Komu przysługuje urlop wypoczynkowy, ile trwa i jak go wykorzystać?

13 min

spacer łąka las urlop rodzina

Wśród wielu praw, jakie przysługują pracownikom, szczególne miejsce zajmuje prawo do wypoczynku. Wszystkim osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę przysługuje urlop wypoczynkowy. Jak liczyć jego wymiar, kogo obejmuje i co dokładnie mówią o nim przepisy? W tym artykule poznasz odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Urlop wypoczynkowy w Kodeksie pracy

Już w drugim rozdziale Kodeksu pracy ustawodawca wprowadził zapis dotyczący obowiązku zapewniania pracownikowi wypoczynku. Art. 14. wskazuje, że każdy pracownik ma do niego prawo, a regulują go przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. 

Pozornie sytuacja jest prosta: co roku pracownikowi zostaje przyznana określona pula dni urlopowych do wykorzystania i pracodawca ma obowiązek ich udzielenia. Wymiar urlopu wypoczynkowego, zasady jego przyznawania, rozliczania, a nawet wnioskowania o niego mogą jednak sprawić trudności zarówno pracownikom, jak i przedsiębiorcom. Obie grupy powinny przede wszystkim zapoznać się z przepisami prawa pracy, które bardzo skrupulatnie regulują tę kwestię. 

Najważniejszym dokumentem, w którym należy szukać informacji o przysługujących pracownikom urlopach, jest Kodeks pracy. Potwierdza on, jak ważna jest ta kwestia. Urlopom poświęcono osoby dział (siódmy), a rozpoczynający go rozdział dotyczy właśnie urlopu wypoczynkowego.

Zgodnie z art. 152. pracownikowi przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Co więcej: pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Jeżeli jednak zadajesz sobie przy tym pytanie, czy muszę iść na urlop wypoczynkowy, odpowiedź wcale nie musi być tak oczywista, ponieważ przepisy przewidują możliwość przeniesienia dni urlopowych na następny rok. W końcu trzeba je jednak wykorzystać, a wypłata ekwiwalentu pieniężnego jest możliwa wyłącznie przypadku, w którym dochodzi do rozwiązania umowy o pracę.

Urlopu należy udzielać w dni, które zgodnie z rozkładem czasu pracy są dla pracownika dniami pracy. Jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy, a udzielenie urlopu w niższym wymiarze godzinowym jest możliwe jedynie, jeżeli pozostała do wykorzystania pula urlopowa pracownika nie jest wystarczająca do udzielenia pełnego dnia urlopu.

Ponadto art. 162. Kodeksu pracy wskazuje, że urlop wypoczynkowy na wniosek pracownika może być dzielony na części, jednak w takim przypadku jedna z nich powinna trwać przynajmniej 14 dni kalendarzowych.

Zwróć uwagę, że w świetle prawa urlop wypoczynkowy przysługuje wyłącznie w sytuacji zaistnienia stosunku pracy. Nie dotyczy więc m.in. zleceniobiorców czy przedsiębiorców, którzy decydują się na świadczenie usług na zasadzie B2B.

Wymiar urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym

Łączny okres zatrudnienia jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na urlop wypoczynkowy. Ile dni w ciągu roku kalendarzowego przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na pełen etat (8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu w standardowym systemie pracy)? Jest to:

  • 20 dni – jeżeli staż pracy pracownika jest krótszy niż 10 lat,
  • 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

A co z osobami zatrudnionymi na niepełny etat? Pulę urlopową wylicza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika, a niepełne dni zaokrągla się w górę na jego korzyść. 

Przykładowo: osoba zatrudniona na pół etatu, czyli pracująca 20 godzin w tygodniu, ma możliwość wykorzystania 10 dni urlopowych, jeżeli jej łączny okres zatrudnienia jest krótszy niż 10 lat, lub 13 dni – jeżeli jest dłuższy niż 10 lat. W przypadku 3/4 etatu będzie to natomiast 15 lub 20 dni urlopu.

Długość urlopu wypoczynkowego a staż pracy

Wyliczenie samej długości urlopu wypoczynkowego nie powinno stanowić większego problemu i jest precyzyjnie określone w przepisach. Dużo większym wyzwaniem może okazać się obliczenie długości wskazanego w Kodeksie pracy okresu zatrudnienia. 

