Zabezpieczenia pożyczek i kredytów – co warto wiedzieć na ten temat?
Wydatki w firmie mają to do siebie, że mogą pojawić się zarówno niespodziewanie, jak i być starannie zaplanowane. Przedsiębiorca planujący rozwój firmy może skorzystać z wypracowanych przez nią zysków lub sięgnąć po finansowanie zewnętrzne. Bardzo często to właśnie ta druga opcja sprawia, że firma może nabrać wiatru w żagle.
Gotówka w kasie otwiera przed Tobą całkiem nowe możliwości. Pozwala chociażby wynegocjować niższe ceny u dostawców lub skorzystać z okazji, które wymagają szybkiego wyłożenia pieniędzy. Za przykład niech posłużą firmy leasingowe, które po wygaśnięciu umów swoich klientów mają do sprzedania samochody. Niejednokrotnie jest to okazja, aby nabyć auto w dobrym stanie w okazyjnej cenie.
Banki doskonale zdają sobie sprawę z tego, że płynność finansowa to dla przedsiębiorców kluczowa kwestia i dlatego oferują finansowanie dopasowane do potrzeb i możliwości firm. Jest tylko jedno zastrzeżenie. Im wyższa jest kwota kredytu, tym większe prawdopodobieństwo, że bank będzie wymagał zabezpieczeń.
Czym są zabezpieczenia pożyczek i kredytów?
Zabezpieczenia kredytów to, w największym uproszczeniu, zapisy w umowach określające co lub kto może stanowić zabezpieczenie naszego kredytu na wypadek, gdy z przyczyn losowych np. choroby, nieszczęśliwego wypadku lub bankructwa firmy, utracimy zdolność do jego spłaty. Nie powinno być dla nikogo zaskoczeniem, że banki podejmują wysokie ryzyko i decyzje o udzieleniu kredytów nie mogą opierać się jedynie na zaufaniu.
Ryzyko jest szczególnie wysokie, gdy przedsiębiorca, np. z myślą inwestycjach, wnioskuje o kwoty kredytu rzędu kilkuset tysięcy złotych. Rynek kredytów dla firm na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat znacznie ewoluował i banki coraz lepiej radzą sobie z oceną ryzyka, ale wymagają wtedy zabezpieczeń. Dobra informacja dla wszystkich klientów banków jest taka, że w tym zakresie wybór jest szeroki i praktycznie do każdej umowy można dopasować wygodną opcję. Koniec końców celem banku jest pozyskanie klienta, a nie jego odstraszenie. Dzięki różnorodnym zabezpieczeniom obie strony umowy mogą czuć się usatysfakcjonowane. Należy w tym miejscu dodać, że prawo bankowe sprzyja klientom, o ile tylko dotrzymują oni warunków zawartych w podpisanych umowach.
Od czego zależą formy zabezpieczenia?
Przed zaciągnięciem zobowiązania dobrze jest poznać przynajmniej ogólne zasady, którymi kierują się banki podczas ustalania formy zabezpieczenia kredytu dla firmy. Nie ma bowiem jednego uniwersalnego sposobu postępowania. Ta wiedza może Ci pomóc przygotować się do rozmowy na temat warunków kredytu.
Od czego zatem może zależeć forma zabezpieczenia wymagana przez bank? Poniżej wymieniamy główne czynniki, które determinują formę zabezpieczenia.
- Rodzaj firmy. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej finanse firmy i osobiste bardzo często się przenikają, co może utrudniać ustanowienie zabezpieczeń tradycyjnie przypisywanych kredytom firmowym. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku spółek, które dysponują dużym majątkiem, posiadają budynki, magazyny, samochody, a do tego generują wysokie przychody.
- Kwota kredytu. Im jest ona wyższa, tym większe prawdopodobieństwo, że zabezpieczenie będzie wymagane. Zdarza się, że aby zwiększyć bezpieczeństwo spłaty kredytu, a jednocześnie uczynić go nieco tańszym, wprowadzane są pewne konkretne formy zabezpieczenia.
- Przeznaczenie kredytu. Przedsiębiorca, który potrzebuje dodatkowych funduszy, może skorzystać z kilku rodzajów kredytów. W zależności od celu możesz zdecydować się na przykład na kredyt obrotowy albo kredyt na inwestycję. Podczas ubiegania się o pieniądze na inwestycję, oprócz zapewnienia zabezpieczenia, musisz przedłożyć biznesplan pokazujący szansę powodzenia inwestycji.
