Jak wykupić samochód z leasingu?

Leasing jest chętnie wybieraną formą finansowania firmowych inwestycji. W większości przypadków leasingobiorca ma między innymi możliwość określenia, co chce zrobić z autem po zakończeniu umowy. Jedną z opcji dostępnych dla przedsiębiorców korzystających z leasingu jest wykup samochodu. To rozwiązanie może być korzystne nawet pomimo ostatnich zmian w prawie. Jeśli zastanawiasz się, jak obecnie wygląda wykup i co trzeba zrobić, aby z niego skorzystać, poniżej znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Rodzaj leasingu a wykup samochodu

Leasing może przyjmować różne formy. Najczęściej mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym: właścicielem przedmiotu umowy (do momentu jej wygaśnięcia) jest leasingodawca, który jest również upoważniony do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Leasingobiorca może korzystać z przedmiotu leasingu (np. samochodu osobowego) na określonych warunkach w zamian za regulowanie rat leasingowych. Strony ustalają między sobą m.in. wysokość wpłaty początkowej oraz kwoty wykupu. 

W przypadku wykupu po wpłaceniu określonej kwoty leasingodawca przenosi na leasingobiorcę własność pojazdu. Po wykupie auto może wejść do majątku firmy, jednak przedsiębiorca może też zrezygnować z księgowania faktury za wykup i wprowadzenia go do środków trwałych przedsiębiorstwa, a następnie wykorzystywać pojazd prywatnie. Przed ustaleniem warunków leasingu warto dowiedzieć się, z jakimi kosztami podatkowymi będzie się to wiązać i w jaki sposób podchodzą do tego aktualnie obowiązujące przepisy.

Drugą dostępną postacią leasingu jest leasing finansowy. Jeżeli się na niego zdecydujesz, od samego początku przedmiot umowy będzie widniał w ewidencji środków trwałych Twojej firmy, co da Ci również możliwość jego amortyzacji. Wykupienie go z leasingu nastąpi natomiast automatycznie. Leasingu finansowego – w przeciwieństwie do leasingu operacyjnego – nie możesz potraktować jako formy elastycznego wynajmu umożliwiającego na przykład cykliczną wymianę pojazdu na nowy.

Jakie są możliwości wykupu samochodu z leasingu?

Sam wykup samochodu z leasingu nie zawsze musi oznaczać to samo. Możesz zdecydować się na jeden z dwóch modeli działania:

• wykupienie auta na firmę: pojazd może stać się składnikiem majątku Twojej firmy. W zależności od wartości wykupu możesz więc uznać go za koszt uzyskania przychodu i skorzystać z jednorazowej amortyzacji (do kwoty 10 000 zł) lub zaliczyć jako środek trwały (w tym scenariuszu masz prawo odliczenia odpisów amortyzacyjnych).
• Wykup samochodu z leasingu na cele prywatne: nie musisz księgować faktury za wykup i zaliczać jej do kosztów uzyskania przychodu. W takim przypadku samochód wejdzie do Twojego osobistego majątku, co uniemożliwi m.in. dokonywanie odpisów amortyzacyjnych czy  odliczenie podatku VAT od faktury za wykup. Oczywiście nadal istnieje możliwość korzystania z prywatnego pojazdu w ramach działalności.

Minimalny i maksymalny wykup samochodu z leasingu

Jak widzisz, jeszcze przed podpisaniem umowy leasingowej warto zdecydować, co stanie się z pojazdem po spłacie rat. Pozwoli to na określenie kwoty wykupu, która umożliwi uzyskanie jak największych korzyści w konkretnym scenariuszu. Oczywiście leasingodawcy w różny sposób podchodzą do tej kwestii. Wartość końcowa uzależniona jest między innymi od rodzaju samochodu i długości finansowania. 