Wbrew często powielanej opinii nie dotyczy wyłącznie tego, jak długo pracownik pracował do tej pory w różnego typu przedsiębiorstwach na podstawie umowy o pracę. Pod uwagę bierze się również m.in. wcześniejszą naukę. Dzięki temu dłuższy wymiar urlopu da się uzyskać w niektórych przypadkach już po dwóch latach od momentu rozpoczęcia kariery zawodowej.

Co i w jakim stopniu wlicza się do stażu pracy?

  • Okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu czy sposób ustania stosunku pracy. Jeżeli pracownik jednocześnie był zatrudniony w kilku miejscach, to wlicza się jedynie jeden z tych okresów.
  • Okres, o który skrócono czas wypowiedzenia w przypadku zwolnienia z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, za który przyznano odszkodowanie.
  • Okres czynnej służby wojskowej.
  • Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium dla osoby bezrobotnej w trakcie szkolenia.
  • Okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie współmałżonka.
  • Okres pracy za granicą.

Poza tym do stażu wlicza się również okres nauki przewidziany programem danej szkoły:

  • Zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – nie więcej niż 3 lata;
  • Średniej szkoły zawodowej – nie więcej niż 5 lat;
  • Średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat;
  • Średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
  • Szkoły policealnej – 6 lat;
  • Szkoły wyższej – 8 lat.

W tym przypadku okres nauki nie ulega jednak sumowaniu: bierze się pod uwagę najkorzystniejszy wariant. Podobna zasada dotyczy przypadków, w których pracownik łączył wykonywanie swoich obowiązków z nauką.

Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym do okresu pracy zalicza się również okres kształcenia w szkole doktorskiej, jednak nie może być dłuższy niż 4 lata. Dotyczy to również doktoranta, który uzyskał stopień doktora, ale nie ukończył kształcenia w szkole doktorskiej z powodu zaprzestania kształcenia doktorantów w danej dyscyplinie lub podjęcia zatrudnienia w charakterze pracownika naukowego lub nauczyciela akademickiego.

Jak to wygląda w praktyce?

Absolwent studiów, który rozpoczyna karierę zawodową, w świetle przepisów ma już na swoim koncie 8 lat zatrudnienia. Przez pierwsze 2 lata będzie mu więc przysługiwać 20 dni urlopu wypoczynkowego, jednak po tym okresie zyska prawo do 26 dni wolnych. W przypadku osoby, która rozpoczęła pracę z wykształceniem średnim po liceum ogólnokształcącym, konieczne będzie zatrudnienie przez 6 lat, aby uzyskać dłuższy urlop.

Zwróć uwagę, że do stażu pracy wykorzystywanego do określania liczby dni urlopowych nie jest zaliczany między innymi okres prowadzenia działalności gospodarczej. Może się wobec tego okazać, że osoba, która od wielu lat prowadzi własną firmę, w przypadku przejścia na etat będzie musiała pracować przez dłuższy czas, zanim uzyska prawo do większej liczby dni wolnych. Podobna zależność dotyczy również m.in. wykonywania obowiązków na podstawie umów cywilnoprawnych. 

Pieniądze za urlop wypoczynkowy: jak obliczyć wynagrodzenie?

Zasady określone przez ustawodawcę są proste: urlop wypoczynkowy ma być podstawowym prawem pracownika, wobec czego pracodawca jest zobowiązany do jego udzielania w ściśle określonej długości w ciągu roku. Korzystanie z tego prawa nie może rzecz jasna oznaczać dla pracownika strat finansowych. Czy urlop wypoczynkowy jest płatny 100%? Art. 172. określa jednoznacznie, że za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje takie samo wynagrodzenie, jakie otrzymywałby, gdyby w tym czasie pracował.

Bierze się przy tym pod uwagę nie tylko wysokość zasadniczego wynagrodzenia, ale również zmiennych składników, w tym premie wynikające z regulaminu pracy, dodatki czy dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny. W tych obliczeniach nie uwzględnia się jednak kilku składników, np. nagród jubileuszowych, wypłaconych ekwiwalentów za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, wynagrodzeń za czas niezawinionego przestoju czy pozostawania w gotowości do pracy. 

W przypadku zmiennych składników wynagrodzenia, do obliczeń można wykorzystać przeciętne wynagrodzenie z okresu 3 miesięcy poprzedzających udzielenie urlopu lub 12 miesięcy w przypadku znaczących wahań wynagrodzenia. 