- Sytuacja finansowa firmy. Długa historia działalności, stałe przychody, dobra rentowność, niskie zadłużenie i brak problemów z płynnością – to silne argumenty przemawiające za przyznaniem kredytu.
Zabezpieczenia osobiste i rzeczowe
Zabezpieczenia pożyczek i kredytów można podzielić na dwie podstawowe kategorie:
- osobiste,
- rzeczowe.
Zabezpieczenia osobiste obejmują odpowiedzialnością za spłatę zobowiązania również właściciela zabezpieczenia. Zarówno w przypadku JDG, jak i spółek, może to być kredytobiorca lub/i osoba trzecia (np. ktoś z rodziny).
W ramach zabezpieczenia osobistego stosuje się m.in.:
- weksel in blanco,
- poręczenie na podstawie regulacji zawartych w kodeksie cywilnym,
- gwarancje bankowe.
Zabezpieczenia rzeczowe stanowią składniki majątku i należą do nich:
- zastaw,
- hipoteka,
- przewłaszczenie,
- przelew wierzytelności,
- blokada środków na rachunku bankowym.
Gwarancja PLD-KFG (de minimis)
Gwarancja PLD-KFG udzielana w ramach pomocy de minimis to rodzaj pomocy publicznej skierowanej do małych oraz średnich przedsiębiorstw. Stanowi ona cenne wsparcie dla firmy, ponieważ obejmuje nawet 80% kwoty kapitału kredytu, a maksymalny okres gwarancji wynosi odpowiednio 75 miesięcy dla kredytów obrotowych i 120 miesięcy dla kredytów inwestycyjnych.
Weksel in blanco, czyli zabezpieczenie przy pomocy papieru wartościowego
Weksel to prawne zabezpieczenie kredytu, które znane jest od dziesięcioleci. W międzyczasie doczekaliśmy się nowocześniejszych zabezpieczeń na wypadek nierzetelności wierzyciela, jednak nadal znajduje on zastosowanie. Dzisiejsze prawo dobrze zabezpiecza obie strony umowy kredytowej. O ile tylko spłacasz kredyt w terminie, nie masz powodu do obaw. Kredytodawca może sięgnąć po weksel w ściśle określonych sytuacjach, gdy wierzyciel nie spłaca zobowiązania w terminie, nie reaguje na listy, monity itd.
Aby weksel był ważny, musi mu towarzyszyć tzw. deklaracja wekslowa, czyli krótki dokument zawierający informacje, kto i jakiej kwoty może się domagać w przypadku niewywiązywania się z umowy kredytowej.
Banki chętnie korzystają z tej formy zabezpieczenia jeszcze z innego powodu – oszczędności czasu. Jeśli nierzetelny klient nie spłaca zobowiązania, banki kierują sprawę do sądu, a ten w trybie tzw. posiedzenia niejawnego bez udziału stron wydaje nakaz zapłaty. W praktyce bank może wszcząć procedurę zmierzającą do odzyskania długu już po 14 dniach od terminu przewidzianego na zapłatę należności. Stąd już tylko krok do wizyty komornika.
Weksel może stanowić zabezpieczenie dla różnych kredytów i być niejako uzupełnieniem słabej zdolności kredytowej przedsiębiorcy. Jeśli podczas wnioskowania o kredyt, spotkasz się z pytaniem o możliwe do przedstawienia zabezpieczenia, jako jedną z opcji warto wskazać weksel.
Zastaw rejestrowy i hipoteka
Zabezpieczeniami tego typu są:
- ruchomości, np. maszyny, towar, surowce, pojazdy,
- nieruchomości, np. dom, działka.
Jeśli masz majątek ruchomy, możesz uczynić z niego silne zabezpieczenie kredytu dla firmy. Na czas spłaty kredytu ustanawia się tzw. zastaw rejestrowy, który upoważnia bank do tego, aby z majątku objętego zastawem dochodzić zwrotu należnych mu pieniędzy w przypadku nieterminowych spłat. Szczegóły zastawu określa umowa, przy czym wszystko jest bezpieczne dla obu stron. Zastaw wygasa z dniem spłaty kredytu. Oczywiście w przypadku wnioskowania o wysoką kwotę, zastaw samochodu np. za 30 000 zł może nie wystarczyć. Wówczas rozwiązaniem może być hipoteka.
