Kapitał obrotowy netto — czym jest i jak go wyliczyć?

Płynność finansowa to jedno z najważniejszych zagadnień związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. To ona pozwala prowadzić firmę zgodnie z założeniami i rozwijać się. Istotnym parametrem jest kapitał obrotowy netto, ponieważ umożliwia on inwestowanie. Dowiedz się, czym dokładnie jest i jak obliczyć zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto.

Kapitał obrotowy netto – podstawowe informacje

Kapitał obrotowy netto (KON) jest bezpośrednio powiązany z aktywami obrotowymi, czyli składnikami majątku, które znajdują się w obrocie przedsiębiorstwa tylko przez 12 miesięcy. Tworzą go nadwyżki aktywów bieżących, co stanowi zabezpieczenie przed utratą płynności finansowej, czyli swego rodzaju poduszkę bezpieczeństwa. Dzięki niemu, w obliczu problemów, Twoja firma zdoła przetrwać bez zewnętrznego finansowania – może bowiem na bieżąco regulować swoje zobowiązania, zarówno te krótko-, jak i długoterminowe (raty kredytów, wierzytelności kontrahentów, wynagrodzenia pracowników, podatki itd.).

Kapitał przedsiębiorstwa to zespół naczyń połączonych. Brak zapłaty za jedną z należności może doprowadzić do uniemożliwienia realizacji kolejnego projektu, który miał Ci zagwarantować spory zysk. Brak płynności finansowej może w efekcie doprowadzić do zatoru płatniczego.

Kapitał obrotowy netto pozwoli Twojemu przedsiębiorstwu utrzymać płynność finansową. Jest nieoceniony w sytuacji, gdy klienci zalegają z płatnościami i pojawiają się problemy ze sprzedażą towarów lub usług. Jest on więc kluczowym wskaźnikiem w przypadku przedsiębiorstw usługowych i produkcyjnych, które są uzależnione od praw popytu i podaży oraz terminowości płatności dokonywanych przez kontrahentów.

Rodzaje kapitału obrotowego

Istnieją dwa rodzaje kapitału obrotowego:

• kapitał obrotowy brutto obejmuje bieżące aktywa przedsiębiorstwa, czyli majątek podmiotu, który jest wykorzystywany w działalności bieżącej (majątek obrotowy);
• kapitał obrotowy netto stanowi z kolei różnicę między kapitałem stałym oraz majątkiem trwałym lub aktywami bieżącymi i zobowiązaniami krótkoterminowymi.

Kapitał obrotowy netto służy finansowaniu aktywów obrotowych. Nie finansuje z kolei aktywów trwałych.

Strategie zarządzania kapitałem obrotowym

Kapitałem obrotowym można zarządzać. Wybór strategii zależy przede wszystkim od profilu działalności przedsiębiorstwa, a także sytuacji gospodarczej w kraju. Jakie rozwiązania ma do wyboru firma?

• Strategia konserwatywna zakłada finansowanie majątku obrotowego z wykorzystaniem kapitału stałego. Wiąże się to z wyższymi kosztami obsługi i jednocześnie niższym zyskiem. Z drugiej strony w przypadku jej zastosowania zmniejsza się ryzyko utraty płynności.
• Strategia umiarkowana jest związana z pośrednim utrzymywaniem kapitału obrotowego netto. Aktywa bieżące są częściowo finansowane z kapitału stałego, ale w niektórych okresach podmiot wykorzystuje w tym celu również zobowiązania bieżące. Płynność finansowa ulega więc modyfikacjom w ciągu roku. Podobnie sytuacja wygląda z kosztami i ryzykiem.
• Strategia agresywna wiąże się z finansowaniem całości aktywów bieżących z aktualnych zobowiązań i kredytów krótkoterminowych. Koszty finansowania są niskie, ale ryzyko utraty płynności – wysokie.

Którą ze strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto wybrać? Jeśli dobrze znasz rynek – w tym przede wszystkim klientów i kontrahentów – możesz pomyśleć o wdrożeniu agresywnej strategii. Dzięki temu, mimo wysokiego poziomu ryzyka, masz szansę uzyskać znaczny zysk.

Przedsiębiorstwa mające kłopoty z utrzymaniem płynności finansowej bądź dopiero rozwijające swoją działalność powinny jednak ograniczyć się do strategii konserwatywnej.

Najważniejsze zasady w zarządzaniu kapitałem obrotowym

Jeśli zarządzasz kapitałem obrotowym przedsiębiorstwa, pamiętaj o kilku kluczowych aspektach:

• ilość środków pieniężnych musi być ustalona tak, aby umożliwić regulowanie zobowiązań w terminie;
• zapasy powinny umożliwiać płynną produkcję, tak aby idealnie spełniała wymagania w zakresie wytwarzania nowych towarów (w celu m.in. obniżenia kosztów magazynowania);
• polityka kredytowa firmy musi być jasno ustalona, tak aby płatności odroczone były kontrolowane i dokonywane w terminie;
• dług krótkoterminowy wiąże się z najniższymi kosztami obsługi.

Metody obliczania kapitału obrotowego netto

Obliczanie kapitału obrotowego netto może się odbywać na dwa sposoby:

• Pierwsza metoda podchodzi do zagadnienia w ujęciu majątkowym. Od aktywów bieżących odejmuje się zobowiązania krótkoterminowe i w ten sposób otrzymuje się kapitał obrotowy netto.
• Druga opcja dotyczy ujęcia kapitałowego: sprowadza się do odjęcia od kapitału stałego aktywów trwałych.

Wartość kapitału obrotowego netto w obu przypadkach powinna być podobna. Każda z metod jest prawidłowa i ewentualne rozbieżności wynikają najczęściej z błędnego zaszeregowania składników majątku.

W jaki sposób możesz interpretować uzyskane wyniki? Ujemny kapitał obrotowy netto – czyli wskaźnik mniejszy od zera – oznacza, że Twoje przedsiębiorstwo nie ma wystarczających aktywów obrotowych, aby spłacić swoje zobowiązania krótkoterminowe. To sytuacja, która grozi utratą płynności finansowej.

Jeśli aktywa bieżące są równe zobowiązaniom bieżącym, występuje płynność finansowa, jednak brak nadwyżek jest związany z ryzykiem utraty wypłacalności. Dodatni kapitał obrotowy netto jest z kolei oznaką dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa.

W jaki sposób obliczyć zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto? Wystarczy odjąć środki pieniężne netto od kapitału obrotowego netto. Wysokość zapotrzebowania zmienia się w zależności od wydarzeń gospodarczych, w tym np. opóźnienia w płatności zobowiązań ze strony kontrahentów.

Czy istnieje możliwość zwiększenia poziomu kapitału obrotowego przedsiębiorstwa?

Poziom kapitału obrotowego przedsiębiorstwa można zwiększać. W tym celu należy zmniejszyć stan majątku trwałego poprzez upłynnienie jego zbędnych elementów bądź ograniczenie inwestycji długoterminowych, które wiążą się z zablokowaniem środków własnych.

Możesz też dążyć do powiększenia kapitału stałego, na przykład przeznaczając zyski na rozwój, emisję akcji czy zmniejszenie zobowiązań długoterminowych, w tym kredytów czy produktów objętych leasingiem.