Składka zdrowotna a podatek liniowy

Składka zdrowotna może być znacznym obciążeniem dla przedsiębiorcy. Dotyczy to również tych podatników, którzy wybrali podatek liniowy. Jaka składka zdrowotna znajdzie zastosowanie w takim przypadku, jak poprawnie ją obliczyć i uregulować? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.

Składka zdrowotna przy podatku liniowym

1 stycznia 2022 roku, wraz z wejściem w życie tak zwanego Polskiego Ładu, zmianie uległy między innymi zasady odprowadzania składki zdrowotnej – dotyczy to zarówno podatników zatrudnionych np. na podstawie umowy o pracę, jak i przedsiębiorców. Przede wszystkim wysokość składki została uzależniona od dochodu (w przypadku podatku liniowego i skali podatkowej) lub osiąganego w ciągu roku przychodu (dla podatników rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych). Zmiany objęły również odliczenie składek zdrowotnych. Wcześniej część składki zdrowotnej można było odliczyć od podatku. Od 1 stycznia 2022 roku rząd zlikwidował tę możliwość i dopiero w trakcie roku umożliwił częściowe obniżenie podstawy opodatkowania w przypadku podatku liniowego i ryczałtu (z uwzględnieniem limitów dla obu form).

Składka zdrowotna na podatku liniowym wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki, czyli dochodu osiągniętego w ramach działalności gospodarczej. Składkę należy regulować co miesiąc, obliczając ją na podstawie dochodu za miesiąc poprzedzający ten, za który jest opłacana. Płatność w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej przypada na 20. dzień następnego miesiąca. Przykładowo: dochód osiągnięty w kwietniu jest podstawą do obliczenia wysokości podstawy dla składki zdrowotnej za maj. Termin jej płatności to natomiast 20 czerwca.

Możliwe jest także odliczenie od dochodu lub zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Można to zrobić do wysokości limitu określanego na każdy rok – w 2023 roku wynosi on 10 200 zł. 

Na jaki rachunek powinna trafić składka zdrowotna? Od 2018 roku każdy przedsiębiorca otrzymuje indywidualny numer rachunku składkowego (NRS), na jaki powinien wpłacać wszystkie składki. Swój NRS możesz sprawdzić na stronie: https://eskladka.pl/Home. Wysokość składek podlegających wpłacie określa się na podstawie złożonej deklaracji DRA.

Jak widzisz, kluczową rolę odgrywa właściwe ustalenie składki zdrowotnej na podatku liniowym. Jak obliczyć, ile wyniesie zobowiązanie? Wystarczy, że osiągnięty w danym miesiącu dochód (a więc przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) pomnożysz przez 4,9%. Na przykład: jeśli we wrześniu podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, czyli dochód, jaki wypracowała Twoja firma, wyniósł 10 000 zł, składka zdrowotna będzie wynosić 490 zł. 

Minimalna składka zdrowotna dla podatku liniowego

Choć podstawą wyliczenia składki jest wysokość dochodu osiągniętego w danym okresie, musisz zwrócić uwagę na minimalną wartość miesięczną, z jaką wiąże się ubezpieczenie zdrowotne. Podatek liniowy i skala podatkowa ustalają ją na poziomie 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego (który rozpoczyna się 1 lutego, a kończy 31 stycznia). Jeżeli należna składka obliczona na podstawie Twojego miesięcznego dochodu będzie niższa, musisz więc i tak opłacić składkę minimalną.

Jak to dokładnie działa? Załóżmy, że Twoja firma wykazała 6 000 zł dochodu. 4,9% od tej kwoty to 294 zł, a więc mniej od składki minimalnej. W związku tym składka należna do zapłaty wyniesie 314,10 zł.

Co z możliwością ujęcia zapłaconej składki zdrowotnej w kosztach lub odliczenia jej od dochodu?

Podatnicy rozliczający się na podstawie podatku liniowego mogą opłacone składki na ubezpieczenie społeczne i składkę zdrowotną do limitu uwzględnić w kosztach podatkowych lub odliczyć od dochodu. W kosztach można ująć również składki na fundusz pracy (FP) oraz fundusz solidarnościowy (FS).

Warto pamiętać, że w przypadku rozliczenia na skali podatkowej nie ma możliwości dokonania odliczeń składek zdrowotnych. Ryczałtowcy mogą natomiast obniżyć przychody o połowę opłaconych składek zdrowotnych. 