Jak obliczyć wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy przy stawce godzinowej? W pierwszym kroku należy obliczyć wymiar wynagrodzenia we wskazanym wyżej okresie (3 lub 12 miesięcy), a następnie podzielić go przez liczbę przepracowanych godzin. Pozwoli to ustalić stawkę za jedną godzinę urlopu, którą następnie należy pomnożyć przez liczbę godzin przysługującego pracownikowi urlopu.   

Jak złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy?

Przepisy nie wskazują, jak powinien wyglądać sam proces ubiegania się o urlop. Wiele firm decyduje się na wprowadzenie specjalnych wniosków urlopowych, które pozwalają uporządkować cały proces zarówno z perspektywy samych pracowników, jak i działów kadr. Co ważne: nie istnieje jeden obowiązujący wzór wniosku urlopowego. W świetle przepisów o urlop można wnioskować również formie ustnej. 

Najważniejsze informacje, które powinny znaleźć się w tego typu dokumencie, to:

  • data sporządzenia wniosku,
  • nazwa firmy,
  • imię i nazwisko oraz stanowisko pracownika ubiegającego się o urlop,
  • imię i nazwisko przełożonego, do którego kierowany jest wniosek,
  • zakres dat, w których planowany jest urlop,
  • liczbę dni urlopowych,
  • podpis pracownika oraz przełożonego.

Zwróć uwagę, że samo złożenie wniosku urlopowego nie oznacza automatycznie przyznania urlopu. W szczególności pracownicy powinni pamiętać o tym, że ostateczna decyzja w tym zakresie należy do pracodawcy. Wniosek urlopowy pozwala potwierdzić, że wyraża na to zgodę oraz udokumentować ją, co może stanowić dowód np. w przypadku sporu. 

Ile dni wcześniej trzeba zgłosić urlop wypoczynkowy? Przepisy nie wskazują jednoznacznej daty. Jedyna informacja zawarta w Kodeksie pracy dotyczy urlopu na żądanie, o którym należy poinformować najpóźniej w dniu, w którym pracownik chce z niego skorzystać. 

Bez wątpienia wniosek warto złożyć jak najwcześniej: znacznie zwiększy to szanse na to, że pracodawca wyrazi zgodę na urlop we wskazanym terminie.

Niewykorzystany urlop wypoczynkowy

Cel ustawodawcy jest prosty: pracownik powinien wykorzystywać całą należną mu pulę urlopu wypoczynkowego w danym roku. Oczywiście nie zawsze ma to miejsce. Wówczas dni wolne przechodzą na kolejny rok, jednak dzieje się to jednorazowo, a prawo pracy wskazuje, na jakich zasadach pracodawca powinien umożliwić sięgnięcie po zaległy urlop wypoczynkowy. Do kiedy wykorzystać go zgodnie z przepisami? 

Art. 168. Kodeksu pracy wyjaśnia, że urlop niewykorzystany w konkretnym roku musi być udzielony pracownikowi najpóźniej do 30 września następującego po nim roku kalendarzowego. Nie dotyczy to jednak urlopu na żądanie, którego nie można przenieść na kolejny rok i którego wymiar to w każdym roku 4 dni.

Przykładowo: jeżeli w 2022 roku pracownik wykorzystał 20 dni urlopowych (z 26 dni, które przysługiwały mu w związku z jego okresem zatrudnienia), 6 dni urlopowych będzie musiał wykorzystać do 30 września 2023 roku. Pracodawca będzie mógł również bez zgody pracownika wysłać go na 6 dni zaległego urlopu. Nie dotyczy to np. kobiet przebywających na macierzyńskim – w ich wypadku zaległy urlop przedawnia się dopiero po 3 latach. Przykładowo: pracownica, która nie wykorzystała urlopu wypoczynkowego i której nie można go udzielić w następnym roku (np. ze względu na przejście na urlop macierzyński), będzie mogła wykorzystać zaległe dni wolne po powrocie. 

Kiedy przysługuje urlop wypoczynkowy w nowej pracy?

W przypadku osoby, która zmienia pracodawcę i nie jest to dla niej pierwszy rok pracy, ustalenie liczby przysługujących dni jest stosunkowo proste. Zarówno u dotychczasowego, jak i kolejnego pracodawcy, liczbę dni urlopowych ustala się proporcjonalnie, o ile oczywiście przed ustaniem stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy pracownik nie wykorzystał pełnej puli przysługującego mu urlopu. 

Jeżeli zatrudnienie u kolejnego pracodawcy dotyczy czasu krótszego niż do końca danego roku kalendarzowego, konieczne będzie proporcjonalne obliczenie przysługujących dni do końca okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym. Jeden miesiąc to przy tym 1/12 całkowitej puli urlopowej.

