Pokolenia na rynku pracy a zarządzanie zasobami ludzkimi – jak to pogodzić?

18.07.2023
6 min

młody i nieco starszy mężczyzna grają w szachy

Spis treści

Każdy talent wnosi do firmy unikalne spojrzenie i umiejętności. Różne pokolenia w pracy potrafią ze sobą znakomicie współpracować i stanowią wartość dla przedsiębiorstwa. Dlatego warto dowiedzieć się, czym wyróżniają się przedstawiciele poszczególnych pokoleń i czego potrzebują, aby wciąż się rozwijać.

Jakie pokolenia na rynku pracy wyróżniamy?

Różnorodność jest jednym z najważniejszych czynników wytyczających kierunek rozwoju współczesnego biznesu. Umiejętne nią zarządzanie jest szczególnie ważne w obszarze zasobów ludzkich. Dobre podejście pozwoli Ci jednocześnie czerpać z bogatych kompetencji doświadczonych pracowników oraz innowacyjności i świeżego spojrzenia osób, które dopiero rozpoczynają zawodową drogę. Co warto wiedzieć o pokoleniach na rynku pracy z perspektywy pracodawcy? Odpowiadamy na to pytanie poniżej. Zrozumienie unikalnych cech talentów pozwoli Ci lepiej nimi zarządzać, odpowiednio motywować i wspierać niezależnie od wieku.

Postępujące starzenie się społeczeństwa jest faktem. Przekłada się również na coraz dłuższą aktywność zawodową. To z kolei oznacza, że harmonijna współpraca pomiędzy pokoleniami jeszcze nigdy nie była tak ważna, a bez wątpienia jej rola będzie nieustannie rosła. 

Obecnie obserwujemy cztery pokolenia na rynku pracy w Polsce:

  • pokolenie Baby Boomers (pokolenie BB) – to najstarsze aktywne zawodowo pokolenie, które tworzą osoby urodzone w okresie wyżu demograficznego po II wojnie światowej, a więc pomiędzy 1946 a 1964 rokiem; 
  • pokolenie X –  to osoby urodzone pomiędzy 1965 a 1979 rokiem. Oczywiście stanowią fundament rynku pracy: mają duże zawodowe i życiowe doświadczenie, a często planują także dłuższą aktywność zawodową;
  • pokolenie Y (Milenialsi) – to osoby urodzone pomiędzy 1980 a 1995 rokiem; 
  • pokolenie Z – to pracownicy urodzeni po 1995 roku, a więc dopiero rozpoczynający swoją zawodową karierę.

Przedstawicieli poszczególnych pokoleń może sporo różnić. Nieco inaczej patrzą na kwestię samego zatrudnienia, samorealizacji, odmienne mogą być również ich oczekiwania i wartości, którymi się kierują. Każdy człowiek jest inny. Istotne różnice są zauważalne także w obrębie jednego pokolenia. Można jednak wydzielić cechy wspólne charakterystyczne dla konkretnych grup. Znając je, będziesz w stanie tworzyć lepsze warunki pracy dla wszystkich swoich pracowników.

Charakterystyka pracowników z pokolenia Baby Boomer

Część przedstawicieli pierwszego powojennego pokolenia przeszła już na emeryturę, ale sporo z nich wciąż kontynuuje karierę zawodową. Według danych z raportu „Pokolenia na polskim rynku pracy” Grafton Recruitment Baby Boomersi stanowią aż jedną czwartą wszystkich pracujących osób1. Ich bogate doświadczenie może być bezcenne z punktu widzenia każdej firmy.

Czym wyróżniają się Baby Boomersi?

