PIT-38: Co to jest, dla kogo, jak wypełnić i do kiedy złożyć

Każdy podatnik, który osiągnął dochody podlegające opodatkowaniu, musi pamiętać o złożeniu rocznej deklaracji podatkowej i rozliczeniu się z fiskusem. Jednym z formularzy, który dotyczy zwłaszcza osób inwestujących kapitał, jest PIT-38 (pobierz tutaj PIT-38). Jak wypełnić druk, kiedy upływa termin i na co zwrócić szczególną uwagę? Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje o rocznym rozliczeniu podatku od zysków kapitałowych.

Kiedy składa się PIT-38?

Zacznijmy od kluczowej informacji, która pozwoli Ci w terminie złożyć PIT-38. Do kiedy należy to zrobić? Czas w przypadku deklaracji za dany rok upływa 30 kwietnia roku następującego po nim, a więc w tym samym dniu, kiedy urząd powinien otrzymać takie dokumenty jak PIT-36 czy PIT-37. Pamiętaj, że również do 30 kwietnia należy uiścić podatek w przypadku stwierdzenia niedopłaty. 

Zwróć uwagę, że w przypadku elektronicznej wysyłki urząd musi zwrócić Ci nadpłatę podatku w ciągu 45 dni od otrzymania zeznania, a jeśli zdecydujesz się na przekazanie druku w wersji papierowej, będzie mieć na to trzy miesiące. Im szybciej wywiążesz się ze swojego obowiązku, tym szybciej otrzymasz zwrot środków!

Jakie dochody należy wykazać?

Spore grono podatników musi pamiętać o złożeniu PIT-38. Dla kogo ten formularz jest obowiązkowy? Zeznanie to składają osoby, które w poprzednim roku podatkowym osiągnęły przychody z tytułu:

• odpłatnego zbycia papierów wartościowych (akcji, obligacji);
• udziałów w spółkach z osobowością prawną;
• pochodnych instrumentów finansowych i realizacji praw z nich wynikających;
• tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach prawa handlowego w zamian za wkład niepieniężny;
• odpłatnego zbycia walut wirtualnych (kryptowalut).

Jak poprawnie wypełnić formularz PIT-38?

Wypełnienie PIT-38 nie jest skomplikowane, jeśli dysponujesz wszystkimi niezbędnymi danymi. Zazwyczaj podstawą jest PIT-8C, który wystawia płatnik podatku dokonujący wypłat środków, na przykład biuro maklerskie.

Poniżej przedstawiamy, jak krok po kroku poprawnie uzupełnić poszczególne części formularza PIT-38:

1. Dane identyfikacyjne: PESEL lub NIP, dane adresowe, miejsce i cel składania zeznania.
2. Przychody i koszty: w części C formularza wykaż kwoty przychodów z informacji PIT-8C oraz inne przychody kapitałowe osiągnięte w danym roku podatkowym. W odpowiednich kolumnach wpisz przychody, koszty uzyskania przychodów oraz dochód lub stratę.
3. Obliczenie podatku: stawka podatku od dochodów wykazywanych w PIT-38 wynosi 19%. W części D oblicz należny podatek, mnożąc dochód przez stawkę 19%.
4. Straty z lat ubiegłych: podatnicy, którzy w poprzednich latach (2019–2023¹) ponieśli stratę z kapitałów pieniężnych, mogą ją odliczyć od dochodu w bieżącym zeznaniu. Pamiętaj, że możesz odliczyć maksymalnie do 5 mln zł i 50% wysokości poniesionej straty w jednym roku podatkowym.
5. Podatek zapłacony za granicą: jeśli masz przychody z zagranicy i został od nich zapłacony w danym państwie podatek, możesz go odliczyć od podatku należnego w Polsce do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na przychód zagraniczny. Zgodnie z art. 30b ust. 5a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to odliczenie nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. 