Hipoteka to zdecydowanie najsilniejsze z zabezpieczeń dla kredytu. Jeśli wartość nieruchomości jest wysoka, bank chętnie potraktuje ją jako gwarancję spłaty kredytu. Formalnie zabezpieczeniem jest wpis do księgi wieczystej nieruchomości, w której znajduje się informacja o ustalonej kwocie obciążenia na rzecz banku.
Dla wszystkich zaniepokojonych mamy dobrą informację – hipoteka cały czas pozostaje własnością kredytobiorcy. Zabezpieczenie z hipoteki może zostać uruchomione analogicznie jak w innych przypadkach, czyli dopiero wówczas, gdy przedsiębiorca zaniecha spłaty kredytu i nie podejmie rozmów z bankiem w celu załatwienia sytuacji polubownie.
Wyobraź sobie, że niespodziewanie potrzebujesz kredytu na firmę. Idziesz do banku, rozmawiasz z przedstawicielem. Bank pyta o przychody, zyski, prosi o wgląd do ksiąg rachunkowych. Szanse na otrzymanie kredytu są większe, jeśli przedstawisz mocne zabezpieczenie. Jeśli masz nieruchomość – własną, firmową lub kogoś z rodziny – to może ona posłużyć za zabezpieczenie na czas spłaty kredytu. Możesz też liczyć na tańszy kredyt, ponieważ ten zabezpieczony hipoteką jest dla banku najbezpieczniejszy.
Kredyt z poręczycielem
Kiedyś ten rodzaj kredytu był bardzo popularny, aktualnie odchodzi w zapomnienie. Poręczenie to jednak wciąż jedno z najprostszych zabezpieczeń, jakie możemy zastosować, aby zwiększyć swoje szanse na uzyskanie kredytu dla firmy, szczególnie gdy opiewa on na niską kwotę. O takie zabezpieczenie mogą być poproszone np. osoby młode, dopiero rozpoczynające swoją przygodę z biznesem, jak również właściciele firm, którzy nie mają wystarczającej zdolności kredytowej.
Tak naprawdę poręczenie sprowadza się do tego, że podczas wnioskowania o kredyt jest się zobowiązanym dołączyć do niego drugą osobę. Jest to tzw. poręczenie cywilne, w którym wskazana osoba ręczy, że w razie kłopotów kredytobiorcy z uregulowaniem zobowiązań spłaci kredyt. Nietrudno się domyślić, że chętnych do zostania poręczycielem dość trudno znaleźć i w zdecydowanej większości przypadków pozostają nimi osoby z grona najbliższej rodziny. Jeśli rozważasz wzięcie kredytu z poręczeniem, miej na uwadze odpowiedzialność, jaką zostaje obciążona wskazana osoba. Możesz też zdecydować się na jeszcze inną opcję, która zwiększy Twoje szanse na otrzymanie kredytu, mianowicie ubezpieczenie.
Ubezpieczenie kredytu
Ubezpieczenie bardzo często nie jest traktowane jako typowe zabezpieczenie kredytu. Niemniej jednak w wielu przypadkach znajduje zastosowanie i finalnie przyczynia się do zwiększenia szans na uzyskanie finansowania oraz poprawia jego warunki (ubezpieczony kredyt jest tańszy). Nie jest to rozwiązanie idealne, ale ma swoje zalety.
Istotną zaletą jest fakt, że ubezpieczenie nie angażuje nikogo poza kredytobiorcą. Pozwala też na anonimowość, której nie można oczekiwać podczas korzystania z poręczenia. Kredytobiorca ma do wyboru kilka wariantów ubezpieczeń. Najczęściej wybierane jest ubezpieczenie na wypadek choroby, utraty pracy lub śmierci. Wykupienie polisy zapewni Ci względny spokój, ponieważ w przypadku problemów z pracą ubezpieczyciel przez pewien czas będzie spłacał kredyt. Do minusów możemy zaliczyć fakt, że ubezpieczenie podnosi nieco koszt kredytu, a tym samym wysokość jego rat. Coś za coś.
Zanim więc udasz się do banku po kredyt dla firmy, zastanów się, co może stanowić jego zabezpieczenie. Pamiętaj, że rodzaj zabezpieczenia wpływa na koszt kredytu, a im silniejsze zabezpieczenie, tym niższe ryzyko podejmuje bank.