Ile trwa okres wypowiedzenia i od czego zależy jego długość?

Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia to standardowy sposób zakończenia współpracy. W takim przypadku kluczowe znaczenie ma poprawne określenie długości okresu wypowiedzenia. Dowiedz się, co to jest okres wypowiedzenia i od czego zależy.

Kiedy obowiązuje okres wypowiedzenia umowy o pracę?

Kodeks pracy wyróżnia cztery sposoby rozwiązania umowy o pracę:

• na mocy porozumienia stron;
• przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
• przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia;
• z upływem czasu, na który ją zawarto.

Drugie z nich, czyli rozwiązanie umowy z okresem wypowiedzenia, jest bardzo często wybierane zarówno przez pracowników, jak i pracodawców. Odbywa się poprzez złożenie oświadczenia przez jedną ze stron i uwzględnia obowiązek świadczenia pracy przez pracownika przez wskazany czas. 

Okres wypowiedzenia ma zastosowanie już od pierwszego dnia obowiązywania umowy o pracę zawartej między stronami. Oznacza to, że okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony będzie naliczany w taki sam sposób jak okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony. Jego długość jest uzależniona od okresu zatrudnienia, a nie rodzaju umowy. 

Czym właściwie jest okres wypowiedzenia? W ten sposób określa się okres pomiędzy złożeniem oświadczenia woli dotyczącego wypowiedzenia umowy a faktycznym rozwiązaniem stosunku pracy. W praktyce w tym czasie stosunki pomiędzy pracownikiem i pracodawcą nie ulegają zmianie. Zatrudniony jest nadal zobowiązany do wykonywania swoich obowiązków, a przedsiębiorca odpowiada za takie kwestie jak zapewnienie mu odpowiedniego bezpieczeństwa i warunków pracy czy wypłatę wynagrodzenia. 

Ile trwa okres wypowiedzenia umowy o pracę?

Długość okresu wypowiedzenia zależy przede wszystkim od stażu pracy u konkretnego pracodawcy. Ile wynosi okres wypowiedzenia?

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
• 1 miesiąc, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
• 3 miesiące, jeżeli pracownik jest zatrudniony od przynajmniej 3 lat.

Od kiedy okres wypowiedzenia jest naliczany? Choć pozornie wyliczenia są proste, prawidłowe ustalenie czasu obowiązywania może sprawić pewne trudności. W przepisach jest mowa o pełnych miesiącach, więc naliczanie okresu wypowiedzenia rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca następującego po tym, w którym zostało złożone oświadczenie o rozwiązaniu umowy. Od tego momentu okres wypowiedzenia trwa do ostatniego dnia miesiąca, w którym ma się zakończyć.

Inaczej wygląda to w przypadku pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy, których okres wypowiedzenia liczony jest w tygodniach: wówczas za pierwszy dzień tygodnia uznaje się niedzielę, a za ostatni sobotę.

Okres wypowiedzenia a staż pracy

Jak widać, w przypadku wypowiedzenia kluczową rolę odgrywa okres pracy u konkretnego pracodawcy. Zwróć jednak uwagę, że przepisy sumują staż pracy, jeżeli doszło do formalnej zmiany pracodawcy, jednak było to wynikiem np. przejęcia czy połączenia przedsiębiorstw. To, czy umowa została zawarta na czas określony, czy nieokreślony, nie ma znaczenia, ale prawo pracy różnicuje okres wypowiedzenia w przypadku zatrudnienia na okres próbny – zwłaszcza jeżeli czas jego trwania jest krótki.

Okres wypowiedzenia wynosi:

• 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni.
• 1 tydzień, jeżeli okres próbny wynosi od 2 tygodni do 3 miesięcy.
• 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Kiedy zaczyna się trzymiesięczny okres wypowiedzenia?

