i zdrowotne - pracownik/zleceniobiorca

A teraz jak to wygląda od strony zleceniobiorcy, czyli indywidualnego przedsiębiorcy, który świadczy usługi na rzecz spółki. Tu sprawa wygląda nieco inaczej, bo jeśli byłby pracownikiem, to jego obciążają składki społeczne finansowane przez pracowników, czyli emerytalna, rentowa oraz chorobowa. Tutaj również emerytalna i rentowa składka są ograniczone w skali roku. I ta suma, nie licząc tego ograniczenia, to jest 13,71%. Ponadto mamy składkę na ubezpieczenie zdrowotne: 9% nieodliczalne, które również obciąża pracownika. Jeśli chodzi o podstawy wymiaru składki, to tutaj liczy się faktyczny przychód uzyskiwany przez taką osobę. Inaczej ma to miejsce w przypadku umowy B2B, czyli z perspektywy tej osoby prowadzącej indywidualną działalność gospodarczą. Tutaj te składki procentowo wydają się większe, bo one de facto sumują składki pracodawcy, pracownika, o których sobie powiedzieliśmy przy okazji umowy o pracę. Natomiast istotną zmianą jest podstawa, bo ta podstawa nie jest zależna od faktycznie uzyskiwanego dochodu czy przychodu, natomiast jest to 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Przykładowo w 2023 roku jest to kwota 4 161 zł. I mimo że te procenty są tutaj wysokie, to zaraz na przykładzie liczbowym okaże się, że mimo wszystko jest to pewnie korzystniejsza, szczególnie z perspektywy pracodawcy, forma współpracy. Jeśli chodzi o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, tu prostej odpowiedzi nie ma. Od czasów, kiedy wszedł Polski Ład, ta kwota jest zależna od formy opodatkowania. O tym sobie powiemy na końcu. 

Natomiast jak to wygląda, jeśli chodzi o umowę B2B? Tu standardowo podstawa wymiaru wynosi 4 161 zł. Jeśli zsumujemy te składki, to wynoszą 1 418 zł i to jest suma tych składek. Więc z jednej strony jest to odrobinę więcej niż miałaby taka osoba, gdyby była pracownikiem, natomiast z drugiej strony, jeśli zsumujemy to ze składkami pracodawcy, to różnica jest ogromna. Ponadto różnica oczywiście występuje przy składce zdrowotnej, ale o tym trochę szerzej później. 

Preferencje ZUS dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność

Oczywiście to nie jest jedyna możliwość, jeśli chodzi o przedsiębiorcę. Mamy też pewne preferencje dla osób, które rozpoczynają prowadzenie działalności. To może być ulga na start, ale też preferencyjny ZUS w późniejszym okresie. 

I teraz, jak przedstawiają się te opcje, jeśli chodzi o ulgę na start?
Ulga na start – umożliwia ona całkowity brak opłacania składek społecznych przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności. Mówimy tu stricte o składkach na ubezpieczenia społeczne. Składka zdrowotna i tak jest należna, ale wciąż jest to duża oszczędność, bo przez tych 6 miesięcy składek nie ma. Trzeba mieć tym niemniej z tyłu głowy, że to oznacza również brak ubezpieczeń w tym okresie, czyli chociażby brak brak ubezpieczenia chorobowego albo brak odkładania środków na emeryturę. 

Jeśli chodzi o drugą preferencję, jest to tak zwany preferencyjny ZUS. Jego czas trwania to 24 miesiące. Można go stosować albo od razu po rozpoczęciu działalności zamiast ulgi na start, albo po zakończeniu ulgi na start przez kolejne 24 miesiące. Więc tutaj jest pewna dowolność. No i tu już składki występują, ale są one znacznie niższe, bo podstawa wymiaru w tym przypadku to jest 30% minimalnego wynagrodzenia, które w drugiej połowie 2023 roku wynosi 3 080 zł. Jeśli chodzi o sumę tych składek, to w takim przypadku jest to kwota około 240 zł, a więce znacznie mniej, niż to było w przypadku tych standardowych składek. Tym niemniej trzeba pamiętać, że to również oznacza niższe kwoty odkładane na emeryturę i potencjalnie niższe wynagrodzenie chorobowe. 

Czy każdy może skorzystać z tych preferencji? Nie. Pierwszym warunkiem jest to, że ta nowo zakładana działalność powinna być założona co najmniej po 60 miesiącach od poprzedniej działalności. Czyli tutaj musi być ten okres 5 lat, od kiedy prowadziło się działalność gospodarczą. I drugi warunek, który może też mieć istotne znaczenie to to, że jeśli ta umowa B2B byłaby wykonywana na rzecz byłego pracodawcy, to nie można z tych ulg skorzystać, jeśli te czynności są tożsame z czynnościami, które były wykonywane w ramach umowy o pracę. Więc tutaj jest takie ograniczenie, jeśli miałoby to nastąpić dosyć płynnie, czyli to przejście z umowy o pracę na B2B. 

Składki na ubezpieczenie zdrowotne

Słowo o składce na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli chodzi o koszt,to ponosi go pracownik albo indywidualny przedsiębiorca. Tutaj ta składka nie obciąża zakładu pracy. Przy umowie o pracę wynosi 9% przychodu pomniejszonego o składki ZUS. Przy indywidualnej działalności gospodarczej składka jest zależna od formy opodatkowania PIT, która taki przedsiębiorca wybierze. 

Jeśli wybrał:

• skalę podatkową, składka wynosi 9% faktycznie uzyskiwanego przychodu;
• opodatkowanie liniowe, ta składka jest ciut mniejsza, bo wynosi 4,9% faktycznego dochodu. Nie może być niższa niż obecnie 314 zł miesięcznie. Więc nawet jeśli występowałaby strata, to składkę trzeba w tej minimalnej wysokości płacić; 
• opodatkowanie ryczałtowe, tutaj mamy 3 koszyki w zależności od sumy przychodu rocznego takiego przedsiębiorcy. Te składki, jeśli ten przychód wynosi do 60 tys. zł wynoszą obecnie 376 zł miesięcznie. Jeśli przychód mieści się między 60 a 300 tys. zł rocznie, te składki wynoszą niecałe 630 zł, a jeśli przychód przekracza 300 tys., to te składki to jest ponad 1100 zł miesięcznie. Natomiast jest to zwykle i tak dużo mniej niż w przypadku analogicznej umowy o pracę.

Mam nadzieję, że to porównanie było przydatne. Zapraszam też do skorzystania z narzędzia, które znajduje się na stronie Cridoteki. Jeśli chcieliby Państwo wyliczyć skutki finansowe dla Państwa organizacji, myślę, że może to być pomocne, aby sprawdzić to na konkretnych liczbach. Dziękuję za uwagę i zapraszam do zapoznania się z innymi materiałami Cridoteki.