Minimalny wykup może wynieść natomiast nawet 0,1% wartości. W takim scenariuszu pod uwagę bierze się jednak również okres leasingu: w przypadku najkrótszych dostępnych umów (w związku z przepisami dla samochodów osobowych okres leasingu nie może być krótszy niż 24 miesiące) minimalny wykup wynosi 19%. W przypadku umów trwających 3 lata i dłużej ustalenie minimalnej kwoty wykupu będzie bardziej elastyczne.

Korzyści wykupu niskiego

Niski wykup oznacza możliwość nabycia pojazdu za niską kwotę, jednak znajduje oczywiście przełożenie na wysokość rat spłacanych w trakcie trwania umowy. W wielu przypadkach może jednak okazać się korzystny. Kiedy warto o nim pomyśleć?

• Chcesz korzystać z pojazdu przez dłuższy czas i przejąć własność? Jeżeli chcesz korzystać z jednego samochodu dłużej i nie zamierzasz wymieniać go na nowy, niski wykup może być dobrym rozwiązaniem. W takim przypadku leasing zadziała podobnie do kredytu samochodowego.
• Planujesz wykup samochodu z leasingu do użytkowania prywatnego? Niski wykup pozwoli Ci stosunkowo tanio przejąć własność pojazdu i użytkować go poza działalnością gospodarczą. W takim scenariuszu większy zysk oznacza tani wykup pojazdu.
• Chcesz wykupić samochód z leasingu i go sprzedać? Pamiętaj, że jeżeli wykup miał miejsce po 1 stycznia 2022 roku, do powstania przychodu nie dojdzie po upływie 6 lat. Jeżeli sprzedasz pojazd wcześniej, konieczne będzie zapłacenie z tego tytułu podatku dochodowego. Niski wykup oznacza dobre warunki finansowania. Z perspektywy leasingodawcy niska kwota wykupu (zwłaszcza jeżeli towarzyszy jej stosunkowo wysoka opłata wstępna) oznaczają niższe ryzyko, co może oznaczać atrakcyjniejsze warunki umowy.

Zalety wysokiego wykupu

Wielu przedsiębiorców decyduje się jednak na zastosowanie wysokiego wykupu. Takie rozwiązanie okaże się szczególnie korzystne, jeśli:

• chcesz amortyzować pojazd przez dłuższy czas: im wyższa kwota wykupu, tym większe korzyści przyniesie Ci amortyzacja pojazdu po jego wykupieniu. Pozwoli Ci to jeszcze efektywniej obniżać dochód. To także korzystne rozwiązanie w przypadku aut o wysokiej wartości.
• Chcesz szybko sprzedać auto w ramach działalności: wyższa rata wykupu oznacza wyższe koszty uzyskania przychodu w danym okresie. Wykup samochodu z leasingu i sprzedaż w tym samym miesiącu może wypaść więc korzystnie. 

Wykup niski i wysoki a podatki

Kwota wykupu stanowi w świetle przepisów wartość początkową pojazdu (kwotę wskazaną na fakturze można powiększyć o dodatkowe koszty poniesione w związku z zakupem). Jego realna rynkowa wartość nie ma przy tym większego znaczenia, a obie kwoty mogą znacząco się od siebie różnić.

To natomiast znajduje bezpośrednie przełożenie zarówno na kwestię amortyzacji pojazdu, jak i podatku od jego sprzedaży po wykupieniu. Jak bardzo wpłynie to na wyliczenia?

Załóżmy, że auto o wartości początkowej 100 000 zł zostało wykupione odpowiednio za 1% wartości i 40% wartości. Przypomnijmy, że stawka amortyzacji auta wykupionego z leasingu to 20% (okres amortyzacji wynosi 5 lat). Jak wygląda wykup samochodu z leasingu a amortyzacja w tych dwóch scenariuszach?

• Miesięczny odpis amortyzacyjny przy niskim wykupie (1000 zł), wyniósłby zaledwie 16,67 zł. Jak widać, jest to zupełnie nieopłacalne rozwiązanie. Ze względu na niską wartość taki wydatek można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu.
• Przy wysokim wykupie (40 000 zł) odpis amortyzacyjny wyniesie 666,67 zł miesięcznie.

