Czynny podatnik VAT – czyli kto? Zobacz, czy warto być VAT-owcem!

20.12.2022
5 min

Kartka w ręce z napisem VAT

Spis treści

Jedną z pierwszych decyzji, jakie musi podjąć każdy przedsiębiorca podczas zakładania firmy, jest decyzja o tym, czy zostać podatnikiem VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług, w pewnych okolicznościach (podyktowanych między innymi wysokością obrotów czy rodzajami towarów lub usług) umożliwia rezygnację z tego statusu. W zależności od rodzaju prowadzonej działalności oraz jej skali bycie płatnikiem VAT może nieść ze sobą zarówno profity, jak i pewne niedogodności. W poniższym tekście wyjaśniamy, kto to jest czynny podatnik VAT. Podpowiadamy też, dlaczego warto ten fakt sprawdzać w kontekście biznesowym.

Kto ma obowiązek być czynnym podatnikiem VAT?

Podatnik VAT czynny i podatnik VAT zwolniony różnią się tym, że ten pierwszy płaci podatek (lub otrzymuje zwroty, jeśli ma więcej podatku VAT naliczonego niż należnego), a ten drugi korzysta z przywilejów, które z niego ten obowiązek zdejmują.

Głównym kryterium, które niejako automatycznie czyni przedsiębiorcę czynnym podatnikiem VAT, jest wysokość generowanej w firmie sprzedaży. Limit wynosi w tym przypadku 200 tys. zł przy rejestracji na początku roku, a w razie rejestracji np. w maju, obliczany jest on proporcjonalnie. Przekroczenie tej kwoty powoduje, że przedsiębiorca ma obowiązek zarejestrować się jako podatnik VAT. Pamiętaj jednak, że zgodnie z literą prawa, będziesz VAT-owcem od momentu rejestracji, a więc przed przekroczeniem wspomnianej wcześniej kwoty 200 tys. zł. Status ten będzie go obowiązywał od najbliższego okresu rozliczeniowego.

Poza kryterium wartości sprzedaży są również inne. Co więcej, sprawiają, że przedsiębiorca musi być podatnikiem VAT od pierwszej sprzedaży. Taki obowiązek mają firmy, które:

  • zajmują się transportem niebezpiecznych lub potencjalnie ryzykownych towarów, m.in. sztućców, wyrobów jubilerskich, monet, wyrobów tytoniowych lub samochodów osobowych;
  • świadczą usługi prawne, doradcze – z wyłączeniem doradztwa rolniczego.

Kiedy warto zostać czynnym podatnikiem VAT?

Zależy to od indywidualnej sytuacji każdego przedsiębiorcy. Duże znaczenie będzie tu miała zarówno branża, w której działa firma, jak i skala prowadzonej działalności. Jak wspomnieliśmy powyżej, czynny podatnik VAT to podmiot zarejestrowany – nie musi on osiągać nawet minimalnego przychodu 200 tys. złotych z rocznej sprzedaży.

Ale to tylko jedna strona medalu. W wielu przypadkach brak statusu aktywnego podatnika VAT może nakładać na firmę różnego rodzaju ograniczenia, które zamiast pomóc, utrudnią prowadzenie działalności. Co zatem sprawia, że warto rozważyć zostanie czynnym podatnikiem VAT?

  1. Łatwiejsza współpraca z kontrahentami. Dla części z nich fakt bycia podatnikiem VAT może być wręcz niezbędnym kryterium podjęcia współpracy.
  2. Niski podatek VAT w przypadku handlu niektórymi produktami lub usługami.
  3. Możliwość odliczenia podatku z tytułu importu towarów.
  4. Uzyskanie zwrotu nadpłaconego VAT-u w sytuacji, gdy VAT naliczony od zakupów przewyższa wartość sprzedanych towarów i usług.

Formularz VAT-R – witaj w gronie VAT-owców

Po podjęciu decyzji o zostaniu czynnym podatnikiem VAT przedsiębiorca musi się zarejestrować. Można dokonać jej w pełni online, za pośrednictwem portalu CEIDG lub Portalu Podatkowego. Służy do tego właśnie formularz VAT-R.

Do jego wypełnienia będą Ci potrzebne podstawowe informacje o firmie, m.in. NIP, Twoje imię i nazwisko, dane adresowe, dane firmy. Należy też wskazać, z jakiego powodu chcesz zostać VAT-owcem. Może to być zarówno fakt przekroczenia 200 tys. zł obrotu, jak i fakt poszerzenia zakresu działalności. Rejestracja jest darmowa.

Co to jest biała lista podatników VAT?

W największym uproszczeniu jest to wykaz zawierający przydatne informacje na temat przedsiębiorstw będących podatnikami VAT. Działa on od 1 września 2019 r. Jego głównym celem jest możliwość weryfikowania wiarygodności kontrahentów, np. na potrzeby rozliczenia, a dokładniej – odliczenia podatku i zapłaty za faktury na rachunki bankowe wyszczególnione na Białej Liście VAT. Prawo podatkowe przewiduje taki przywilej, o ile przedsiębiorca dopełni pewnych obowiązków.

Dostęp do białej księgi jest bezpłatny. Wykaz znajdziesz na stronie: https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka.

Powiedz „sprawdzam” i zweryfikuj firmę jako podatnika VAT

Szeroko rozumiane bezpieczeństwo prowadzenia biznesu jest dla każdego przedsiębiorcy absolutnym priorytetem. W przeciwnym razie nawet najlepiej prosperująca firma może popaść w tarapaty. Z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa powstała m.in. wspomniana wyżej biała lista podatników VAT.

Jeśli chcesz zyskać pewność, że kontrahent jest VAT-owcem, wystarczy, że będziesz mieć jedną z następujących informacji o jego firmie: NIP, REGON, numer rachunku bankowego, nazwę.

Na tej podstawie możesz nie tylko upewnić się co do statusu swojego kontrahenta, ale także sprawdzić, dlaczego dany podmiot nie jest podatnikiem VAT – np. odmówiono mu rejestracji, wykreślono go z rejestru. Dowiesz się również, na jaki rachunek bankowy należy dokonywać płatności z tytułu rozliczeń z danym kontrahentem. Właściwe konto ma chronić system podatkowy przed unikaniem tzw. split payment. Dla przypomnienia: każda faktura na sumę przekraczającą 15 tys. zł brutto, która dotyczy czynności wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, musi zostać opłacona na ściśle określone konta. Banki automatycznie podzielą płatność na kwotę netto i kwotę VAT-u.

Odpowiedź na pytanie, czy opłaca się być czynnym płatnikiem VAT, czy nie, nie jest jednoznaczna. Jeśli jesteś na początku swojej drogi przedsiębiorcy, zasięgnij rady fachowców z biura rachunkowego, którzy wskażą Ci plusy i minusy każdej z opcji. Dobra wiadomość jest taka, że w większości rodzajów działalności masz prawo w dowolnym momencie wystąpić do właściwego urzędu skarbowego ze stosownym wnioskiem i zrezygnować z bycia VAT-owcem. Z kolei dynamiczny rozwój firmy, a co za tym idzie – wzrost generowanej sprzedaży, może niejako wymusić na Tobie zostanie czynnym podatnikiem VAT.

Czy ten artykuł był przydatny?
średnia: 0 | 0 ocen

Przeglądaj tematy