Przykład: pracownik, któremu ze względu na łączny okres pracy przysługuje 26 dni urlopowych, pracuje u dotychczasowego pracodawcy do 30 czerwca, a od 1 lipca podejmuje zatrudnienie u nowego pracodawcy. W związku z tym u każdego z nich będzie dysponował 13 dniami urlopu wypoczynkowego (po 6/12 z łącznej liczby 26 dni).

Co, jeśli pracownik wykorzystał u dotychczasowego pracodawcy większą liczbę dni? Po prostu odejmuje się je z puli dostępnej do końca danego roku.

Inaczej wygląda nabywanie prawa do urlopu w przypadku pracowników, którzy po raz pierwszy są zatrudniani na podstawie umowy o pracę. Co ważne: dotyczy to nie tylko osób, które podejmują pierwsze w ogóle zatrudnienie, ale również pracowników, którzy wcześniej prowadzili własną działalność gospodarczą czy wykonywali pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. W takim przypadku uprawnienia nabywa się z dołu – za każde przepracowane 30 dni przysługuje 1/12 należnej puli urlopowej.

Wobec tego, jeżeli pracownik podejmuje pracę od 1 stycznia, prawo do urlopu zyska 1 lutego. Nie będzie to jednak od razu cała suma przysługujących mu ze względu na staż pracy 20 dni, ale 1/12 tego wymiaru, czyli 1.66 dnia (zaokrąglane do dwóch dni urlopowych). 

Pamiętaj, że dotyczy to wyłącznie pierwszego roku zatrudnienia. W kolejnych latach prawo do urlopu nabywa się z góry już 1 stycznia. Co ciekawe, nie ma przy tym znaczenia, ile dany pracownik przepracował na podstawie umowy o pracę we wcześniejszych latach. Przykładowo, jeżeli pracownik w 2022 roku pracował pomiędzy lutym a kwietniem na podstawie umowy o pracę, już w 2023 roku będzie mu przysługiwać 20 dni urlopowych.

Kiedy należy wypłacić ekwiwalent urlopowy?

Często powielanym mitem na temat niewykorzystanych w danym roku dni urlopowych jest przekonanie o konieczności wypłacania za nie ekwiwalentu pieniężnego. Część pracowników uważa, że może w ten sposób zyskać pewną formę dodatkowego wynagrodzenia za niewykorzystany urlop. To jednak błędne przeświadczenie. Ekwiwalent pieniężny będzie wypłacony jedynie, jeżeli dochodzi do rozwiązania umowy

Poza tym należy zwrócić uwagę, że w okresie wypowiedzenia pracownik jest zobowiązany do wykorzystania przysługującego mu urlopu, jeżeli pracodawca mu go udzieli. W praktyce to więc druga z sytuacji, w których pracodawca zyskuje możliwość wysłania pracownika na urlop bez konieczności konsultacji z nim.

Urlop wypoczynkowy – obowiązki informacyjne pracodawcy

Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca ma również obowiązek informacyjny względem pracownika. W ciągu maksymalnie 7 dni od zawarcia umowy o pracę powinien poinformować go m.in. o przysługującym wymiarze urlopu wypoczynkowego. Konieczne jest także informowanie pracownika o zmianie przysługującej mu liczby dni urlopowych, kiedy nabędzie takie uprawnienia w związku z przekroczeniem wskazanego w ustawie łącznego stażu pracy.

Jak rozpisać urlop wypoczynkowy? To wymagające zadanie. Zgodnie z art. 163. Kodeksu pracy urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Za jego ustalanie odpowiada pracodawca, jednak powinien brać pod uwagę z jednej strony konieczność zapewnienia kontynuacji prac, a z drugiej również wnioski samych pracowników. 

Plan urlopów powinien być podany do wiadomości pracowników, jednak przepisy pozostawiają pewną dowolność co do formy spełnienia tego obowiązku informacyjnego, wskazując, że należy zrobić to „w sposób przyjęty u danego pracodawcy”. Jednocześnie organizacja związkowa działająca w zakładzie pracy może wyrazić zgodę na to, aby pracodawca nie ustalał planu urlopów. Jeżeli nie ma takiej organizacji, możliwe jest również zdecydowanie o terminie urlopu po porozumieniu z pracownikiem.