Podobna zależność dotyczy również sprzedaży pojazdu bezpośrednio po jego wykupieniu. Załóżmy, że podatnik decyduje się na sprzedaż auta za 50 000 zł. Dochód z tej transakcji wyniesie więc w przypadku wysokiego wykupu 10 000 zł, a niskiego aż 49 000 zł. To ma natomiast kluczowe znaczenie w kontekście podatku dochodowego, jaki otrzyma fiskus.

Oczywiście kluczowa jest forma opodatkowania. W przypadku podatników rozliczających się ryczałtem nie istnieje możliwość skorzystania z amortyzacji oraz sklasyfikowania kwoty wykupu jako kosztu uzyskania przychodu.

Jak rozliczyć wykup samochodu z leasingu?

Analizując poszczególne scenariusze, pod uwagę weź przede wszystkim kwestie podatkowe: z jednej strony odnoszące się do podatku dochodowego, z drugiej – podatku od towarów i usług. 

Jeśli decydujesz się na wykup samochodu z leasingu do celów prywatnych, księgowanie tego zakupu w ramach prowadzonej działalności nie będzie możliwe. Oczywiście oznacza to również, że nie możesz zakwalifikować tego wydatku jako koszt uzyskania przychodu i odliczyć podatku VAT.

Jeżeli decydujesz się na wykup pojazdu w ramach działalności, masz prawo do odliczenia podatku VAT z faktury dokumentującej wykup. Podobnie jak w przypadku spłaty standardowych rat, możesz zrobić to w 100%, jeśli wykorzystujesz auto wyłącznie w celach służbowych, oraz w połowie, jeżeli korzystasz z niego zarówno służbowo, jak i prywatnie. 

Jak zaksięgować wykup samochodu z leasingu w KPiR? Jeśli kwota wykupu jest niższa niż 10 000 zł, możesz jednorazowo rozliczyć zakup jako koszt uzyskania przychodu. Jeżeli kwota jest wyższa, pojazd powinien trafić do ewidencji środków trwałych, co umożliwi Ci dokonywanie odpisów amortyzacyjnych.

Co z podatkiem za wykup i sprzedaż samochodu z leasingu?

Do 2022 roku wystarczyło dokonać sprzedaży samochodu po upływie 6 miesięcy od wykupu na cele prywatne, aby nie doszło do powstania z tego tytułu przychodu. Spore zmiany w tym zakresie wprowadził jednak Polski Ład. Wykup samochodu z leasingu w takiej formule stał się zdecydowanie mniej korzystny. Przychód nie powstanie dopiero w przypadku sprzedaży po upływie 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miał miejsce wykup albo wycofanie auta z działalności. W przeciwnym razie dochód ze sprzedaży będzie podlegał opodatkowaniu w ramach działalności.

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu w ramach działalności oczywiście również jest możliwa – przychód należy jednak rozliczyć tak jak inne przychody firmy i zapłacić z tego tytułu podatek.

Wykup samochodu z leasingu do celów prywatnych

Jak widać, aby skorzystać ze zwolnienia z podatku od sprzedaży auta wykupionego z leasingu do celów prywatnych, trzeba liczyć się ze zdecydowanie dłuższym okresem oczekiwania. Może to jednak być korzystne rozwiązanie, jeżeli chcesz zachować samochód i użytkować go przede wszystkim prywatnie. Zwłaszcza jeżeli np. rozliczasz się ryczałtem i nie zależy Ci na generowaniu kosztów. Pamiętaj, że wykupując auto prywatnie, faktura nie może być zakwalifikowana jako koszt uzyskania przychodu. 

Prywatny samochód może być również wykorzystywany w celach służbowych – w takim przypadku zaliczać do kosztów uzyskania przychodu można wyłącznie 20% poniesionych wydatków, takich jak zakup paliwa, naprawy czy opłat za ubezpieczenia komunikacyjne.