Przepisy Kodeksu pracy jasno wskazują, że najwięcej zmienia się po upływie 3 lat współpracy. Właśnie wtedy trwający jeden miesiąc okres wypowiedzenia zmienia się na najdłuższe wymienione w ustawie trzymiesięczne wypowiedzenie.

Zwróć uwagę, że chodzi o łączny okres pracy, a nie okres pracy na konkretnej umowie. Jeżeli więc np. pracownik w przeszłości pracował w konkretnym przedsiębiorstwie dwa lata i po pewnym czasie znów podjął w nim zatrudnienie i pracował przez 1,5 roku, będzie go obowiązywał trzymiesięczny okres wypowiedzenia. Ponownie nie ma także znaczenia, czy którakolwiek z umów była zawarta na czas nieokreślony. Do stażu wliczają się również umowy na okres próbny.

Jak liczyć termin wypowiedzenia umowy o pracę w takim scenariuszu? Przyjrzyjmy się przykładowi: pracownik, który pracuje w przedsiębiorstwie od 4 lat, złożył wypowiedzenie 28 lutego. Wobec tego wypowiedzenie zakończy się w ostatnim dniu maja.

Wydłużenie okresu wypowiedzenia

Pamiętaj, że ustawa wskazuje jedynie minimalne okresy wypowiedzenia. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony wspólnie porozumiały się co do wydłużenia okresu wypowiedzenia, np. jeżeli pracodawcy zależy na dokończeniu przez pracownika ważnego projektu, a sam pracownik przystanie na taką propozycję. 

Jednocześnie przepisy wskazują, że już na etapie podpisywania umowy o pracę strony mogą wydłużyć okres wypowiedzenia, jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie. Wówczas dwutygodniowy okres wypowiedzenia może wydłużyć się do miesiąca, a miesięczny do 3 miesięcy.

Czy można pominąć trzymiesięczny okres wypowiedzenia?

Oczywiście często okazuje się, że pracownikowi zależy na jak najszybszym rozwiązaniu umowy (np. w związku z przyjęciem oferty innego przedsiębiorstwa), a jego aktualny pracodawca nie widzi powodu dla zachowywania pełnego okresu wypowiedzenia wskazanego w Kodeksie pracy. Co w takiej sytuacji? Strony mogą dowolnie skrócić okres wypowiedzenia, składając wspólne oświadczenie. Takie ustalenie nie zmienia przy tym trybu rozwiązania umowy o pracę, więc np. nie będzie miało wpływu na negatywne z punktu widzenia pracownika zapisy w świadectwie pracy.

W szczególny sposób prawo pracy podchodzi do sytuacji, w której do rozwiązania umowy dochodzi w związku z upadłością lub likwidacją przedsiębiorstwa pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Wówczas pracodawca może skrócić trzymiesięczne wypowiedzenie maksymalnie do miesiąca. Jednocześnie musi jednak wypłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia należnego za pełny, trzymiesięczny okres wypowiedzenia. 

Długość okresu wypowiedzenia według Kodeksu pracy

Szczegółowe informacje na temat okresu wypowiedzenia, zasad jego naliczania, a także praw i obowiązków obu stron umowy zawiera rozdział 3 Kodeksu pracy (Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem). 

Wskazuje on między innymi, że pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia, jednak pracownik zachowuje wówczas prawo do wynagrodzenia. Ponadto, jeśli wypowiedzenie trwa co najmniej dwa tygodnie, pracownikowi przysługują specjalne dni wolne na poszukiwanie pracy – w przypadku dwutygodniowego lub miesięcznego wypowiedzenia są to dwa dni, a osoby, które obejmuje trzymiesięczne wypowiedzenie, mogą uzyskać 3 dni robocze zwolnienia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. 

Z perspektywy pracodawcy istotne są przy tym ograniczenia dotyczące wypowiadania umów na czas określony: dotyczą m.in. konieczności zawiadamiania organizacji związkowych oraz ochrony pewnych grup pracowników, w tym m.in. osób w wieku przedemerytalnym.