Apteczka w firmie – co powinna zawierać i jak ją właściwie wyposażyć?

Apteczka pierwszej pomocy to niezbędny element wyposażenia każdego zakładu pracy. Jej zawartość powinna być dostosowana do specyfiki danej branży oraz potencjalnych zagrożeń, na jakie narażeni są pracownicy. Odpowiednio skompletowana w sytuacjach nagłych wypadków może uratować zdrowie, a nawet życie. Jak powinien wyglądać wzorcowy zestaw w firmie i o czym jako przedsiębiorca czy przedsiębiorczyni musisz pamiętać przy jego kompletowaniu?

Apteczka w firmie – dla kogo jest obowiązkowa?

Dokument ten nie precyzuje jednak dokładnie, ile apteczek powinno znajdować się w zakładzie pracy ani jaka powinna być ich zawartość. W założeniu Rozporządzenia te kwestie pracodawca powinien ustalić w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, biorąc pod uwagę rodzaje i nasilenie występujących zagrożeń. W praktyce jednak dużo bardziej pomocne w tym zakresie są osoby przeprowadzające w firmie szkolenie z pierwszej pomocy.

W dużych przedsiębiorstwach stosuje się prostą zasadę: pracownik musi mieć apteczkę w zasięgu wzroku. Podobnie sprawa ma się w małych zakładach – wszystko po to, by w razie wypadku szybko móc do niej dotrzeć i udzielić pomocy koledze lub koleżance.

Jak skompletować wyposażenie apteczki?

Minimalne wymagania dotyczące zawartości apteczek określają niemieckie normy, np. DIN 13157 „Zestawy pierwszej pomocy". Według niej w podstawowej apteczce pierwszej pomocy powinny się znaleźć:

• kompresy na oko (min. 5 × 7 cm) – 4 szt.;
• plastry w różnych rozmiarach – 12-16 szt.;
• opatrunki w różnych rozmiarach – 4 szt.;
• bandaże elastyczne 6 cm × 4 m – 2 szt.;
• bandaże elastyczne 8 cm × 4 m – 2 szt.;
• koc ratunkowy (termiczny) – 1 szt. 
• rękawiczki winylowe/ lateksowe;
• maseczka do sztucznego oddychania;
• nożyczki;
• instrukcja udzielania pierwszej pomocy;
• chusta trójkątna; 
• kompresy zimne.

Personalizowane wyposażenie apteczek – by zwiększyć szanse na udzielenie profesjonalnej pierwszej pomocy

Jako przedsiębiorca lub przedsiębiorczyni musisz wziąć pod uwagę specyfikę danej branży i związane z nią zagrożenia. Innego ekwipunku będzie wymagać apteczka w biurze, a innego w zakładzie produkcyjnym, gdzie ryzyko urazów jest znacznie większe. Wyposażenie apteczki powinno być dopasowane do występujących w środowisku pracy zagrożeń. Przykładowo stanowiska, na których występuje ryzyko oparzeń, powinny być wyposażone w opatrunki hydrożelowe, z kolei stanowiska, na których występuje ryzyko masywnych krwotoków, powinny być wyposażone w opaski zaciskowe. Podstawowe elementy warto zatem wzbogacić o te, które mogą okazać się niezbędne w różnych rodzajach urazów. 

Profesjonaliści, którzy współpracują z pracownikami służby zdrowia i z biegłymi w zakresie bezpieczeństwa w firmie, coraz częściej stawiają na tzw. apteczki modułowe. Są to gotowe komplety akcesoriów medycznych, które sprawdzają się w wielu różnych przedsiębiorstwach. Zarówno w biurach, jednostkach samorządu terytorialnego, jak i w działalnościach, gdzie potencjalnych obszarów ryzyka jest o wiele więcej, na przykład w halach wysokiego składowania czy w firmach, w których pracownicy mierzą się z wysoką temperaturą czy szkodliwymi substancjami chemicznymi.

Regularnie sprawdzaj terminy ważności produktów w apteczce i na bieżąco uzupełniaj braki. Dobrą praktyką jest prowadzenie dokumentacji zawierającej m.in. listę wyposażenia i daty ważności poszczególnych jego elementów. To zadanie, za które może być odpowiedzialny np. wyznaczony przez przełożonego pracownik z ukończonym kursem KPP lub lider firmowego zespołu ratowniczego.

Pierwsza pomoc to nie tylko apteczka!

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom poziomu bezpieczeństwa adekwatnego do możliwych zagrożeń i możliwość udzielenia pomocy w przypadku różnego typu zdarzeń. Oprócz apteczki istotnym narzędziem do udzielania pierwszej pomocy jest defibrylator AED. Przy nagłym zatrzymaniu krążenia (NZK) kluczowy jest zawsze czas. Z każdą minutą od zatrzymania krążenia szanse na uratowanie człowieka spadają o 10%. Szybka defibrylacja jest jedyną efektywną metodą pozwalającą przywrócić prawidłową pracę serca. Użycie defibrylatora AED w 1 minucie od zatrzymania krążenia jest skuteczne aż w 90%. Z tego powodu AED, czyli automatyczny defibrylator zewnętrzny, powinien być włączony do zestawu ratunkowego w firmie.

Według informacji zamieszczonych na stronie pacjent.gov.pl, od chwili przyjęcia zgłoszenia przez dyspozytora w CPR średni czas dotarcia karetki nie powinien być większy niż 8 minut w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców oraz 15 minut poza miastem powyżej 10 tysięcy mieszkańców. Natomiast maksymalny czas dotarcia zespołu ratownictwa medycznego do pacjenta nie może być dłuższy niż 15 minut w mieście powyżej 10 tysięcy mieszkańców i 20 minut poza takim miastem¹.

Szczególnie w przypadku nagłego zatrzymania krążenia, masywnych krwotoków czy poważnych urazów to właśnie czas, w jakim udzielona zostanie pierwsza pomoc, decyduje o przeżyciu i skutkach dla zdrowia osoby poszkodowanej. Z uwagi na to, że nigdzie na świecie nie istnieje system służb ratunkowych, który byłby w stanie dotrzeć na miejsce zdarzenia w czasie wymaganym przy tego typu urazach, to od świadków zdarzenia i podjętego przez nich działania zależy życie drugiego człowieka.

Świadkami zdarzenia w Twoim przedsiębiorstwie są Twoi pracownicy i to właśnie od ich działania zależy ich wzajemne bezpieczeństwo. Jako właściciel lub właścicielka firmy masz obowiązek wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za udzielanie pierwszej pomocy oraz obowiązek przeszkolenia z pierwszej pomocy wszystkich pracowników. Jedno nie zastępuje drugiego i wyznaczenie osoby do udzielania pierwszej pomocy nie jest wystarczające. Przygotowani do udzielania pierwszej pomocy chociaż w podstawowym zakresie BLS-AED powinni być wszyscy pracownicy, a osoby wyznaczone warto przeszkolić w szerszym zakresie, np. w ramach kursu kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Jak widzisz, apteczka to zaledwie jeden z elementów systemu bezpieczeństwa. Tylko kompleksowy system może zagwarantować bezpieczeństwo Twoim pracownikom i Twojej firmie.

¹ https://www.gov.pl/web/rpp/system-ratownictwa-medycznego