Limit odliczenia składki zdrowotnej dla liniowców

Zwróć uwagę, że masz możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu lub odliczenia od dochodu jedynie opłaconych składek zdrowotnych. Obowiązuje przy tym limit, który w 2023 roku wynosi 10 200 zł (dla porównania w 2022 roku było to 8 700 zł).

Jak widzisz, jeśli wybierzesz podatek liniowy, odliczenia możesz dokonać na dwa sposoby. Składka zdrowotna w kosztach może okazać się właściwym rozwiązaniem, ponieważ pozwala nie tylko na obniżenie samego podatku dochodowego, ale również podstawy ustalenia składki zdrowotnej (której wysokość jest uzależniona od dochodu). Jak łatwo obliczyć, w takiej sytuacji – przy zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu pełnej kwoty 10 200 zł – łączna oszczędność wynosi 2 437,80 zł. Przy jej odliczeniu od podstawy opodatkowania będzie to natomiast 1 938 zł. 

Składka zdrowotna w podatku liniowym a rozliczenie roczne

Podobnie jak w przypadku należności z tytułu podatku dochodowego, obok opłacanych w ciągu roku składek zdrowotnych, konieczne jest także rozliczenie tych należności w stosunku rocznym. Nie bierze się jednak pod uwagę roku kalendarzowego, ale rok składkowy (trwający od 1 lutego do 31 stycznia następnego roku). W rozliczeniu rocznym uwzględnia się składki należne z deklaracji DRA od 1. do 12., płatne w okresie od lutego do stycznia następnego roku. Są to składki zdrowotne obliczane na podstawie dochodu za dany rok.

Musisz więc przede wszystkim obliczyć, ile wynosi roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej. Podatek liniowy i skala podatkowa bazują pod tym względem oczywiście na dochodzie z działalności gospodarczej za dany rok podatkowy. Odliczeniu podlegają również opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. 

Nie uwzględnia się przy tym:

• przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym (uwzględnione powinny zostać jednak przychody zwolnione z podatku dochodowego w ramach ulg PIT zero na powrót, dla rodzin 4+ czy dla pracujących seniorów, a także przychody osiągnięte w ramach działalności prowadzonej w specjalnej strefie ekonomicznej lub w ramach inicjatyw wskazanych w Ustawie o wspieraniu nowych inwestycji);
• przychodów i kosztów uzyskania przychodów w okresie zawieszenia działalności;
• przychodów za okres, w którym stosowano zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej oraz nie podlegało się ubezpieczeniu zdrowotnemu. 

Pod uwagę musisz wziąć także różnice remanentowe. Jeśli remanent końcowy jest niższy od początkowego, to różnicę uwzględnia się w obliczeniu składki zdrowotnej za styczeń nowego roku lub w rozliczeniu rocznym. W odwrotnej sytuacji nie uwzględnia się różnicy remanentowej.

Zwróć uwagę, że roczny wymiar opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne nie może być niższy od minimalnej rocznej podstawy wymiaru. Aby ją obliczyć, należy pomnożyć kwotę wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w pierwszym miesiącu roku składkowego przez liczbę miesięcy, w jakich ubezpieczony podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku, którego dotyczy rozliczenie. 

Rozliczenie roczne powinno zostać przekazane w ramach deklaracji ZUS DRA lub ZUS RCA za kwiecień roku następującego po roku, którego dotyczy. W praktyce należy przekazać je do zakładu ubezpieczeń społecznych w wersji elektronicznej do 20 maja. Otrzymany wynik porównaj z wysokością opłaconych w ciągu roku składek miesięcznych. W przypadku wystąpienia niedopłaty należy ją pokryć – w tym przypadku termin to również 20 maja. Jeżeli zostanie stwierdzona nadpłata, przysługuje Ci zwrot środków. ZUS utworzy wniosek o zwrot nadpłaty, który pojawi się w profilu płatnika ZUS PUE. Aby odzyskać środki, podpisz go w wersji elektronicznej i wyślij. W 2023 roku ubezpieczeni mieli na to czas do 1 czerwca, a do 1 sierpnia ZUS dokonywał zwrotu na wskazany we wniosku rachunek. Dokładne terminy obowiązujące w roku 2024 nie są jeszcze znane.