Czym jest podatek CIT i kto musi go płacić?

PIT, CIT, VAT - te skróty zna chyba każdy, to nazwy podatków. W tym artykule przyjrzymy się podatkowi CIT. Odpowiemy m.in. na pytanie, kto płaci podatek dochodowy od osób prawnych.

Czym jest podatek CIT?

Pod CIT podlegają również nieliczne jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej: wspólnoty mieszkaniowe, placówki oświatowe.

Wysokość CIT-u zależy m. i. od tego, gdzie firma ma swoją siedzibę. Spółki z siedzibą w Polsce są obciążane podatkiem od całości swoich dochodów. Te, których siedziba mieści się poza krajem, rozliczają się z dochodu uzyskanego na terytorium Polski. Nie są to jedyne opcje rozliczeń i w przypadku działalności z siedzibą za granicą mogą wyglądać nieco inaczej. My jednak skupimy się na spółkach mieszczących się w Polsce.

Ile wynosi podatek dochodowy od osób prawnych? Obecnie (4Q 2022 r.) obowiązują dwie stawki podatku: 19% i 9%. O tym, kto może skorzystać z preferencyjnej, niższej stawki, dowiesz się z dalszej części tekstu.

Specjalna kategoria płatników podatku CIT - na czym polega?

1 stycznia 2019 r., na mocy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wprowadzono niższą preferencyjną stawkę CIT-u, wynoszącą zaledwie 9%. Można z niej skorzystać, o ile spełnia się określone kryteria.

Pierwszym warunkiem jest bycie tzw. małym podatnikiem. W myśl przepisów jest nim spółka, której wysokość przychodu brutto ze sprzedaży za rok poprzedni nie przekroczyła 2 mln euro. W tym miejscu należy nadmienić, że podatek od osób prawnych obliczany jest na podstawie roku podatkowego, który niekoniecznie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym. Jest to zatem spora różnica w porównaniu z podatkiem PIT. O wyborze roku podatkowego innego niż rok kalendarzowy informuje się w zeznaniu podatkowym CIT-8.

Drugim kryterium jest staż firmy. Nowo powstałe podmioty i te, których przychody nie przekroczyły w danym roku podatkowym 2 mln euro mogą skorzystać z obniżonej stawki wynoszącej 9%. W obawie przed zbyt dużym zainteresowaniem korzystniejszą stawką CIT-u, obniżającą wymiar płaconego podatku, ustawodawca wprowadził tzw. wykluczenia z preferencyjnego CIT-u. Są nimi objęte np. spółki powstałe w wyniku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej (art. 19 ust. 1a).
Kto jest zwolniony z podatku CIT?

Lista podmiotów zwolnionych z obowiązku płacenia CIT-u jest dość krótka. Znajdują się na niej: skarb państwa, Narodowy Bank Polski, fundusze inwestycyjne i emerytalne, organizacje pożytku publicznego, organizacje kościelne, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Przedmiotowe ulgi podatkowe - co jest zwolnione z podatku CIT?

Podobnie jak w przypadku pozostałych podatków, od obowiązku płacenia CIT-u można być zwolnionym, o ile spełnia się określone warunki i prowadzi się specyficzny rodzaj działalności. Jeśli chodzi o CIT, występuje tzw. zwolnienie przedmiotowe, na mocy którego dochody z pewnych źródeł są wolne od podatku. Oto kilka przykładów (Dz.U. 2021 poz. 1800, art. 17.):

• dochód uzyskany ze sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, o ile sprzedaż nie nastąpi wcześniej niż pięć lat od jej nabycia;
• dochód osiągany poza terytorium RP przez podatników ujętych w art. 3 ust. 1 (jeśli w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania z danym krajem jest taki zapis);
• dochody podatników, których celem statutowym jest m.in. na przykład działalność naukowa, działalność naukowo-techniczna, działalność oświatowa, działalność kulturalna lub ochrona środowiska;
• dochody kościelnych osób prawnych;
• dochody klubów sportowych, których celem jest szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży do lat 23.

