Warunki wakacji od ZUS – jakie są wymogi i terminy składania wniosku?

Od grudnia 2024 roku przedsiębiorcy zyskają możliwość skorzystania z nowej ulgi, znanej jako wakacje od ZUS. Na czym polega? Dzięki temu rozwiązaniu właściciele firm w wybranym przez siebie miesiącu kalendarzowym nie będą musieli opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Wyjaśniamy, kto dokładnie może ubiegać się o wakacje ZUS 2024 i jakie dokumenty musi złożyć oraz jakie terminy obowiązują.

Jakie są warunki formalne, by skorzystać z wakacji od ZUS? 

Jaka jest podstawa prawna przyznania wakacji od ZUS? Projekt ustawy pojawił się na początku 2024 roku, a już 9 maja został przyjęty. Zgodnie z zapisami aktu jest to rozwiązanie dobrowolne. Przedsiębiorca ma zatem dowolność, czy się na nie zdecyduje, czy też nie. Swoboda decyzji dotyczy też terminu skorzystania z wakacji od ZUS dla przedsiębiorców. 

Kto nie może ubiegać się o wakacje od ZUS?

Zwolnienie z opłacania składek: emerytalnej, rentowej, wypadkowej, a także chorobowej (jeśli dotyczy), zostanie przyznane osobie, która w roku złożenia wniosku i w roku go poprzedzającym, nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy. Takie zastrzeżenie ma zapobiegać sytuacji przenoszenia pracowników z etatu na samozatrudnienie. Ten przepis nie będzie jednak skuteczny, gdy świadczone aktualnie usługi nie pokrywają się rzeczowo z czynnościami wykonywanymi wcześniej w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Kto jeszcze nie skorzysta z wakacji od ZUS? Jakie warunki powodują utrudnienia w przyznaniu nowego zwolnienia? Przede wszystkim ten instrument nie jest dostępny dla przedsiębiorców, którzy w miesiącu poprzedzającym moment złożenia wniosku nie podlegali ubezpieczeniom społecznym z tytułu działalności gospodarczej. 

Powodem odrzucenia wniosku będzie także przekroczenie limitu rocznego przychodu z działalności gospodarczej, czyli osiągnięcie przychodu w wysokości równowartości 2 milionów euro w złotówkach w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku¹. Warto także pamiętać, że zwolnienie stanowi pomoc de minimis, zatem aby z niego skorzystać, trzeba mieć do dyspozycji środki w ramach tego wsparcia².

Korzyści wakacji od ZUS dla przedsiębiorców

Wakacje od ZUS to atrakcyjne rozwiązanie, które pozwala na czasowe zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Koszt składek w tym okresie zostaje pokryty z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co oznacza bezpośrednie oszczędności dla firmy. Przedsiębiorca zachowuje pełną operacyjność swojego biznesu i nie musi zawieszać działalności. Co ważne, wniosek trzeba złożyć online, co upraszcza procedurę.

Dokumenty niezbędne do złożenia wniosku 

Aby skorzystać z ulgi w opłacaniu składek, zobowiązano przedsiębiorcę do złożenia wniosku na wakacje ZUS w miesiącu poprzedzającym wybrany przez siebie okres zwolnienia z opłacania składek. Przykładowo, jeśli chcesz, aby grudzień był miesiącem zwolnionym ze składek, wniosek musisz złożyć w listopadzie. Dokument należy wysłać w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego ZUS (eZUS). 

Warto pamiętać, że aplikacja musi zostać złożona w odpowiednim terminie, gdyż spóźnione wnioski nie będą rozpatrywane. Przedsiębiorca zostanie poinformowany o przyznaniu ulgi również przez ten system. ZUS zastrzega sobie prawo do kontroli prawidłowości danych zawartych we wniosku, a w przypadku wątpliwości może wydać decyzję odmowną.

Dodatkowo niezbędne jest dołączenie do wniosku zaświadczenia o otrzymanej lub nieotrzymanej pomocy de minimis. 

Wpływ zwolnienia z ZUS na przyszłe świadczenia

Jak oddziałują na przyszłe świadczenia wakacje od ZUS? Warunki zapisane w ustawie są bardzo korzystne dla firm. Ulga nie wpływa negatywnie na prawo do zasiłku chorobowego. Jeśli zatem przedsiębiorca zachoruje w miesiącu, w którym korzysta ze zwolnienia, ma pełne prawo pójść na chorobowe na standardowych warunkach. 

Co więcej, skorzystanie z tego instrumentu nie wpływa na wysokość kolejnych świadczeń emerytalno-rentowych. W praktyce oznacza to zatem, że wakacje będą atrakcyjną alternatywą dla większości podmiotów gospodarczych. Wyjątkiem mogą być osoby rozpoczynające działalność, które skorzystały z ulgi na start w miesiącu poprzedzającym miesiąc wnioskowania oraz te, które mają obniżone składki. W ich przypadku również wystąpi oszczędność, ale będzie ona relatywnie niższa.

Terminy i procedury składania wniosków o wakacje od ZUS

Terminy i procedury składania wniosków o wakacje od ZUS są precyzyjnie określone w nowych przepisach, które wejdą w życie 1 listopada 2024 roku. Pierwsza możliwość skorzystania z tego rozwiązania pojawi się już w grudniu. Przedsiębiorcy będą mogli raz w roku wybrać dowolny miesiąc, w którym zostaną zwolnieni z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Należy jednak pamiętać, że składka zdrowotna pozostaje obowiązkowa. Wniosek należy złożyć elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS (eZUS) w miesiącu poprzedzającym wybrany okres zwolnienia.

¹ Reguluje to art. 1 ust. 2 Ustawy z dnia 9 maja 2024 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 863).

² Limit pomocy de minimis dla jednego przedsiębiorstwa to w ciągu 3 lat kalendarzowych (bieżący rok podatkowy oraz 2 poprzednie) to 300 tys. euro brutto. W ramach wsparcia de minimis można skorzystać z różnych formy pomocy publicznej, np. dotacji czy preferencyjnych kredytów, do kwoty limitu.