  • Liczy się bezpieczeństwo: najstarsi pracownicy w szczególny sposób cenią sobie stabilność. Jak wynika z raportu Grafton Recruitment, to najważniejszy czynnik dla aż 59% respondentów z tej grupy. W młodszych pokoleniach nie jest to tak kluczowa kwestia. 
  • Zarobki nie są aż tak ważne: w tym samym badaniu jedynie 46% przedstawicieli pokolenia Baby Boomersów określa pensję jako najważniejszy czynnik. I to biorąc pod uwagę fakt, że ich zarobki są stosunkowo niskie. Jedynie niecała jedna trzecia uczestników badania zarabiała powyżej średniej krajowej. Więcej zarabiają ich młodsi koledzy reprezentujący pokolenie XY, mniej jedynie rozpoczynający karierę przedstawiciele pokolenia Z.
  • Lojalność wobec pracodawcy: co doceniają zatrudniający pracowników z pokolenia Baby Boomers? Poza bezcennym doświadczeniem przede wszystkim lojalność. To najstarsze osoby aktywne zawodowo pracują w jednej firmie najdłużej i najmniej chętnie zmieniają miejsce zatrudnienia.
  • Mniejsza elastyczność: częściej niż w innych grupach wiekowych wśród Baby Boomersów napotyka się na trudności z dostosowywaniem się do zmiennych warunków. Najstarsi pracownicy mogą mniej entuzjastycznie podchodzić również do zupełnie nowych obowiązków czy potrzeby gruntownego szkolenia. Z drugiej strony znakomicie odnajdują się w zadaniach, które realizują od długiego czasu.
  • Przywiązanie do hierarchii: w przeciwieństwie do młodszych pokoleń dla przedstawicieli Baby Boomers liczy się autorytet przełożonych, a zachowanie hierarchii odgrywa ważną rolę. Nie oznacza to oczywiście, że nie są w stanie nawiązywać pozytywnych, koleżeńskich relacji w gronie współpracowników.

Pokolenie X na rynku pracy

Obecnie bardzo dużą grupę wśród aktywnych zawodowo osób stanowi pokolenie X. Cechy charakterystyczne tych pracowników to bez wątpienia – podobnie jak w przypadku pokolenia Baby Boomers – duże doświadczenie zawodowe i wiedza. Generacja X jest jednak bardziej elastyczna i lepiej odnajduje się w środowisku wymagającym umiejętności dostosowywania się do zmian. To w tej grupie w ujęciu statystycznym odnotowywane są również najwyższe zarobki w porównaniu z pozostałymi pokoleniami. Nic w tym dziwnego: osoby urodzone pomiędzy 1965 a 1979 rokiem w wielu przypadkach osiągnęły zawodowy sukces i prowadzą zarówno ustabilizowane życie zawodowe, jak i prywatne.

Co wyróżnia pokolenie X?

  • Lojalność: co prawda przedstawiciele generacji X są bardziej otwarci na zmiany od Baby Boomersów, jednak nadal pod tym względem zdecydowanie wyprzedzają swoich młodszych kolegów i młodsze koleżanki. Pracownicy reprezentujący tę grupę stawiają na stabilne i przewidywalne warunki zatrudnienia, co sprawia też, że często wiążą się z jednym pracodawcą na długi czas.
  • Świadomość swojej wartości: wielu przedstawicieli pokolenia X znakomicie zna swoją wartość i realnie spogląda na swoją pozycję na rynku pracy.
  • Docenianie jasnych relacji: co jest najważniejsze w komunikacji z iksami? Szczerość, rzetelność i słowność. Pracownicy reprezentujący to pokolenie świetnie radzą sobie również z pracą w grupie i chętnie dzielą się swoją wiedzą z młodszymi kolegami.

Milenialsi (pokolenie Y) i pokolenie Z – charakterystyka

Pora na dwa najmłodsze pokolenia aktywne na rynku pracy. Pierwszym z nich są milenialsi, czyli przedstawiciele tak zwanego pokolenia Y. Wciąż mają świeże spojrzenie na wiele kwestii i charakteryzuje ich innowacyjność, jednak wielu z nich posiada już całkiem bogate doświadczenie zawodowe.

Co jeszcze wyróżnia pokolenie Y?

  • Dobre wykształcenie: według wyników Narodowego Spisu Powszechnego studia ukończyło 23,1% Polaków. Blisko 60% z nich ma od 25 do 44 lat2. Milenialsi bez wątpienia należą więc do najlepiej wykształconej grupy.
  • Świadomość znaczenia work-life balance: milenialsi doskonale wiedzą, jak istotną rolę odgrywa umiejętne łączenie życia zawodowego i prywatnego. Cenią sobie niezależność i elastyczność, w tym również elastyczne formy zatrudnienia, które pozwalają im lepiej godzić ze sobą pracę i życie prywatne.
  • Gotowość do zmiany pracy: pokolenie Y jest świadome swojej silnej pozycji na rynku pracy. W związku z tym znaczna część przedstawicieli z tej grupy jest gotowa podjąć nowe zawodowe wyzwanie. Wciąż lojalność i przywiązanie do pracodawcy są jednak większe niż w przypadku najmłodszego pokolenia.

