Skutki mobbingu w miejscu pracy – co musisz wiedzieć?
Negatywne skutki mobbingu odczuwa całe przedsiębiorstwo – zarówno, kiedy sprawa zostanie rozwiązana wewnętrznie, jak i skierowana na drogę prawną. Atmosfera w pracy, regularne szkolenia i obserwowanie pracowników są niezwykle ważne. Warto też wiedzieć, że zdarzają się również przypadki mobbingowania pracodawców. Dowiedz się, jak rozpoznać mobbing i zapobiegać niestosownym zachowaniom.
W Polsce zgłaszanie mobbingu nie stanowi jeszcze powszechnej praktyki. Wielu pracowników i pracodawców nie wie, jakie zachowania kryją się pod tym określeniem. Definicje zawarte w Kodeksie pracy są mało szczegółowe, jednak powód jest prosty – objawy mobbingu potrafią być bardzo zróżnicowane. Jeśli zatrudniasz pracowników, warto uaktualniać wiedzę i zachować czujność. Należy również przyjrzeć się własnym zachowaniom, aby upewnić się, że nie noszą znamion mobbingu.
Mobbing w pracy – przyczyny i konsekwencje
Trudno wyszczególnić przyczyny mobbingu, ponieważ zazwyczaj nie tkwią w sposobie funkcjonowania firmy, a wynikają z postaw zatrudnionych w niej osób. Ryzyko niewłaściwych zachowań wzrasta, kiedy pracownicy są przeciążeni obowiązkami i brakuje jasno określonych zasad postępowania. Działania mobbingowe najczęściej wynikają z charakteru stosujących je osób – stanowią sposób na radzenie sobie ze stresem lub przeniesienie odpowiedzialności za własne błędy na ofiarę.
Panuje przekonanie, że nękanie stosują jedynie przełożeni. W rzeczywistości sprawcą mobbingu może być także pracownik, a ofiarą pracodawca lub kierownik. Zdarza się, że członkowie zespołu poniżają inne osoby pracujące na tych samych stanowiskach.
Konsekwencje mobbingu w największym stopniu dotykają ofiary, jednak cierpi całe przedsiębiorstwo. Pozornie zastraszanie może zwiększyć efektywność pracownika, jednak szybko doprowadzi do wypalenia, spadku samooceny i coraz częstszych zwolnień lekarskich. Pozostałe osoby w zespole są zmuszone do wykonywania obowiązków w ciągłej obawie, że wzbudzą zainteresowanie sprawcy jako następne.
Jak rozpoznać mobbing? Przejawy i skutki mobbingu
Zazwyczaj pracownikowi dużo łatwiej rozpoznać mobbing niż pracodawcy. Sprawcy powstrzymują się od dyskryminujących zachowań w obecności przełożonych. Niestety, wielu pracowników boi się zgłosić nieprawidłowości lub nie wie, w jaki sposób to zrobić. Dlatego jako pracodawca musisz okazywać wsparcie, zachęcać do rozmów, a w razie konfliktów wysłuchać obydwu stron. Brakuje jasnego przepisu prawnego nakazującego organizację szkoleń antydyskryminacyjnych w firmie, jednak warto wprowadzić taki zwyczaj. Zminimalizujesz dzięki temu ryzyko sytuacji, kiedy o mobbingu dowiesz się dopiero z sądowego pozwu.
Poniżanie współpracowników przybiera różne formy. Czasem widoczne jest w sposobie komunikacji, kiedy inni nie pozwalają ofierze dojść do głosu, wyśmiewają jej pomysły i sposób bycia lub podważają kompetencje. Zazwyczaj poszkodowana osoba izoluje się od grupy, chociaż niekoniecznie z własnej woli. Wymuszone odizolowanie ofiary np. poprzez umieszczenie w oddzielnym pokoju lub pomijanie w grupowych konwersacjach, to również przejaw mobbingu.
Bezwzględnie do objawów mobbingowania zaliczane są działania mające znamiona przemocy fizycznej i psychicznej oraz molestowania seksualnego m.in.: krzyki, wyzywanie, popychanie, rzucanie dwuznacznych aluzji czy dotykanie drugiej osoby bez jej zgody. Mobbingiem nazywamy też przydzielanie ofierze zadań znacznie powyżej lub poniżej jej kwalifikacji, a także całkowite pomijanie jej podczas rozdzielania obowiązków. Definicja zachowań mobbingowych nieustannie się poszerza, ale można zaliczyć do nich wszelkie działania mające na celu poniżenie współpracownika występujące przez dłuższy czas.
