PKD dla rękodzieła – jak wybrać właściwy kod działalności?

Podczas rejestracji działalności w Polsce należy podać przynajmniej jeden kod PKD, który ma znaczenie w kontekście rozliczeń podatkowych czy uzyskiwania dotacji przeznaczonych dla konkretnych rodzajów działalności. Sprawdź, jaki kod PKD dla rękodzieła najlepiej określi Twoją działalność.

Czym jest PKD i dlaczego jest ważne dla przedsiębiorców?

PKD, czyli Polska Klasyfikacja Działalności to zbiór kodów określających rodzaj wykonywanej działalności gospodarczej. Panuje przekonanie, że ma funkcję wyłącznie statystyczną, ale w rzeczywistości odpowiednie zaklasyfikowanie działalności Twojej firmy wiąże się z wieloma korzyściami i jest istotne podczas ubiegania się o dotacje czy inne wsparcie finansowe.

Większość firm nie ogranicza się do jednego kodu PKD. Osoby tworzące rękodzieło mogą wybrać szczegółowe opcje uwzględniające rodzaj używanych materiałów i metodę ich przetwarzania, jak również bardziej ogólne propozycje dotyczące niemal każdej działalności artystycznej. Wraz z rozwojem przedsiębiorstwa istnieje możliwość zmiany dotychczasowych PKD lub dodania nowych. Główne PKD firmy powinno jak najbliżej określać rodzaj wykonywanych usług. 

Jak to bywa w przypadku wielu formalności, PKD najbardziej przydaje się Urzędowi Skarbowemu. PKD pomaga stwierdzić, czy wydatki wrzucane w koszty firmy rzeczywiście pasują do rodzaju wykonywanej działalności. W przypadku rozszerzenia zakresu działalności, warto zaktualizować wpis w CEIDG.

Jakie kody PKD są właściwe dla działalności rękodzielników?

Rękodzieło to szeroka kategoria, do której można zaliczyć właściwie wszystkie towary wytwarzane ręcznie. Za pomocą kodu PKD określasz, czy Twoja firma zajmuje się wytwarzaniem wyrobów od początku do końca¹, z jakich materiałów korzysta oraz gdzie sprzedaje produkty. 

Produkcja i sprzedaż rękodzieła w PKD mają oddzielne kody, do których dodatkowo należy dodać oznaczenia powiązane z wykorzystywanym materiałem np. tekstyliami, masą ceramiczną czy drewnem. Przykładowo, produkcja ceramicznych wyrobów ozdobnych i stołowych ma kod 23.41.Z, a produkcja pozostałych wyrobów ceramicznych: 23.49.Z. Rękodzieło, którego nie sposób przypisać do konkretnej kategorii, ma kod 32.99.Z i jest opisane jako „produkcja pozostałych wyrobów, gdzie indziej niesklasyfikowana”. 

Jeśli w swojej firmie ręcznie wytwarzasz produkty, prawdopodobnie planujesz je również sprzedawać. W PKD sprzedaż rękodzieła należy dodatkowo oznaczyć. Podział kategorii dla sprzedawców oparty jest na wykorzystywanych metodach sprzedawania towaru. Kod PKD na sprzedaż internetową, w tym rękodzieła, to 47.91.Z, na tę prowadzoną w wyspecjalizowanych sklepach to 47.78.Z, a na sprzedaż na straganach i targowiskach: 47.89.Z. Wszystkie kody sprzedażowe zaczynają się od numeru 47.

Wielu rękodzielników łączy sprzedaż z prowadzeniem warsztatów. Niektórzy otwierają własne pracownie, inni zarabiają na okazyjnie organizowanych wydarzeniach w różnych miastach. Często wybieranym kodem PKD rękodzieła artystycznego jest 90.03.Z, czyli „artystyczna i literacka działalność twórcza”. Można nim określić niemal wszystko. Jeśli chcesz skupić się na działalności warsztatowej, przemyśl umieszczenie we wniosku kodu 80.60.Z („działalność wspomagająca edukację”) czy 85.52.Z („pozaszkolne formy edukacji artystycznej”).

Jakie kryteria należy wziąć pod uwagę przy wyborze PKD dla rękodzieła?

PKD powinno możliwie najdokładniej określać Twoją działalność, ale nie może ograniczać jej zakresu. W ferworze tworzenia możesz zechcieć sięgnąć po nowe materiały czy spróbować innej metody przerabiania starych. Dlatego poza kodami ściśle określającymi rodzaj wytwarzanych produktów, np. PKD produkcji ozdób świątecznych, warto umieścić we wpisie również bardziej ogólne oznaczenia. Tym sposobem nie będziesz ograniczać swojej kreatywności.

Czy można zmienić kod PKD w trakcie działalności?