Przedstawicieli generacji Z dotyczy naprawdę wiele mitów. Można spotkać się z opiniami, że charakteryzują ich wysokie oczekiwania dotyczące warunków pracy, w tym również kwestii finansowych, oraz że wyjątkowo chętnie zmieniają pracodawców. Badanie „Pokolenia na polskim rynku pracy” Grafton Recruitment częściowo potwierdza drugie z tych twierdzeń. Blisko 82% pracodawców wskazuje częste zmiany pracy jako podstawową charakterystykę pokolenia Z. Średni czas pracy w jednym miejscu jest najniższy w porównaniu z innymi pokoleniami i wynosi zaledwie 1,1 roku. Z czego to wynika? Przede wszystkim z oczekiwań dotyczących samej firmy i realizowanych obowiązków.

Generacja Z stawia na rozwój i szuka miejsca, w którym będzie mogła czerpać z pracy satysfakcję. I to niekoniecznie pod względem finansowym. Co ciekawe, główną motywacją dla tego pokolenia jest prywatna strona życia. Jak wskazuje badanie „Pokolenie Z na rynku pracy. Postawy, priorytety, oczekiwania”, przeprowadzone przez Wyższą Szkołę Humanitas, wśród najważniejszych wartości respondenci wymieniali szczęście (62%), rodzinę (60%) oraz możliwość realizowania pasji (56%). Dla ponad połowy uczestników ważna była również ekologia i niezależność. Jedynie 11% uczestników najwyżej ceni sobie w życiu rozwój kariery. Znajduje to przełożenie na oczekiwania wobec pracodawcy. Aż 75% respondentów przede wszystkim szuka miejsca, które pozwoli pogodzić pracę zawodową z życiem prywatnym. Na drugim miejscu znajdują się atrakcyjne zarobki (67%), a niewiele mniej wskazań uzyskały elastyczne godziny pracy (65%)3.

Oba najmłodsze pokolenia łączy wysoki poziom świadomości i zaangażowania. Według raportu „Deloitte Global Millennial Survey 2020” odpowiednio 29% przedstawicieli pokolenia Y i 28% przedstawicieli pokolenia Z niepokoi się o konsekwencje zmian klimatycznych. Mniejszy niepokój wzbudza w nich np. bezrobocie (27% i 23%). Przekonujący – również w roli pracodawcy – jest dla nich wobec tego ekobiznes, a zaangażowanie w ochronę środowiska odgrywa z ich perspektywy bardzo ważną rolę. Podobna zależność dotyczy również kwestii zapewnienia równości w miejscu pracy (jest istotna dla 71% milenialsów i Generacji Z) i pozytywnego wpływu firmy na lokalne społeczności (odpowiednio 69 i 70%)4.

Różnice pokoleniowe w podejściu do zatrudnienia

Jak widzisz, każde pokolenie kieruje się nieco innymi wartościami, inaczej podchodzi także do kariery, w inny sposób wykonuje swoje obowiązki, a decydując się na zmianę pracodawcy, bierze pod uwagę inne argumenty. Aby skutecznie pozyskiwać talenty reprezentujące poszczególne grupy, warto więc w odpowiedni sposób dostosować do nich komunikację i przedstawiać benefity najistotniejsze z ich punktu widzenia.

