Czym jest dywidenda i jak ją obliczyć?

Inwestycja w akcje spółek może przynosić różnego rodzaju korzyści. Nie zawsze konieczna jest ich sprzedaż. Wynagrodzeniem za posiadanie akcji może być dywidenda. Co to jest, w jaki sposób się ją oblicza i jakie warunki trzeba spełnić, by móc z niej korzystać? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.

Dywidenda – co to takiego?

Część spółek decyduje się na dzielenie się wypracowanymi zyskami z akcjonariuszami. Wtedy aktywa przybierają postać dywidend. W niektórych przypadkach posiadanie akcji uprawniających do uzyskania takiego wpływu może być bardzo opłacalne i inwestorzy chętnie umieszczają akcje tak zwanych spółek dywidendowych w swoich portfelach. 

Jak powszechne jest to zjawisko? Łącznie w 2022 roku na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) dywidendy wypłacano 183 razy. Oczywiście dywidendy dotyczą  również spółek rejestrowanych na innych giełdach. 

Jakie są dokładne zasady korzystania? Dywidenda to aktywa wypłacane przez spółkę akcjonariuszom lub wspólnikom w zamian za udzielenie kapitału. Spółki po prostu dzielą się wypracowanym zyskiem. W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością mogą je otrzymać osoby posiadające udziały, ale uprawnionymi do dywidendy są również wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych. Najczęściej dywidenda jest wypłacana raz w roku. Niektóre podmioty robią to jednak częściej (np. raz na pół roku lub co kwartał).

Kto decyduje o wypłacie dywidendy i jej poziomie? W spółkach akcyjnych jest to kompetencja walnego zgromadzenia. Aby decyzja mogła zostać podjęta, musi:

• zakończyć się rok obrotowy
• zostać sporządzone sprawozdanie finansowe, zbadane przez biegłego rewidenta i zatwierdzone przez walne zgromadzenie. 

Przy podejmowaniu decyzji o podziale zysku ustalane jest także, ile wynosi dywidenda z akcji. Jednocześnie na wypłatę dywidendy nie można przeznaczyć kwoty wyższej niż zysk netto z roku obrotowego zwiększony o kapitał zapasowy i rezerwowy oraz niepodzielone zyski z lat ubiegłych.

Jak widzisz, decyzja o wypłacie dywidendy i jej wysokości wiele mówi także o kondycji spółki. W Polsce spółki regularnie wypłacające dywidendy notowane na warszawskiej GPW są umieszczane na indeksie WIG-DIV. Aby do niego należeć, konieczne jest nieprzerwane wypłacanie dywidend akcjonariuszom w ciągu ostatnich 5 lat. Taka przewidywalna, stała dywidenda często jest również elementem polityki firmy liczącej na zainteresowanie objęciem akcji większej liczby inwestorów. Zgodne z przyjętą strategią dzielenie się zyskiem jest również cenną informacją o stanie spółki, co może mieć wpływ na wycenę jej akcji.

Sposoby obliczania wysokości dywidendy

Dużą zaletą inwestycji w spółki dywidendowe jest łatwe obliczanie zysków. W praktyce jest uzależnione od liczby posiadanych akcji (udziałów) oraz stawki dywidendy. Wystarczy pomnożyć przez siebie te dwie wartości, aby dowiedzieć się, jakie środki uzyskasz. I tu pojawia się pojęcie dywidendy z akcji. Co to jest? To kwota, jaką akcjonariusz otrzyma w przeliczeniu na jedną akcję spółki. 

Kolejną wartością, która interesuje inwestorów i w lepszym stopniu odzwierciedla opłacalność samej inwestycji, jest stopa dywidendy. Pozwala na określenie zysku z inwestycji w akcje spółki. Aby ją obliczyć, wysokość dywidendy należy podzielić przez kurs akcji i pomnożyć razy 100%.

Komu przysługuje dywidenda i jak jest wypłacana?