Skutki mobbingu dla pracownika i pracodawcy
Kiedy w przedsiębiorstwie występuje zjawisko dyskryminacji, należy podjąć odpowiednie działania. Często problemy narastają przez dłuższy okres, podczas którego kolejni członkowie zespołu odchodzą z pracy. Jeśli w Twojej firmie jest duża rotacja pracowników, może to być sygnał alarmowy. Mobbingowany nie zawsze zgłasza się z problemem do przełożonego. Podczas szkoleń antydyskryminacyjnych należy uczulić zespół, aby zarówno ofiary, jak i świadkowie niewłaściwych praktyk, natychmiast o nich informowali. Ważne jest zapewnienie wsparcia mobbingowanej osobie np. zaoferowanie kilku dodatkowych dni urlopu. Często całkowite wyeliminowanie dyskryminacji wymaga zwolnienia sprawcy.
Skutki zdrowotne mobbingu – jak udowodnić pogorszenie stanu zdrowia?
Jeśli negatywne skutki mobbingu doprowadziły do pogorszenia stanu zdrowia ofiary, może pozwać pracodawcę i ubiegać się o odszkodowanie. Co istotne, pracodawca zostaje oskarżony, nawet jeśli nie był sprawcą dyskryminujących zachowań. Dlatego właściciele firm powinni być wyczuleni na przejawy i skutki mobbingu w swoich zespołach.
Udowodnienie wpływu dyskryminacji na zdrowie wymaga okazania opinii lekarskiej stwierdzającej, że występujące dolegliwości są wynikiem mobbingu. Jeśli objawy pojawiają się tylko przed wyjściem do biura lub podczas pracy, dużo łatwiej powiązać je z sytuacją w firmie. Najczęściej konsekwencje mobbingu odbijają się na kondycji psychicznej, dlatego pierwszym przystankiem osoby poszkodowanej powinien być gabinet psychiatry.
Skutki mobbingu dla przedsiębiorstwa w razie skierowania sprawy do sądu
Zarzut mobbingu poważnie szkodzi organizacji. Bez wątpienia należy oddać sprawę w ręce dobrego prawnika, zwłaszcza jeśli ofiara oczekuje odszkodowania. Jego wysokość może być uzależniona od działań podjętych po zgłoszeniu zdarzenia. Co zrobić, jeśli pracownik poddawany mobbingowi zmienił już pracę?
W takiej sytuacji warto udowodnić sądowi, że działasz w kierunku wyeliminowania podobnych zachowań. Pomocne będzie zorganizowanie szkoleń antymobbingowych oraz wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do sprawcy. Oczywiście, każde działanie należy konsultować z prawnikiem. Przykładowo, kontakt z osobą składającą pozew może zostać uznany za próbę manipulacji. Możliwe jest dojście do porozumienia z pominięciem sądu, ale najlepiej negocjować warunki poprzez prawników. Jeśli potraktujesz sprawę poważnie i wprowadzisz zmiany w funkcjonowaniu firmy, z powodzeniem zażegnasz kryzys wizerunkowy i unikniesz podobnych sytuacji w przyszłości.
Polecamy
- Mobbing – jak go rozpoznać i właściwie zareagować?czas czytania7minuty05.10.2023Mobbingu w żadnym wypadku nie można lekceważyć i bagatelizować. Jak go rozpoznać oraz jak właściwie na niego zareagować?
- Ustawa o ochronie sygnalistówczas czytania7minuty25.06.2024Planowany termin obowiązywania ustawy to jesień bieżącego roku. Sprawdź, kto może być sygnalistą i jak brzmią nowe przepisy!
- Gdzie zgłosić mobbing w pracy?czas czytania5minuty04.11.2024Zastanawiasz się, jak odpowiednio zareagować na mobbing? Sprawdź, jakie kroki należy podjąć w pierwszej kolejności!
- Co to jest kultura organizacyjna firmy i jak ją zbudować?czas czytania5minuty26.10.2023Wizerunek przedsiębiorstwa buduje szereg elementów - nie tylko wygląd jego siedziby. Warto wiedzieć, jakie elementy składają się na kulturę organizacyjną firmy.
- Ryczałt za dojazdy – na czym polega? Ile wynosi?czas czytania6minuty21.12.2023Podróż służbowa oznacza koszty, m.in. transportu w trakcie delegacji. Podstawowym sposobem pokrycia tych wydatków jest ryczałt na dojazdy. Sprawdź ile aktualnie wynosi i jak go rozliczyć.
- Ryzyko ESG – co to jest i jak może wpływać na funkcjonowanie firmy?czas czytania6minuty16.06.2023ESG odgrywa coraz większą rolę w kształtowaniu rzeczywistości biznesowej. Dlatego wiedza na temat obliczania i minimalizowania ryzyka ESG jest potrzebna nawet w małej firmie.