Przy rejestracji firmy w CEIDG możesz umieścić dowolną liczbę kodów PKD, jednak nie zaleca się wpisywania ich na zapas. Kiedy zajdą zmiany w zakresie Twojej działalności, w ciągu 7 dni masz obowiązek zawrzeć nową klasyfikację we wniosku lub usunąć starą. Możesz to zrobić online lub w najbliższym urzędzie. Główne PKD firmy zawsze powinno odnosić się do kategorii działalności, która stanowi największy procent przychodu.

Spółki wpisane do KRS mogą mieć maksymalnie 10 kodów PKD. Również możesz je zmieniać wraz z rozwojem działalności, chociaż proces jest nieco trudniejszy. Musisz złożyć odpowiedni wniosek do KRS oraz zaktualizować umowę spółki, jeśli wspomniana kategoria nie została w niej wcześniej ujęta. Zmiany wymagają zatwierdzenia przez wspólników oraz w niektórych przypadkach spisania aktu notarialnego (jeżeli spółka nie była założona przez portal S24). Dodatkowo zmiana kodu spółki np. z PKD produkcja ozdób na PKD szycie zabawek będzie wymagała wniesienia stosownych opłat (m.in. opłaty sądowej (250 zł) i opłaty za publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (100 zł)). Rozpatrywanie wniosku trwa nawet kilka tygodni.

Jak PKD wpływa na opodatkowanie i ubezpieczenia społeczne?

W niektórych branżach kod PKD może wpływać na konieczność opłacania dodatkowej składki wypadkowej. Kiedy zajmujesz się rękodziełem, nie musisz obawiać się poważnych wypadków. Wysokość Twoich składek będzie zależała od tego, czy pracujesz jednocześnie na etacie i otrzymujesz minimalne wynagrodzenie. W takim przypadku pracodawca opłaca za Ciebie większość opłat ZUS. Przy niepełnym etacie lub wynagrodzeniu poniżej minimalnego masz obowiązek opłacania pełnych składek ZUS na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. 

PKD ma większe znaczenie przy wyborze formy opodatkowania. Większość przedsiębiorców rozlicza się na zasadach skali podatkowej, ale PKD rękodzieła, szydełkowania, lepienia z gliny itp. co do zasady daje możliwość rozliczania przychodu na ryczałcie lub podatku liniowym (oczywiście jeśli są spełnione wszystkie wymogi dla tych form opodatkowania, czyli m.in. JDG nie była prowadzona w okresie ostatnich 60 miesięcy, a w ramach działalności nie są wykonywane te same czynności, które były wykonywane na rzecz pracodawcy w ramach umowy o pracę).

Podatek liniowy wymaga odprowadzania do urzędu skarbowego 19% od dochodu. Możesz z niego skorzystać wyłącznie wtedy, kiedy Twoja działalność nie pokrywa się z wcześniej prowadzoną aktywnością zawodową na etacie. Opodatkowanie w formie karty podatkowej mogli wybrać tylko przedsiębiorcy, którzy sprzedają wyroby zakwalifikowane jako wytwórczość ludowa i artystyczna przez odpowiednie instytucje kultury narodowej, a obecnie mogą z niego korzystać wyłącznie Ci podatnicy, którzy kontynuują tę formę od 2021 roku. 

Jakie są konsekwencje wyboru niewłaściwego kodu PKD?

Konsekwencje wyboru niewłaściwego kodu PKD w branży rękodzieła mogą zamknąć Ci drogę rozwoju lub sprawić, że niepoprawnie określisz stawkę podatku. Część dofinansowań przeznaczona jest wyłącznie dla biznesów oznaczonych konkretnymi kodami. Zanim zaczniesz ubiegać się o dotację, warto sprawdzić zgodność PKD z wymogami danej instytucji.
Jeśli chcesz skorzystać z ryczałtu, warto sprawdzić, które rodzaje rękodzieła można rozliczać tą metodą. Kody PKD florystyki umożliwiają rozliczanie nawet na stawce 3%.

Gdzie można sprawdzić szczegółowe informacje o kodach PKD?

Kodów PKD jest bardzo wiele, dlatego z pewnością znajdziesz odpowiedni dla swojej działalności. Aktualne informacje najlepiej sprawdzać na oficjalnych stronach rządowych np. biznes.gov.pl. Znajdziesz tam wyszukiwarkę kodów PKD dla każdej branży.

Masz problem z wybraniem kodu PKD dla rękodzieła artystycznego? Możesz poprosić o doradztwo Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego. W przypadku rękodzieła istnieje kilka kodów o dość szerokim zakresie, dlatego samodzielnie również znajdziesz odpowiednią kategorię dla swojej firmy.

^{1 W klasyfikacji PKD inaczej traktuje się pełną produkcję (od surowca do produktu końcowego), częściową obróbkę, wykańczanie wyrobów wytworzonych przez inne podmioty czy montaż z gotowych komponentów. Inne kody PKD będą dotyczyły więc np. produkcji mebli z surowca, montażu mebli z gotowych elementów i renowacji czy naprawy mebli.}