Nowe prawo holdingowe – na czym polegają zmiany i kogo dotyczą?

Wprowadzenie do Kodeksu spółek handlowych nowelizacji dotyczącej prawa holdingowego oznacza nowe możliwości biznesowe. Wiąże się jednak również z dodatkowymi obowiązkami przedsiębiorców. Sprawdź, czy zyskasz na zmianach i co zmieniło się po 13 października 2022 roku.

Kogo dotyczy prawo holdingowe?

Podstawowym założeniem stojącym za wprowadzeniem prawa holdingowego jest ułatwienie zarządzania grupami spółek, które tworzą spółki kapitałowe (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne oraz akcyjne). Jedna z nich pełni funkcję spółki dominującej, a pozostałe spółek zależnych. Nowe przepisy umożliwiają wyodrębnienie takich jednostek i porządkują relacje między poszczególnymi podmiotami.

Przede wszystkim – obok interesu konkretnej spółki – pojawia się również ogólny interes grupy spółek. Zdecydowanie większą rolę w takim układzie zaczynają odgrywać spółki dominujące, które zyskują szereg uprawnień ułatwiających zarządzanie całą grupą. Zgodnie z art. 211 Kodeksu spółek handlowych nie może to jednak krzywdzić wierzycieli oraz wspólników i akcjonariuszy mniejszościowych spółek zależnych.

Zwróć uwagę, że zmiana przepisów nie obejmuje tak zwanych holdingów faktycznych, czyli niesformalizowanych grup spółek, w których również występuje pewna hierarchia, np. w strukturach właścicielskich czy organach przedsiębiorstw. Nadal mogą funkcjonować na dotychczasowych zasadach. Bez utworzenia grupy spółek i wpisania jej do KRS nie mogą jednak skorzystać z uprawnień, które reguluje prawo holdingowe.

Dobrowolne formowanie grup spółek

Przepisy, które weszły w życie 13 października 2022 roku, dają spółkom zależnym możliwość samodzielnego decydowania, czy chcą wejść w ramy grupy spółek. Ustawa wskazuje, że decyzja powinna zostać podjęta większością trzech czwartych głosów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników spółki. Spółki zależne mają również uprawnienie do rezygnacji z uczestnictwa w grupie spółek – może o tym zdecydować spółka dominująca.

Po podjęciu decyzji o utworzeniu holdingu, informacja na jego temat musi zostać ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dopiero po uzyskaniu wpisu, przedsiębiorstwa zyskują możliwość stosowania uprawnień wprowadzonych przez nowelizację Kodeksu spółek handlowych.

Wiążące polecenie spółki dominującej

Prawo holdingowe uprawnia spółkę dominującą do zarządzania całą grupą spółek. Jednym z najważniejszych narzędzi, jakie w tym celu otrzymuje ten podmiot, jest wiążące polecenie. W formie papierowej lub elektronicznej spółka dominująca może – przez powołanie się na interes grupy spółek – wydać spółce zależnej polecenie podjęcia określonego działania. Jeżeli wiąże się to z możliwością poniesienia szkody przez spółkę zależną, musi zostać o tym poinformowana. Poza tym konieczne jest wskazanie terminu i sposobu naprawienia tej szkody.

Kto ponosi odpowiedzialność za szkody?

Zarząd spółki zależnej ma obowiązek podjęcia uchwały o wykonaniu lub odmowie wykonania wiążącego polecenia. Odmowa może mieć miejsce, jeżeli wykonanie polecenia grozi doprowadzeniem do niewypłacalności spółki lub jeśli istnieje uzasadniona obawa, że powstała szkoda nie będzie naprawiona w okresie dwóch lat po jej wyrządzeniu. O decyzji musi zostać poinformowana spółka dominująca.

Kodeks spółek handlowych wskazuje, że za szkody powstałe w wyniku wykonania wiążącego polecenia przez spółkę zależną nie odpowiadają członkowie jej zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej czy likwidator. Tę odpowiedzialność ponosi natomiast spółka dominująca, która wydała wiążące polecenie.