Mały ZUS a Duży ZUS – jakie są różnice?

Korzystanie z preferencyjnych stawek zusowskich to możliwość, która dla wielu osób decydujących się na założenie własnej firmy jest bardzo atrakcyjna. Wiąże się jednak także z pewnymi wymogami, z których koniecznie trzeba zdawać sobie sprawę. W niniejszym artykule opisujemy różnice między zasadami obowiązującymi przy tzw. Małym ZUS-ie i ZUS-ie w pełnej wysokości.   

Czym jest i ile trwa tzw. Mały ZUS, czyli ZUS Preferencyjny?

Preferencyjny ZUS, zwany Małym ZUS-em, to dla nowych firm – obok Ulgi na start i Małego ZUS-u Plus – jedna z ulg umożliwiających płacenie składek na ubezpieczenia społeczne w niższej wysokości. Po spełnieniu określonych warunków możesz go opłacać aż przez 24 kolejne miesiące kalendarzowe.

Od razu uspokajamy też, że nie musisz się zastanawiać, do jakiej kwoty jest tzw. Mały ZUS. W przypadku tej ulgi nie obowiązuje żaden limit dochodów czy przychodów. Z tych preferencyjnych składek korzystać może każdy nowy przedsiębiorca, który w ostatnich 5 latach przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie prowadził innej oraz który nie świadczy usług dla byłego pracodawcy (w zakresie zadań wykonywanych jako pracownik w tym lub poprzednim roku kalendarzowym).

Preferencyjny ZUS – stawki, czyli jakie składki trzeba płacić na Małym ZUS-ie?

Składki w ramach Preferencyjnego ZUS-u płacisz od podstawy, która nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (a więc obecnie 1399,80zł).
Minimalna wysokość składek to odpowiednio:

• ubezpieczenie emerytalne: 273,24 zł (19,52% z kwoty 1399,80 zł);
• ubezpieczenie rentowe: 111,98 zł (8% z kwoty 1399,80 zł);
• ubezpieczenie wypadkowe: 23,38 zł (1,67% z kwoty 1399,80 zł);
• dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: 34,30 zł (2,45% z kwoty 1399,80 zł).

Sumaryczna kwota składek na ubezpieczenia społeczne wynosi więc 442,90 zł z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym oraz 408,60 zł bez tego ubezpieczenia.

Preferencyjny ZUS a składka zdrowotna – co warto wiedzieć?

Zarówno Ulga na start, jak i Preferencyjny ZUS oraz Mały ZUS Plus nie obejmują składki zdrowotnej. Oznacza to, że bez względu na to, czy zdecydujesz się na program umożliwiający płacenie niższych składek, czy też pozostaniesz na Dużym ZUS-ie, zawsze musisz opłacać składkę zdrowotną w pełnej wysokości. Kwota zależy od formy opodatkowania.

• Składka zdrowotna na skali podatkowej to 9% dochodów uzyskanych w poprzednim miesiącu (ale nie mniej niż 314,96 zł). Dotyczy to dochodów do 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia – powyżej tego progu dodatkowo należy doliczyć 4,9% od nadwyżki.
• Składka zdrowotna przy podatku liniowym to: 4,9% dochodu uzyskanego w poprzednim miesiącu (ale nie mniej niż 314,96 zł). Minimalna składka obowiązuje do dochodu 6427,70 zł, powyżej tej kwoty obowiązuje składka 4,9% od 100% dochodu.
• Składka zdrowotna ryczałtowców to 9% od odpowiedniego procentu przeciętnego wynagrodzenia w zależności od przychodu rocznego.

Co ważne, 1 stycznia 2025 weszła w życie Ustawa z dnia 6 grudnia o zmianie zasad ustalania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, wprowadzająca pojęcie roku składkowego w przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych. Będzie on obowiązywał od 1 lutego do 31 stycznia roku następnego, co oznacza, że wysokość składki dla rozliczających się na zasadach ogólnych będzie następująca:

• za styczeń 2025 roku: minimalna podstawa to 4242,00 zł, a minimalna składka to 381,78 zł;
• od lutego 2025 roku do stycznia 2026 roku: minimalna podstawa to 3499,50 zł, a minimalna składka to 314,96 zł.

Ile wynosi pełna składka ZUS?

Pełne składki ZUS, płacone w ramach Dużego ZUS-u, obliczane są na podstawie 60% kwoty prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę w danym roku. Ponieważ w 2024 r. 60% tej kwoty to dokładnie 5203,80 zł, to obecnie poszczególne składki w ramach Dużego ZUS-u wynoszą:

• ubezpieczenie emerytalne: 1015,78 zł (19,52% z kwoty 5203,80 zł);
• ubezpieczenie rentowe: 416,30 zł (8% z kwoty 5203,80 zł);
• ubezpieczenie wypadkowe: 86,90 zł (1,67% z kwoty 5203,80 zł);
• dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: 127,49 zł (2,45% z kwoty 5203,80 zł).

W sumie Duży ZUS to więc miesięczny koszt wynoszący 1646,47 zł z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym i 1518,98 zł bez tego ubezpieczenia. Pamiętaj, że jeżeli zatrudniasz pracowników, to do powyższego wydatku musisz doliczyć jeszcze składkę na Fundusz Pracy, która obecnie wynosi 127,49 zł (2,45% z kwoty 5203,80 zł).

Zasady obowiązywania: kiedy tzw. Mały ZUS, a kiedy Duży ZUS?

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne oznaczają niższą wysokość świadczeń, które mogą Ci przysługiwać z tytułu:

• ubezpieczenia chorobowego (obejmującego nie tylko zasiłek chorobowy, ale także m.in. zasiłek macierzyński oraz opiekuńczy),
• ubezpieczenia wypadkowego,
• ubezpieczenia emerytalnego,
• ubezpieczenia rentowego.

Koniecznie pamiętaj o tym, zanim zdecydujesz się skorzystać z możliwości płacenia składek w preferencyjnej wysokości. Jeśli jednak chcesz obniżyć zobowiązania, po spełnieniu określonych warunków możesz skorzystać z kilku programów pozwalających obniżyć składki na ubezpieczenia społeczne, a więc z:

• Ulgi na start,
• Preferencyjnego ZUS-u,
• Małego ZUS-u Plus.

Pamiętaj jedynie, że nie możesz korzystać z powyższych ulg w tym samym czasie.