CIT estoński w 2023 roku – szansa na efektywność podatkową

Ryczałt od przychodów spółek, czyli tak zwany CIT estoński, w Polsce jest dostępny od 2021 roku. Choć początkowo nie cieszył się zbyt dużą popularnością, ostatnie nowelizacje podniosły jego atrakcyjność. Jeżeli szukasz prostszego i efektywnego sposobu opodatkowania spółki, warto wziąć pod uwagę tę możliwość. Sprawdź, co zmienia się w 2023 roku.

Zalety estońskiego CIT-u

Polski system podatkowy słynie z zawiłości, które potrafią sprawiać problemy nawet urzędnikom. W rankingu International Tax Competitiveness Index 2022¹, dotyczącym klarowności przepisów podatkowych, Polska zajęła dopiero 28. miejsce na świecie. Na pierwszej pozycji znalazła się Estonia, która słynie z bardzo transparentnych przepisów, docenianych również przez przedsiębiorców. Na liderach warto się wzorować, a przykładem takiej inspiracji jest właśnie CIT estoński. 

Uproszczenie systemu podatkowego stało się jednym z motorów napędowych estońskiej gospodarki. Proste działanie i sprzyjanie inwestycjom to najważniejsze cechy, którymi wyróżnia się estoński CIT. Na czym polega konkretnie ten podatek? 

CIT estoński – najważniejsze zalety:

• Podatek jest odprowadzany dopiero w momencie wypłaty dywidendy.
• Nawet w przypadku wypłaty zysku, efektywna stawka podatku będzie niższa – wyniesie 20% w przypadku małych podatników i 25% w przypadku pozostałych podatników (uwzględniając podatek odprowadzany przez spółkę i osiągającego dochód wspólnika).
• Nie ma konieczności prowadzenia rachunkowości podatkowej, ustalania podatkowych kosztów uzyskania przychodów czy rozróżniania podatkowych i bilansowych odpisów amortyzacyjnych. 
• W praktyce – jeśli przeznaczasz wypracowane zyski na inwestycje, w ogóle nie musisz płacić podatku CIT. A jeśli zdecydujesz się na wypłatę zysku w formie dywidendy, opodatkowanie będzie zdecydowanie niższe niż w przypadku standardowego podatku CIT.

Skąd bierze się duża popularność estońskiego CIT-u w ostatnim czasie? Przede wszystkim nowelizacja od 1 stycznia 2022 roku rozszerzyła możliwość jego stosowania. Na samym początku mogły z niego korzystać wyłącznie spółki kapitałowe (S.A., Sp. z o.o.), obecnie również spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne i proste spółki akcyjne.

Estoński CIT w 2023 – wymogi

Opodatkowanie spółki ryczałtem wiąże się z koniecznością spełnienia łącznie kilku wymogów:

• wspólnikami, udziałowcami czy akcjonariuszami spółki mogą być wyłącznie osoby fizyczne,
• spółka nie może posiadać udziałów czy akcji w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym czy instytucji wspólnego inwestowania,
• przychód uzyskiwany z pożyczek, odsetek, opłat leasingowych, gwarancji, poręczeń, wierzytelności, praw autorskich, praw własności przemysłowej czy zbycia instrumentów finansowych lub transakcji z podmiotami powiązanymi nie może przekroczyć 50% osiąganych przychodów,
• przynajmniej 3 osoby muszą być zatrudnione w spółce na podstawie umowy o pracę przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym. Ten warunek można również spełnić w przypadku zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych. Wówczas wydatki z tytułu wynagrodzeń dla co najmniej trzech osób fizycznych powinny stanowić przynajmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw oraz muszą podlegać zaliczkom na PIT i ZUS. 
• spółka nie sporządza sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości w okresie opodatkowania ryczałtem,
• do naczelnika odpowiedniego US zostanie złożone zawiadomienie o wyborze tej formy opodatkowania (ZAW-RD) maksymalnie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym spółka chce korzystać z opodatkowania ryczałtem.

Z estońskiego CIT-u nie mogą skorzystać m.in. przedsiębiorstwa finansowe, ale także podmioty działające w specjalnych strefach ekonomicznych czy utworzone w wyniku podziału lub połączenia. Możliwe jest również przejście na CIT estoński w trakcie roku - w tym celu należy jednak zamknąć księgi, sporządzić sprawozdanie finansowe i rozliczyć standardowy CIT.

CIT estoński – zatrudnienie

Nowe spółki mogą skorzystać z CIT-u estońskiego bez konieczności spełnienia wymogów dotyczących zatrudnienia. Warunek dotyczący zatrudnienia nie obowiązuje w roku rozpoczęcia działalności oraz w dwóch latach następujących bezpośrednio po nim. Od drugiego roku podatkowego należy jednak zwiększać zatrudnienie o przynajmniej jeden etat rocznie. 