W przypadku spółek akcyjnych notowanych na giełdzie papierów wartościowych uprawniony do otrzymania dywidendy jest każdy akcjonariusz. Jeśli nim jesteś, otrzymasz wynagrodzenie, nawet jeśli posiadasz np. wyłącznie jedną akcję spółki. Oczywiście im wyższa liczba akcji, tym większa suma będzie Ci przysługiwać.

Aby upewnić się, że posiadasz akcje z prawem do dywidendy, warto sięgnąć po kalendarium dywidend. Zawiera informacje o spółkach planujących wypłatę dywidend wraz ze szczegółowymi danymi obejmującymi m.in. stawki, dzień dywidendy i dzień wypłaty dywidendy. Odpowiednie informacje możesz także znaleźć w komunikatach spółek czy serwisach informacyjnych giełdy papierów wartościowych.

Najczęściej dywidenda jest wypłacana w postaci gotówkowej, nie musi tak jednak być. Możesz spotkać się również z dywidendą w akcjach. W takim scenariuszu akcjonariusze otrzymują dodatkowe akcje albo wartość nominalna posiadanych przez nich akcji wzrasta. To rozwiązanie jest korzystne z perspektywy samego podmiotu, ponieważ pozwala mu zwiększyć płynność finansową i wypłacić dywidendę bez straty środków. Z perspektywy osób fizycznych podjęcie ich w tej formie może być również dobrą alternatywą w kontekście opodatkowania zysków z dywidendy.

Dywidenda a podatek

Podobnie jak w przypadku przychodu osiągniętego np. ze sprzedaży akcji, również dywidenda stanowi przychód z kapitałów pieniężnych. Dotyczy jej więc zryczałtowany podatek od zysków kapitałowych z tytułu udziału w zyskach w spółce mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podatek ten wynosi 19% przychodu – nie istnieje możliwość odliczenia kosztów jego uzyskania. Co ważne: obowiązek rozliczenia i opłacenia podatku spoczywa na płatniku. Jego zadaniem jest również przesłanie do urzędu formularza PIT-8AR. Dobra informacja jest więc taka, że nie musisz nic robić – wszystkimi formalnościami zajmie się spółka wypłacająca dywidendę. Niestety jest też zła informacja: środki przekazywane na Twój rachunek w ramach dywidendy zostaną automatycznie pomniejszone o wartość podatku.

Regulacje ukrytej dywidendy

Co ważne: dywidenda wypłacana akcjonariuszom czy wspólnikom spółki nie stanowi dla niej kosztów uzyskania przychodu. W takiej postaci nie może wobec tego służyć optymalizacji wysokości opłacanych podatków. W związku z tym wiele spółek poszukiwało alternatyw, które z jednej strony umożliwiłyby im dokonanie podziału zysków i wypłatę tych środków, z drugiej pozwoliłyby na uwzględnienie ich w kosztach uzyskania przychodu. 

W ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wchodzących w ramy pakietu reform określanych mianem Polskiego Ładu takie transfery środków na rzecz wspólników, udziałowców czy akcjonariuszy są określane jako ukryta dywidenda. O tym, czy wydatek będzie zakwalifikowany w taki sposób, ma zdecydować spełnienie jednego z następujących warunków: 

• wysokość wydatku jest uzależniona od osiągnięcia zysku i jego wysokości;
• wydatek dotyczy fikcyjnych usług lub ich wartość jest zawyżona w porównaniu do wartości usług oferowanych przez inne podmioty;
• wydatek dotyczy korzystania z aktywów akcjonariusza lub udziałowca.

Takie wydatki nie mogłyby być klasyfikowane jako koszty uzyskania przychodu od 1 stycznia 2023 roku, jednak przepisy nie weszły ostatecznie w życie – ustawodawca zdecydował się na wycofanie się z tych zapisów między innymi ze względu na krytyczne głosy przedsiębiorców i organizacji branżowych.