W przypadku rozliczenia dochodów z zagranicy konieczne jest dołączenie załącznika PIT/ZG, w którym wskażesz szczegółowe informacje dotyczące tych przychodów. Należy wypełnić osobny załącznik PIT/ZG dla każdego państwa, w którym osiągnięto przychód.

Terminy składania i sposób rozliczenia

Przypomnijmy: PIT-38 za dany rok podatkowy należy złożyć do 30 kwietnia następnego roku. Termin ten jest taki sam zarówno dla zeznań składanych elektronicznie, jak i w formie papierowej. Jak złożyć PIT-38? 

1. Elektronicznie przez usługę Twój e-PIT – to najwygodniejsza metoda, która umożliwia skorzystanie z wstępnie wypełnionego zeznania na podstawie informacji od płatników. W tej usłudze możesz zweryfikować dane, wprowadzić ewentualne korekty i zatwierdzić zeznanie bez wychodzenia z domu. Wszystko, czego potrzebujesz, to dane umożliwiające logowanie do e-Urzędu Skarbowego (np. profil zaufany, aplikacja mObywatel czy dane podatkowe).
2. Elektronicznie przez platformę e-Deklaracje lub inne narzędzia – deklarację możesz również uzupełnić i wysłać za pośrednictwem serwisów online.
3. W formie papierowej – oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby złożyć deklarację w sposób tradycyjny, wypełniając druk PIT-38. Należy go pobrać, uzupełnić, samodzielnie obliczyć wysokość podatku, a następnie doręczyć do urzędu.

Warto pamiętać, że zeznanie PIT-38 przygotowane w usłudze Twój e-PIT zostanie automatycznie zaakceptowane 30 kwietnia, jeśli wcześniej nie zostanie odrzucone lub zmodyfikowane przez podatnika. Dotyczy to jednak tylko osób, które poprawnie złożyły PIT-8C.

PIT-38 a zyski z giełdy i kryptowalut

Znaczna część podatników rozlicza PIT-38 w związku z transakcjami odbywającymi się na giełdzie papierów wartościowych. Coraz więcej osób interesuje się również inwestycjami na rynku forex czy w kryptowaluty.

Klienci biur maklerskich mają ułatwione zadanie. Wszystkie niezbędne dane (przede wszystkim przychód i dochód (różnicę między przychodem a kosztem nabycia wraz z dodatkowymi opłatami)) znajdą w wystawianym PIT-8C. 

W ramach kosztów możesz uwzględnić m.in.:

• wydatki na nabycie zbywanych papierów wartościowych,
• prowizje biura maklerskiego (zarówno przy kupnie, jak i sprzedaży),
• opłaty za prowadzenie rachunku inwestycyjnego.

Nieco bardziej skomplikowane może okazać się rozliczenie inwestycji w kryptowaluty. Co ważne: PIT-38 należy złożyć nie tylko, jeśli osiągniesz przychód z tytułu ich sprzedaży, ale również jeśli nabędziesz w danym roku kryptowaluty.

Przychód powstaje przy tym w momencie:

• wymiany kryptowaluty na tradycyjne pieniądze,
• wymiany na towar lub usługę,
• wymiany na inne prawo majątkowe,
• regulowania zobowiązań kryptowalutą.

Dochód z odpłatnego zbycia kryptowalut oblicza się jako różnicę między przychodem a kosztami ich nabycia oraz zbywania. 

Ulgi podatkowe w PIT-38

PIT-38 nie daje możliwości skorzystania z większości ulg podatkowych oraz preferencyjnych form opodatkowania. Nie zapomnij jednak, że masz możliwość przekazania 1,5% podatku na rzecz dowolnie wybranej organizacji pożytku publicznego. Aby to zrobić, wystarczy wskazać numer KRS organizacji w odpowiednim polu formularza.

¹ Zgodnie z przepisami stratę można odliczać od dochodu w ciągu pięciu kolejnych lat, więc w PIT-38 w 2025 r. (za 2024 r.) można odliczyć straty z lat od 2019 do 2023.