Jak i kiedy należy zapłacić podatek dochodowy od osób prawnych?

Przedsiębiorcy wpłacający zaliczki na podatek CIT mogą to robić:

• miesięcznie (do 20. dnia miesiąca);
• kwartalnie (do 20. dnia po danym kwartale).

Przy rocznym rozliczaniu podatku CIT korzystasz z formularza CIT-8. Termin złożenia zeznania za dany rok podatkowy mija wraz z końcem trzeciego miesiąca kalendarzowego. Jeśli rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, będzie to 31 marca.

W przypadku poniesienia strat zamiast osiągnięcia zysków podatnik ma prawo uwzględniać straty podczas rozliczania się przez następne pięć lat, przy czym wysokość obniżenia dochodu od 2019 roku nie może przekroczyć limitu 5 mln zł.

Dodatkowym obowiązkiem przedsiębiorców jest złożenie sprawozdania finansowego do KRS (Krajowego Rejestru Sądowego). Czas na jego sporządzenie wynosi 3 miesiące, a w trakcie kolejnych 3 miesięcy należy je zaakceptować. Następnie w terminie 14 dni trzeba złożyć sprawozdanie do KRS.

Przy okazji rozliczeń podatku warto wspomnieć o możliwości złożenia zapytania do Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). W zależności od rodzaju działalności czy jej skali zapytania mogą dotyczyć bardzo różnych zagadnień: od stawki podatku, poprzez rozliczenie darowizny, aż po ujęcie straty za rok poprzedni w bieżącym rozliczeniu. Z przedstawicielem KIS lub doradcą podatkowym można skonsultować różne wątpliwe kwestie. Doradca może Ci również pomóc w napisaniu wniosku o interpretację indywidualną.

CIT estoński - alternatywna forma rozliczania podatku

Poszukiwanie sposobów na to, aby zwiększać przychód, ale niekoniecznie podatek, wydaje się zupełnie naturalne. Istnieje na to sposób: tzw. CIT estoński - jak można się domyślić, wzorowany w dużym stopniu na rozwiązaniach naszego nadbałtyckiego sąsiada. Wprowadzenie w Estonii tej nowoczesnej formy opodatkowania biznesu w 2000 r. przyczyniło się m.in. do znaczącego przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego kraju, jak również prywatnych inwestycji.

Pierwsza wersja CIT-u estońskiego na gruncie polskim pojawiła się w 2021 roku. Stawiała jednak przedsiębiorcom zbyt wiele ograniczeń, aby mogli oni odnieść wymierne korzyści. Dopiero zmiany obowiązujące od 2022 r. stanowią dobry krok w kierunku zwiększenia elastyczności rozliczeń.

Podatek odprowadza się w momencie wypłaty zysku ze spółki (dywidendy), a nie jak w przypadku innych form rozliczenia, jako comiesięczne zaliczki. Taka formuła zapewnia spółce o wiele większą elastyczność, bo to od zarządu zależy, w którym momencie nastąpi opodatkowanie. To z kolei pozwala przeznaczać posiadane pieniądze na bieżący rozwój firmy. Decyzja o wdrożeniu CIT-u estońskiego powinna jednak zostać podjęta po analizie modelu biznesowego, najlepiej w porozumieniu z doradcą podatkowym, i określeniu, czy będzie to opłacalne.

Ogólnie podatek CIT jest nieco bardziej zawiłą formą popularnego PIT-u. Podatek dochodowy CIT płacą zarówno małe, kilkuosobowe spółki, jak i banki zatrudniające parę tysięcy osób. Skala działalności siłą rzeczy wymaga indywidualnego podejścia do kwestii opodatkowania, co szczególnie dotyczy tych ostatnich organizacji. Rozliczaniem CIT-u od samego początku zajmują się specjaliści, a często nawet cały sztab księgowych.