Waloryzacja emerytur 2024 – wszystko, co musisz wiedzieć jako przedsiębiorca

Prowadzisz firmę? W takim razie musisz mieć świadomość zmian w swoim otoczeniu biznesowym. Rok 2024 to nie tylko szereg nowości dotyczących minimalnego wynagrodzenia za pracę, składek na ZUS czy krajowego systemu e-faktur. Jednym z kluczowych elementów, któremu warto bliżej się przyjrzeć, jest kwestia świadczeń. Dowiedz się, kiedy następuje waloryzacja emerytur i czy będzie druga tura podwyżek dla emerytów i rencistów.

Na jakiej podstawie waloryzowane są świadczenia rentowe i emerytalne?

Waloryzacja to proces zmiany wysokości emerytur i rent w zależności od inflacji i innych zmian makroekonomicznych. Podstawowym aktem prawnym regulującym tę kwestię jest ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pytanie o to, kiedy waloryzacja emerytur w 2024 r. stanie się faktem, jest już nieaktualne. Pierwsze podwyżki emerytur zostały już ogłoszone w marcu, a w czerwcu ZUS przeprowadził waloryzację składek zgromadzonych na kontach przyszłych emerytów. Proces określenia wysokości emerytur dla aktualnych emerytów polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Tych seniorów czerwcowa waloryzacja składek nie dotyczy. Skorzystają na niej jednak Ci, którzy jeszcze nie pobierają świadczenia i planują zakończyć zawodową aktywność w lipcu br.

Emerytura przedsiębiorcy jest silnie uzależniona od wskaźnika, który – zgodnie z artykułem 89 rzeczonej ustawy – jest definiowany jako średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Waloryzacja emerytur 2024 roku uwzględnienia wskaźnik na poziomie 12,12% (zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego dotyczącymi inflacji (11,9%) oraz realnego wzrostu pensji (20% z 1,1%)). 

Jak obliczana jest wysokość emerytury dla przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcy, podobnie jak pracownicy, nabywają prawo do emerytury w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego. Począwszy od 1 października 2017 roku wynosi on 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. 

Prowadzenie działalności gospodarczej obliguje do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. To od ich wysokości zależy wymiar emerytury dla przedsiębiorcy. Pełne składki za okres od stycznia do grudnia 2024 roku wynoszą:

• 1485,31 złotych, do których należy doliczyć składkę zdrowotną – dla przedsiębiorców bez ubezpieczenia chorobowego,
• 1600,32 złotych, do których należy doliczyć składkę zdrowotną – dla przedsiębiorców z ubezpieczeniem chorobowym.

Wskazane kwoty są wartościami minimalnymi, co oznacza, że osoba prowadząca działalność gospodarczą musi odprowadzać składki o co najmniej takiej wartości. Wyjątkiem jest okres preferencyjnego ZUS-u, który obniża wysokość omawianych składek i co za tym idzie wymiar przyszłej emerytury. Przedsiębiorca może się także zdecydować na wnoszenie wyższych składek. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ich wysokość nie może przekraczać 30-krotności prognozowanego średniego wynagrodzenia. W 2024 roku ta wartość to 234 720 złotych. Jak pokazują dane, większość osób prowadzących działalność gospodarczą nie decyduje się na to rozwiązanie. 

Jak obliczana jest wysokość emerytury przedsiębiorcy? W pierwszym kroku sumuje się zgromadzone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych składki i kapitał początkowy. Uwzględniają one coroczną waloryzację rent i emerytur. Tak oszacowane zasoby finansowe dzieli się przez średnią liczbę miesięcy, przez które przeciętna osoba w danym wieku będzie pobierała emeryturę. Przyjmuje się dane z dnia, w którym ubezpieczony decyduje się na przejście na emeryturę. Informację o tej wartości przekazuje Prezes Głównego Urzędu Statystycznego pod koniec marca każdego roku. Według tabliczy trwania dalszego życia ogłoszonej w 2024 roku, osoba w wieku 60 lat ma przed sobą statystycznie 264,2 miesiąca pobierania emerytury, a osoba w wieku 65 lat – 218,9 miesięca. 

Zeszłoroczna waloryzacja rent i emerytur podniosła przeciętną wartość świadczenia w Polsce do 3 482,63 złotych brutto. Aby zwiększyć poziom swoich przyszłych świadczeń, przedsiębiorcy powinni zwiększyć wartość odprowadzanych składek do ZUS. Warto pamiętać, że najniższą emeryturę otrzymają te osoby, które opłacały ZUS w minimalnym zakresie i nie korzystały z innych narzędzi pozwalających na uzyskanie świadczeń finansowych z dodatkowych źródeł (np. IKZE).

Ile wynoszą świadczenia emerytalne dla przedsiębiorców po waloryzacji w 2024 – tabela z wyliczeniami 

Świadczenie emerytalne, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna i renta socjalna w 2024 roku mogą wynieść minimalnie 1780,96 złotych brutto. Jest to o 192,52 złotych więcej niż rok wcześniej. Wysokość bezwzględna podwyżki będzie rosła wraz ze wzrostem świadczenia. Szczegółowe wyliczenia pokazuje poniższa tabela.

Zaprezentowane w zestawieniu waloryzowane emerytury to wartości brutto. Oznacza to, że emeryt otrzyma kwotę pomniejszoną o 9% składki zdrowotnej oraz 12% podatku dochodowego. W przypadku emerytury i renty poniżej 2500 złotych występuje zwolnienie z konieczności odprowadzania podatku. Wszyscy emeryci i renciści, którzy na dzień 29 lutego mieli prawo do wypłaty, otrzymają decyzję o przyznaniu świadczenia w nowej wysokości.

Całkowity koszt ostatniej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych i innych (z systemu powszechnego, rolniczego i mundurowego) szacowany jest na około 43 mld złotych.