Poza wskazanymi kwestiami pracodawca musi również uwzględniać m.in. przysługujące poszczególnym pracownikom dni wolne (biorąc pod uwagę również pracowników, którzy nabywają je dopiero w trakcie trwania konkretnego roku), a także odpowiednio dzielić przysługujący każdej osobie urlop wypoczynkowy. Ile dni ciągiem powinien trwać? Przepisy wskazują na 14 następujących po sobie dni (w to wliczają się również dni wolne od pracy).

Osoby korzystające z urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego powinny zdawać sobie sprawę z tego, że w przypadku tych szczególnych form urlopów, których celem jest skupienie się na opiece nad dzieckiem, pracownica lub pracownik nie tracą uprawnień związanych z urlopem wypoczynkowym. Przysługują im więc na standardowych zasadach.

Jak wygląda urlop wypoczynkowy po macierzyńskim? Kodeks pracy w art. 163. jasno wskazuje, że zarówno matka, jak i ojciec, który korzysta z urlopu macierzyńskiego, mogą skorzystać z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po macierzyńskim.

Inaczej wygląda jednak urlop wychowawczy a urlop wypoczynkowy. Zgodnie z art. 155 Kodeksu pracy pracownikom, którzy w danym roku wracają do pracy po minimum miesięcznym urlopie wychowawczym, nalicza się proporcjonalny urlop. Każdy miesiąc przebywania na urlopie wychowawczym zmniejsza wymiar dostępnego urlopu wypoczynkowego o 1/12. Co ważne, dzieje się tak wyłącznie wtedy, jeśli pracownik przebywał na urlopie wychowawczym 1 stycznia, czyli w dniu, w którym nabywa się prawo do urlopu wypoczynkowego na dany rok. W innym wypadku, np. jeśli urlop wychowawczy rozpocznie się 2 stycznia, pracownikowi za dany rok przysługuje pełny urlop wypoczynkowy. 

Czy można zmienić termin urlopu wypoczynkowego?

Oczywiście może zdarzyć się, że wcześniej stworzone plany ulegną zmianom. Złożenie wniosku o urlop i przyjęcie go przez pracodawcę nie jest równoznaczne z tym, że pracownik bezwzględnie musi skorzystać z przysługującego mu odpoczynku w tym właśnie terminie. Zgodnie z art. 164. na wniosek pracownika możliwe jest przesunięcie daty urlopu, jednak musi to być motywowane ważnymi przyczynami. 

Co można uznać za takie ważne okoliczności? Przepisy nie wskazują jednoznacznie, mówią jednak o sytuacjach, w których niemożliwe jest wykorzystanie urlopu wypoczynkowego zgodnie z jego przeznaczeniem. W praktyce wiele zależy od indywidualnych ustaleń pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Za ważne przyczyny można uznać np. odwołanie przez organizatora zaplanowanego wyjazdu wakacyjnego czy konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.

Zwróć także uwagę, że ten sam artykuł wskazuje, że przesunięcie terminu urlopu jest dopuszczalne w przypadku wystąpienia szczególnych potrzeb pracodawcy, jeśli nieobecność pracownika doprowadziłaby do poważnych zakłóceń toku pracy. 

Pracodawca jest zobowiązany do przesunięcia urlopu pracownika, w przypadku ściśle określonych sytuacji, które uniemożliwiły rozpoczęcie urlopu w ustalonym terminie. Należą do nich: 

  • czasowa niezdolność do pracy w związku z chorobą, 
  • konieczność przebywania w izolacji w związku z chorobą zakaźną, 
  • fakt powołania na ćwiczenia wojskowe pasywnej rezerwy, 
  • obowiązek stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie,
  • obowiązek stawienia się do pełnienia służby w aktywnej rezerwie na czas do 3 miesięcy, 
  • urlop macierzyński.

Jeżeli w związku ze wskazanymi wyżej przyczynami pracownik nie będzie mógł wykorzystać części urlopu wypoczynkowego, wtedy pracodawca jest zobowiązany do udzielenia go w późniejszym terminie.

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli zachorujesz w połowie dwutygodniowego urlopu i otrzymasz zwolnienie lekarskie trwające do jego zakończenia, dni, w których będziesz przebywać na L4, nie zostaną odliczone od urlopu i będziesz mógł je wykorzystać później.

Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego

Co dzieje się, jeśli pracownik udał się już na urlop, ale okazuje się, że bez jego osobistego udziału niemożliwe jest np. rozwiązanie niespodziewanego problemu, który uniemożliwia funkcjonowanie przedsiębiorstwa? Zgodnie z art. 167. Kodeksu pracy pracodawca jest uprawniony do odwołania pracownika z urlopu wyłącznie w sytuacji, w której okoliczności wymagające jego obecności nie mogły być przewidziane w chwili rozpoczynania przez niego urlopu. Co do nich należy? Np. awaria urządzenia, którą jest w stanie usunąć jedynie konkretny pracownik albo czynności kontrolne wymagające udziału tej osoby.

Przepisy dbają więc o to, aby odwoływanie pracowników z urlopu nie było nadużywane. Pracownik jednak nie może nie stawić się na wezwanie pracodawcy. Jest ono traktowane jako polecenie służbowe, którego zlekceważenie stanowi naruszenie obowiązków pracownika, a więc jest podstawą do wypowiedzenia umowy o pracę. 

Co szczególnie ważne z perspektywy pracownika: pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów, jakie poniósł pracownik bezpośrednio w związku z przerwaniem jego urlopu. Może być to więc np. koszt biletów lotniczych czy zwrot za niewykorzystane noclegi. Oczywiście niewykorzystane dni urlopowe pracownik może wykorzystać w późniejszym czasie.

Komu przysługują dodatkowe dni urlopu wypoczynkowego?

Niektóre grupy pracowników mają prawo do skorzystania z dłuższego urlopu wypoczynkowego. Dotyczy to między innymi pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, przysługuje im dodatkowe 10 dni urlopu. Taki pracownik ma więc do dyspozycji 30 dni urlopu, jeżeli jest łącznie zatrudniony krócej niż 10 lat, oraz 36 dni, jeśli jego staż jest dłuższy. Również w tym przypadku niepełny etat będzie skutkował koniecznością proporcjonalnego przeliczenia należnego urlopu.

Co ważne: prawo do dodatkowego urlopu pracownik niepełnosprawny nabywa po przepracowaniu roku od wydania orzeczenia o niepełnosprawności. Jeżeli np. pracownik otrzymał orzeczenie o zaliczeniu do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności 25 lipca 2022 roku, prawo do dłuższego urlopu, w całości, nabywa 24 lipca 2023 roku. Poza tym dodatkowe dni przechodzą na kolejny rok, podobnie jak podstawowa pula urlopu wypoczynkowego.

Nabycie dodatkowych dni wolnych nie jest jednak możliwe, jeżeli pracownik niepełnosprawny ma prawo do urlopu dłuższego niż 26 dni w związku z wykonywanym zawodem. Przysługuje on między innymi nauczycielom czy sędziom. Zasady, jak obliczyć urlop wypoczynkowy nauczyciela, są ujęte w Karcie Nauczyciela i tam znajdują się szczegółowe regulacje dotyczące tego zawodu.

Urlop wypoczynkowy a urlop na żądanie i urlop okolicznościowy

W obowiązującym prawie pracy występuje kilka rodzajów urlopów, do których uprawniony jest pracownik. Jednym z nich jest tak zwany urlop na żądanie. W myśl przepisów pracodawca jest zobowiązany do udzielenia go na żądanie pracownika i we wskazanym przez niego terminie. Pracownik może zgłosić urlop najpóźniej w dniu, w którym chce z niego skorzystać. Co ważne: jego łączny czas nie może przekraczać 4 dni w ciągu roku niezależnie od liczby firm, w których dana osoba pracuje na etacie. 

Dodatkowe dni wolne można również uzyskać w ramach urlopu okolicznościowego. Jak sama nazwa wskazuje, jest udzielany w związku z ważnymi wydarzeniami, jakie mają miejsce w życiu pracownika. Te dni wolne nie wliczają się do puli urlopu wypoczynkowego. Ile może wynosić urlop okolicznościowy? W przypadku ślubu, urodzenia dziecka, zgonu i pogrzebu najbliższych dla pracownika osób (współmałżonka, dziecka, rodzica, ojczyma lub macochy) są to 2 dni. Oczywiście pracodawca może również zdecydować o większej liczbie dni wolnych. Ich pula nie może być jednak niższa od tej, którą wskazuje Kodeks pracy.

Na krótszy, jednodniowy urlop okolicznościowy, pracownicy mogą liczyć w przypadku ślubu dziecka, a także zgonu i pogrzebu rodzeństwa, teściów, dziadków i osób pozostających na utrzymaniu lub pod opieką pracownika.

Czy ten artykuł był przydatny?
średnia: 0 | 0 ocen

Przeglądaj tematy