  • Pokolenie BB: jest mniej skłonne do zmiany miejsca pracy niż osoby reprezentujące pokolenie X, Y i Z. Najważniejszymi aspektami z ich perspektywy są bezpieczeństwo i stabilność. Baby Boomersi cenią sobie hierarchię i jasno zaznaczone granice. Często są również zwolennikami bardziej konserwatywnego stylu komunikacji. Bez wątpienia dużymi zaletami tej grupy są: zaangażowanie w pracę, sumienność i wysoka lojalność. Ważnym benefitem będzie ubezpieczenie medyczne.
  • Pokolenie X: jeżeli planujesz zatrudnienie reprezentanta Generacji X, postaw na jasne zasady. Ci pracownicy – podobnie jak Baby Boomersi – cenią sobie stabilność i nie są skłonni do zmiany miejsca pracy. Możesz przekonać ich, zapewniając im dobre warunki zatrudnienia oraz wysoką niezależność. Pakiet medyczny i dodatkowe produkty emerytalne mogą być ważnymi argumentami przemawiającymi za wyborem Twojej firmy jako pracodawcy.
  • Milenialsi: chętnie szukają nowych zawodowych wyzwań, a w ich przypadku bardzo ważną rolę odgrywa elastyczność. Chętniej niż przedstawiciele starszych pokoleń podejmą również współpracę na zasadach B2B. Ważnym benefitem będzie dla nich możliwość pracy zdalnej czy hybrydowej. Zwracają uwagę na to, w jaki sposób pracodawca dba o środowisko, mniejszości i lokalne społeczności, więc zadbaj o wiarygodność w tym obszarze.
  • Generacja Z: stawia w największym stopniu na work-life balance i to życie prywatne często traktuje priorytetowo. Aby zatrzymać na dłużej młodych pracowników, musisz więc zapewnić im przede wszystkim elastyczne warunki zatrudnienia oraz sporo inspiracji, które pozwolą im się rozwijać i czuć satysfakcję z wykonywanych obowiązków. 

Jakimi pracodawcami są reprezentanci poszczególnych pokoleń?

Baby Boomersi i przedstawiciele pokolenia XYZ na rynku pracy występują nie tylko w roli pracowników, ale również pracodawców. Wartości, jakie wyznają, i ich oczekiwania wobec kariery znajdują oczywiście przełożenie na to, jak kierują zespołami i firmami i w jaki sposób kształtują relacje ze swoimi pracownikami i kontrahentami. 

Przedstawiciele pokolenia BB bardzo często stawiają na dosyć konserwatywny model zarządzania, w którym ważną rolę odgrywają hierarchiczność i procedury. Mogą preferować również nieco bardziej sformalizowany sposób komunikacji, zwłaszcza w przypadku relacji na linii pracownik–przełożony. Młodsi pracodawcy zwykle preferują więcej swobody i bardziej płaską strukturę zarządzania oraz bardziej doceniają wartość, jaką jest umiejętność współpracy z innymi i tworzenia dobrej atmosfery w miejscu pracy. Milenialsi i przedstawiciele pokolenia Z, którzy kierują pracami innych osób lub tworzą własne biznesy, zwracają dużą uwagę na to, w jaki sposób firma jest odbierana w szerszym środowisku, w tym przez potencjalnych inwestorów, kontrahentów czy pracowników. Najmłodsi starają się zapewnić jak najbardziej elastyczne modele współpracy (chętniej sięgają również po kontrakty B2B) i coraz częściej, zamiast kupować lub wynajmować duże powierzchnie biurowe, stawiają na możliwość pracy zdalnej.

Jak zarządzać wielopokoleniowym zespołem pracowników?

Nie da się ukryć: zarządzanie zespołami składającymi się z przedstawicieli różnych pokoleń nie zawsze jest proste i może stanowić pewne wyzwanie dla managerów. Wynika to przede wszystkim z różnych przyzwyczajeń, oczekiwań i potrzeb. Aby czerpać jak najwięcej korzyści z różnorodności i wzbogacać projekty zarówno o doświadczenie starszych pracowników, jak i kreatywność i innowacyjność młodszych, trzeba postawić na indywidualne podejście.

Przede wszystkim staraj się zrozumieć motywację każdego pracownika, biorąc pod uwagę również charakterystyczne cechy poszczególnych pokoleń. Dzięki temu łatwiej będzie Ci znaleźć rozwiązania korzystne dla wszystkich. Dobrym pomysłem będzie również stworzenie wspólnych reguł komunikacji i zbudowanie procesów w taki sposób, aby były satysfakcjonujące dla pracowników, a przedsiębiorstwo mogło odnosić jak największe korzyści. 

1 https://pl.grafton.com/pl/pokolenia-na-polskim-rynku-pracy

2 https://stat.gov.pl

3 https://www.humanitas.edu.pl

4 https://www2.deloitte.com

Czy ten artykuł był przydatny?
średnia: 0 | 0 ocen

Przeglądaj tematy