Ulga na start a Mały ZUS – czym się od siebie różnią?

Wysokie koszty składek ZUS to jedna z głównych barier dla nowych przedsiębiorców w Polsce. Na szczęście istnieją ulgi, które mogą zmniejszyć wydatki. Ulga na start oraz Mały ZUS to dzisiaj najpopularniejsze formy wsparcia dla nowych podmiotów. Chociaż oba rozwiązania wydają się podobne, różnią się zasadniczo pod względem czasu trwania, wymogów oraz korzyści. Wyjaśniamy, czym dokładnie różnią się Ulga na start i Preferencyjny ZUS (zwany Małym ZUS-em).

Co to jest Ulga na start?

Ulga na start dla przedsiębiorców to rozwiązanie stworzone z myślą o osobach zakładających swoją pierwszą działalność gospodarczą lub wznawiających ją po dłuższej przerwie. Główną zaletą tego programu jest całkowite zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez określony czas. Przedsiębiorstwo korzystające z preferencji musi wówczas uiszczać jedynie składkę zdrowotną, co znacząco obniża koszty działalności.

Aby skorzystać z tego przywileju, przedsiębiorca musi spełnić kilka podstawowych wymagań. Najważniejsze to:

• rozpoczęcie działalności po raz pierwszy lub wznowienie po długiej przerwie (co najmniej 60 miesięcy od zamknięcia poprzedniej firmy lub zawieszenia);
• prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej lub działanie w ramach spółki cywilnej;
• nieświadczenie usług na rzecz byłego pracodawcy – przedsiębiorca nie może wykonywać tych samych zadań, które realizował w ramach stosunku pracy w bieżącym lub poprzednim roku.

Ulga na start – do kiedy obowiązuje i jaki jest koszt składek?

Ulga na start przysługuje przez okres sześciu pełnych miesięcy kalendarzowych. Co ważne, jeśli działalność zostanie zarejestrowana w trakcie miesiąca, okres zwolnienia może się nieznacznie wydłużyć, obejmując dodatkowe dni.

W ramach tego instrumentu przedsiębiorca uzyskuje zwolnienie ze składek na:

• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie rentowe,
• ubezpieczenie wypadkowe,
• składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Jedynym obowiązkiem pozostaje zatem opłacanie składki zdrowotnej. W 2025 roku minimalna składka zdrowotna wynosi 314,96 złotych i jest wyliczana na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku kalendarzowym. 

Preferencyjny ZUS, czyli tzw. Mały ZUS, po Uldze na start – jakie są opłaty?

Wiesz już, na co możesz liczyć w ramach Ulgi na start. Pora więc wyjaśnić, na czym polega tzw. Mały ZUS, czyli Preferencyjny ZUS. Jest to rozwiązanie umożliwiające płacenie obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne przez 24 miesiące po zakończeniu okresu Ulgi na start. 

Kwalifikacja podmiotowa jest w tym wypadku zbliżona do tej obowiązującej w przypadku wcześniej omawianego instrumentu. Z preferencji mogą zatem korzystać przedsiębiorcy, którzy:

Jakie korzyści zapewnia Preferencyjny ZUS?

Główną zaletą tzw. Małego ZUS-u jest możliwości redukcji opłat wnoszonych na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czyli składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe, naliczanych od obniżonej podstawy wymiaru. Dodatkowo przedsiębiorcy w okresie korzystania z ulgi są zwolnieni z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

W 2025 roku podstawą wymiaru składek dla przedsiębiorców korzystających z Preferencyjnego ZUS-u będzie 30% minimalnego wynagrodzenia, co daje kwotę 1399,80 zł. Dla porównania, w drugiej połowie 2024 roku podstawa wymiaru wynosiła 1290 zł. Zwiększenie jej oznacza wyższe składki świadczeń:

• składka emerytalna wzrośnie do 273,24 zł, 
• składka rentowa wyniesie 111,98 zł, 
• składka chorobowa zwiększy się do 34,30 zł,
• składka wypadkowa ulegnie podwyższeniu do 23,38 zł. 

Łącznie w 2025 roku składki wyniosą 442,90 zł miesięcznie, czyli o 34,74 zł więcej niż w drugiej połowie 2024 roku. Do tej kwoty należy doliczyć też ubezpieczenie zdrowotne.

Ulga na start czy tzw. Mały ZUS – które rozwiązanie wybrać?

Z uwagi na możliwość całkowitego zwolnienia z ubezpieczeń społecznych większość przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą wybiera początkowo Ulgę na start. Jak zgłosić chęć skorzystania z preferencyjnych warunków opłacania składek? Należy złożyć formularz ZUS ZZA przez e-ZUS lub osobiście w placówce ZUS albo zgłosić chęć skorzystania z ulgi w trakcie rejestracji firmy w CEiDG.

Po zakończeniu okresu obowiązywania Ulgi na start kolejnym krokiem może być przejście na Preferencyjny ZUS. Dzięki temu można płacić preferencyjne składki przez kolejne dwa lata. W sumie nowi przedsiębiorcy mogą przez 30 miesięcy uiszczać mniejsze składki i tym samym zmniejszyć koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.