Zmiany w estońskim CIT w 2023

Wiele korzystnych zmian zachęca do skorzystania z tej formy opodatkowania, jednak ustawodawca wciąż nie doprecyzował kilku budzących wątpliwości kwestii. Jednym z takich punktów jest ukryty zysk. CIT estoński, choć zasadniczo obejmuje wypłacone dywidendy, odnosi się również do pewnej kategorii świadczeń, których beneficjentem jest udziałowiec, wspólnik, akcjonariusz lub podmiot z nimi powiązany. Ukrytym zyskiem są np. odsetki od pożyczki, której taka osoba udziela spółce. Co wyjątkowo ważne: w przypadku ukrytych zysków podatek musi zostać opłacony do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydatek został poniesiony. Należy więc na bieżąco monitorować, czy w spółce nie pojawiają się wydatki, które miałyby taki charakter.

W 2023 roku zmienia się również termin zapłaty podatku od wypłaconych zaliczek na poczet dywidendy. Zamiast do 20 lipca tego samego roku podatkowego – co było często niemożliwe do spełnienia przez spółki – obowiązek będzie powstawać do końca pierwszego kwartału kolejnego roku podatkowego.

Nowelizacja określiła również, że podatek od dochodu z przekształcenia należy opłacić do końca trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem. 

Poza wspomnianymi zmianami pojawiło się kilka dodatkowych inicjatyw, które sprawiają, że jeszcze więcej przedsiębiorców może zdecydować się na CIT estoński. Księgowanie będzie prostsze dzięki określeniu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Sprecyzowano również, w jaki sposób interpretować sytuację osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, w przypadku których przedsiębiorstwo nie opłaca zaliczek na podatek dochodowy oraz nie jest płatnikiem składek ZUS ze względu na posiadany przez te osoby status studenta i korzystanie z ulgi dla młodych. Wcześniej zapisy Ustawy wzbudzały pewne wątpliwości, obecnie potwierdzają, że nie jest to przeszkodą do uwzględnienia tych osób w minimalnej liczbie osób zatrudnionych. 

Estoński CIT w 2023 – zmiana kwalifikacji wydatków

Początek 2023 roku przyniósł sporo zmian wpływających na to, jak działa podatek estoński. Doprecyzowano kilka kwestii wzbudzających wątpliwości. Dotyczy to na przykład kwalifikowania wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, którymi będzie określana m.in. połowa kosztów związanych z użytkowaniem samochodów osobowych, w tym także odpisów amortyzacyjnych, które nie są wykorzystywane wyłącznie w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą. 

Oczywiście ta zasada nie odnosi się wyłącznie do pojazdów i innych środków transportu, ale obejmuje wszystkie składniki majątku, które mogą być wykorzystywane w ten sposób, a więc np. użytkowane przez pracowników komputery, telefony komórkowe czy tablety. To podatnik musi dowieść, że sprzęt jest wykorzystywany wyłącznie w związku z działalnością gospodarczą.

Obliczanie podatku według estońskiego CIT-u

Bez wątpienia jedną z największych zalet ryczałtu dla spółek jest to, że przedsiębiorcy w ogóle nie muszą go płacić, dopóki nie wypłacają zysków. Pozornie może się wydawać, że to rozwiązanie nie będzie korzystne, ponieważ stawki ryczałtu są wyższe niż w przypadku klasycznego CIT-u (9% lub 19%). Zwróć jednak uwagę, że poza samym CIT-em konieczne jest również opłacenie podatku od dywidendy wynoszącego 19%. 

Jak to wygląda w przypadku CIT-u estońskiego? Najpierw należy zapłacić CIT w wysokości 10% lub 20%. W następnym kroku, obliczając podatek od dywidendy, można odliczyć 90% (w przypadku małych podatników lub rozpoczynających działalność spółek) lub 70% zapłaconego przez spółkę CIT-u.

Czy zmiany sprawią, że estoński CIT stanie się popularniejszy?

Wielu przedsiębiorców wiązało z estońskim CIT-em duże nadzieje. Choć początkowo wyniki rozczarowywały, dzięki zmianom wprowadzanym sukcesywnie od 2022 roku można mówić o sukcesie. Według danych Ministerstwa Finansów w 2021 roku podatki w tej formie zdecydowało się rozliczać 425 spółek, a wyłącznie pomiędzy styczniem a sierpniem 2022 roku przeszło na te rozliczenia 6997 podmiotów. 

Również ostatnie nowelizacje sprawiły, że coraz więcej przedsiębiorców będzie rozważać przejście na CIT estoński. Warunki są obecnie klarowniej sformułowane i prostsze do spełnienia. Co najważniejsze: stosowanie tej formy ryczałtu oznacza zarówno oszczędności finansowe, jak i zdecydowanie prostsze rozliczenia w porównaniu ze standardowym podatkiem CIT.

¹ https://taxfoundation.org/research/all/global/2022-international-tax-competitiveness-index/

² https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/001171